ŞEMSÎ BABA

(d. ?/? - ö. ?/1892)
tekke şairi
(Tekke / 19. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

Şemsî Baba, hakkında yapılan araştırmalar incelendiğinde üç farklı Şemsî Baba’nın varlığından söz edildiği görülür. Bunlardan ilki İzmirli Şemsî Baba, ikincisi 1795’te Mora’da doğan Müderris Feyzullah Efendi’nin oğlu olan Yusuf Şemseddin Baba, üçüncüsü ise Koca’nın Abdülbaki Gölpınarlı’dan aktardığı Tırhala yöresinde yaşamış ve zamanı saptanamayan bir başka Şemsî Baba’dır. Burada ele alınan ise İzmirli Şemsî Baba’dır. 19. yüzyılın ikinci yarısında yaşamış bir Bektaşi şairi olan Şemsî Baba, İzmir Bektaşi Tekkesi postnişini idi. Sadeddin Nüzhet Ergun’un Bektaşî Şairleri adlı eserinde bir nefesi yer almaktadır (TDEA 1998: 132; Koca 1990: 619). Turgut Koca’nın Bektaşî Nefesleri ve Şairleri adlı eserinde Şemsî Baba’nın aynı nefesine yer verilmiştir. Tespit edilen tek şiirinde şairin Şemsî Baba mahlasını kullandığı görülmektedir. İzmir Bektaşi Tekkesi’nde uzun süre oturan Şemsi Baba’nın hayatı hakkında bilgi yok denecek kadar azdır. Koca’ya göre İzmir Bektaşi tekkesinde uzun süre oturan Şemsî Baba’nın 1892 yılında vefat ettiği sanılmaktadır (1990: 619).

Şemsî Baba’nın tespit edilen tek nefesi Alevi-Bektaşi neşesiyle, sade ve anlaşılır bir dille kaleme alınmıştır. Cönk ve mecmualar üzerine yapılacak çalışmalar ile Bektaşi şairin hayatı ve edebî kişiliği hakkında yeni bilgiler gün ışığına çıkabilir.

Kaynakça

Ergun, Sadeddin Nüzhet (1930). Bektaşî Şairleri. İstanbul: Devlet Matbaası.

http://www.yeniasir.com.tr/yazarlar/mehmet.demirci/2013/02/18/izmirde-bektasilik [erişim tarihi: 18. 09.2014].

Koca, Turgut (1990). Bektaşi Nefesleri ve Şairleri. İstanbul: Maarif Kitaphanesi. 

Öztürker, Hazal Ceylan (2013). “Bektaşi Mezar Taşları Üzerine Bir İnceleme: Şemsî Baba Tekkesi Örneği”, Iğdır Üniversitesi /Iğdır Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. Ekim. 4: 155-193.

“Şemsî Baba” (1998). Türk Dili ve Edebiyatı Ansiklopedisi. İstanbul: Dergâh Yay. 132.



Madde Yazım Bilgileri

Yazar: ARAŞ. GÖR. AYDAN ENER SU
Yayın Tarihi: 09.01.2015
Güncelleme Tarihi: 11.12.2020

Eserlerinden Örnekler

Nefes

Derdimizdir bizim Muhammed Ali

Zeynel’âbâ’dandır bunların hâli

Hasan Hüseyin’e demişiz belî

İman olsun kardeş güman olmasun

 

Muhammed Bâkır’dır ayn-ı Muhammed

Mûsâ-yı Kâzım’dır Mazhar-ı ebced

Ca’fer-i Sâdık’dır esrâr-ı Ahmed

İman olsun kardeş güman olmasun

 

Ali Mûs-er Rızâ şâh-ı Horasan

Muhammed Takî’yle döner bu devran

Ali Nakî’dendir bilcümle erkân

İman olsun kardeş güman olmasun

 

Hasen-i Askerî Hak’kın cemâlî

Muhammed Mehdî’de buldu kemâli

Pîrimiz Hünkâr Hacı Bektaş Veli

İman olsun kardeş güman olmasun

 

On iki imamın kulu kurbânı

Çârdeh-i ma’sûman Şâh-ı Merân’ı

Cümle mü’minlerin din ü imanı

İman olsun kardeş güman olmasun

 

Ey kardeş aldanma akla karaya

Düşmeyesin gözle dâm-ı belâya

Mürşidine bağlan girme hevâya

İman olsun kardeş güman olmasun

 

Şemsî Baba kemter bir ednâ kuldur

Kırklar meclisinde bir gonca güldür

Rûz u şeb yârânı ağlatma güldür

İman olsun kardeş güman olmasun

Koca, Turgut (1990). Bektaşi Nefesleri ve Şairleri. İstanbul: Maarif Kitaphanesi. 619-620. 


İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1İRŞÂDÎ, Ahmedd. 1819-1820 - ö. 1880-1881Doğum YeriGörüntüle
2Mihriban İnan Karateped. 19 Temmuz 1972 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
3Dilek Karagülled. 13 Ekim 1966 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
4İRŞÂDÎ, Ahmedd. 1819-1820 - ö. 1880-1881Doğum YılıGörüntüle
5Mihriban İnan Karateped. 19 Temmuz 1972 - ö. ?Doğum YılıGörüntüle
6Dilek Karagülled. 13 Ekim 1966 - ö. ?Doğum YılıGörüntüle
7İRŞÂDÎ, Ahmedd. 1819-1820 - ö. 1880-1881Ölüm YılıGörüntüle
8Mihriban İnan Karateped. 19 Temmuz 1972 - ö. ?Ölüm YılıGörüntüle
9Dilek Karagülled. 13 Ekim 1966 - ö. ?Ölüm YılıGörüntüle
10İRŞÂDÎ, Ahmedd. 1819-1820 - ö. 1880-1881MeslekGörüntüle
11Mihriban İnan Karateped. 19 Temmuz 1972 - ö. ?MeslekGörüntüle
12Dilek Karagülled. 13 Ekim 1966 - ö. ?MeslekGörüntüle
13İRŞÂDÎ, Ahmedd. 1819-1820 - ö. 1880-1881Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
14Mihriban İnan Karateped. 19 Temmuz 1972 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
15Dilek Karagülled. 13 Ekim 1966 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
16İRŞÂDÎ, Ahmedd. 1819-1820 - ö. 1880-1881Madde AdıGörüntüle
17Mihriban İnan Karateped. 19 Temmuz 1972 - ö. ?Madde AdıGörüntüle
18Dilek Karagülled. 13 Ekim 1966 - ö. ?Madde AdıGörüntüle