SENÂÎ/SENÂYÎ, Mehmed Efendi

(d. ?/? - ö. ?/?)
divan şairi
(Divan/Yazılı Edebiyat / 16. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

Mahlası Senâî veya Senâyî, ismi de Mehmed olarak kaynaklarda yer alan şair Kınalı-zade Hasan Çelebi’yle aynı dönemde yaşamıştır. Senâyî Mehmed Efendi eğitim hayatını tamamlamasını müteakip mülâzım olarak bir müddet müderrislik ettikten sonra farklı bölgelerde kadılık, hâkimlik gibi görevlerde bulundu. Kaynaklarda şiire yeni heves etmiş, gece gündüz usta şairlerle şiir konusunda sohbet edip tartışan bir genç olduğu belirtildikten sonra ilim, ahlak ve fazileti kendinde toplamış, edip ve şair tabiatının yanı sıra akranları arasında güzel ahlak ve ilmiyle tanındığına dikkat çekilmektedir.

Ölüm tarihi hakkında Sicill-i Osmanî Kanûnî Sultan Süleyman’ın (1520-1566) son zamanlarını göstermekle birlikte bazı kaynaklar vefatının daha sonra olması gerektiğini söylerler ama bir tarih vermezler.

Eserleri

Dîvân: Mükemmel ve müretteb bir divan olduğu belirtilen bu eserin nerede bulunduğuna dair kaynaklarda herhangi bir bilgiye rastlanılamamıştır.

Ravzatü’l-Ebrâr: Manzum bir eser olduğu dışında kaynaklarda başka herhangi bir bilgiye yer verilmemiştir.

Şevâhidü’n-Nübüvve Tercümesi: Siyer konulu bu tercüme eser 188 varak olup dili Türkçedir. Topkapı Sarayı Müzesi Yazma Eserler Kütüphanesinde TSMK A. 3067 envanter numarasıyla kayıtlı olan eserin 1558 yılında yazılmış olması bu eserin müellif hattı olabileceği ihtimalini doğurmaktadır.

Kaynakça

Akbayar, Nuri (hzl.) (1996). Mehmed Süreyya. Sicill-i Osmanî. C.5. İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yay. 1495.

Bursalı Mehmed Tahir (h.1333). Osmanlı Müellifleri. C.2. İstanbul: Matbaa-i Âmire. 119-120.

İpekten, Halûk, Mustafa İsen, Recep Toparlı, Naci Okçu ve Turgut Karabey (1988). Tezkirelere Göre Divan Edebiyatı İsimler Sözlüğü. Ankara: KTB Yay.  437.

Kâtib Çelebi (h.1310). Keşfü’z-Zünûn. Evvelki Tab. C.1. Der-Saadet. 507.

Solmaz, Süleyman (hzl.). Bağdatlı Ahdî. Gülşen-i Şu’arâ. KTB. e-kitap. http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/Eklenti/10731,agmpdf.pdf?0. [erişim tarihi: 10 Mayıs 2013]. 120.

Sungurhan, Aysun (hzl.). Kınalızâde Hasan Çelebi. Tezkiretü’ş-Şu’arâ. KTB. e-kitap.https://ekitap.ktb.gov.tr/Eklenti/55834,kinalizade-hasan-celebipdf.pdf?0 [erişim tarihi: 1.11. 2020]. 257.

Şemseddin Sami (h.1308). Kâmûsu’l-Alâm. C.3. İstanbul: Mihran Matbaası. 1744.

Uzunçarşılı, İsmail Hakkı  (1999). Karesi Meşâhiri (Balıkesir Meşhurları). Hazırlayanlar: Mehmet Sarı - Ahmet Karaman. Balıkesir: Zağnos Kültür ve Eğitim Vakfı. 74-75.

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: DR. ÖĞR. ÜYESİ ENGİN SELÇUK
Yayın Tarihi: 27.06.2014
Güncelleme Tarihi: 05.12.2020

Eserlerinden Örnekler

Gönlüme gam gelicek merdüm-i dîdem ter olur

Nem kapar şöyle bulutdan kati nâzik ter olur

(Solmaz, Süleyman (hzl.). Bağdatlı Ahdî. Gülşen-i Şu’arâ. KTB. e-kitap. http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/Eklenti/10731,agmpdf.pdf?0. [erişim tarihi: 10 Mayıs 2013]. 120.)



Aşağıdaki beyitler Tezkiretü’ş-Şu’arâ’da yer alması için bizzat Senâyî tarafından seçilip Hasan Çelebi’ye gönderilmiştir:

 Belâ-yı dehri Hudâ çekdürürse gam yimezüz

Visâl-i yâri nasîb eylese bize bâri

Kul oldum başuma âzâd iken ol serv-i âzâde

Su gibi yüz sürüp pâyına oldum ana üftâde

Uyanmaz şem’-i ikbâlim görinmez ol kamer-tal’at

Beni bu kara günlerde koyan baht-ı siyâhumdur

 (Sungurhan, Aysun (hzl.). Kınalızâde Hasan Çelebi. Tezkiretü’ş-Şu’arâ. KTB. e-kitap.https://ekitap.ktb.gov.tr/Eklenti/55834,kinalizade-hasan-celebipdf.pdf?0 [erişim tarihi: 1.11. 2020]. 257.)


İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1Hüseyin Cahit Yalçınd. 1875 - ö. 18 Ekim 1957Doğum YeriGörüntüle
2İbrahim Sağırd. 1 Ekim 1936 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
3HASBÎ, Helvacı-zâde Hasbî Muharrem Efendid. 1862 - ö. 1912Doğum YeriGörüntüle
4Hüseyin Cahit Yalçınd. 1875 - ö. 18 Ekim 1957Doğum YılıGörüntüle
5İbrahim Sağırd. 1 Ekim 1936 - ö. ?Doğum YılıGörüntüle
6HASBÎ, Helvacı-zâde Hasbî Muharrem Efendid. 1862 - ö. 1912Doğum YılıGörüntüle
7Hüseyin Cahit Yalçınd. 1875 - ö. 18 Ekim 1957Ölüm YılıGörüntüle
8İbrahim Sağırd. 1 Ekim 1936 - ö. ?Ölüm YılıGörüntüle
9HASBÎ, Helvacı-zâde Hasbî Muharrem Efendid. 1862 - ö. 1912Ölüm YılıGörüntüle
10Hüseyin Cahit Yalçınd. 1875 - ö. 18 Ekim 1957MeslekGörüntüle
11İbrahim Sağırd. 1 Ekim 1936 - ö. ?MeslekGörüntüle
12HASBÎ, Helvacı-zâde Hasbî Muharrem Efendid. 1862 - ö. 1912MeslekGörüntüle
13Hüseyin Cahit Yalçınd. 1875 - ö. 18 Ekim 1957Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
14İbrahim Sağırd. 1 Ekim 1936 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
15HASBÎ, Helvacı-zâde Hasbî Muharrem Efendid. 1862 - ö. 1912Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
16Hüseyin Cahit Yalçınd. 1875 - ö. 18 Ekim 1957Madde AdıGörüntüle
17İbrahim Sağırd. 1 Ekim 1936 - ö. ?Madde AdıGörüntüle
18HASBÎ, Helvacı-zâde Hasbî Muharrem Efendid. 1862 - ö. 1912Madde AdıGörüntüle