Madde Detay
ŞEVKET, Şevket Bilâlî
(d. ?/? - ö. ?/19. yy.)
divan şairi
(Divan/Yazılı Edebiyat / 19. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4
Şair hakkında kaynaklarda bilgi mevcut değildir. Adından mesleğine, tarikatından memleketine kadar hakkındaki bilgilerin tamamı şairin Dîvân’ından tespit edilmiştir. Dîvân’ın ilk sayfasında şair kendi hakkında kısa bir bilgi vermiştir. Bu bilgilere göre adı Şevket Bilâlî, memleketi Bayburt’tur. Şiirlerinde Şevket mahlasını kullanmıştır. Yine aynı sayfada Telgrafhane’de görevli (müstahdem) olduğu kayıtlıdır. Dîvân içerisinde bulunan derkenârlardan birinde mesleğinin yüzbaşı olduğunu ifade edip muhtemelen rütbesinin ileride yülseleceğine işaretle parantez içerisinde “şimdi” ifadesini kullanmıştır: “Mezhebim envârı aşkdır mesleğim yüzbaşıdır (şimdi)” “Gurbet ellerde anasız babasız” dolaşmıştır. Nakşibendi tarikatının Hâlidiyye koluna mensup, aynı zamanda “Bektaşî-meşrep”tir. Nakşibendi şeyhi olan Malatyalı Şeyh Hasan Visâlî’ye aşk derecesinde bağlıdır. Öyle ki şiirlerinin hemen tamamında Şeyh Hacı Hasan Visâlî’ye olan bağlılığını, sevgisini, saygısını dillendirmiştir ve şeyhini asrın müceddidi olarak görmektedir. Şevket, Dîvân’ında Şeyh Visâlî için yazmış olduğu 67 beyitlik menakıbına yer vermiştir. Bu şiirinde Şeyh Hasan Visâlî’nin hayatı hakkında önemli bilgiler bulunmaktadır. Vefat tarihi bilinmemektedir.
Bayburtlu Şevket’in Dîvân’ından başka eseri bilinmemektedir. Dîvân’ın bilinen tek nüshası Prof. Dr. M. Fatih Köksal’ın şahsi kütüphanesinde Yz. 37-D.14 numarada bulunmaktadır. Nüshadaki eklemeler, düzeltmeler ve karalamalara nazaran müellif hattı olduğu anlaşılmaktadır. 1318/1900 yılında tamamlanan Dîvân, elifbâ sırasına göre yazılmakla birlikte Dîvân’ın son kısımlarında bulunan şiirlerinde bu tertip gözetilmemiştir. Şair bazı şiirlerinde başlık kullanmış bazı şiirlerinin baş kısmına veya altına kısa kısa notlar yazmıştır. 115 yaprak tutarındaki Dîvân’da 4 kaside, 1 muhammes, 181 gazel, 1 kalenderi, 4 müfred ve hece vezni ile yazılmış 4 şiirle beraber toplam 196 şiir bulunmaktadır. Gazellerindeki beyit sayısı 5-15 beyit arasında değişmektedir. Yukarıda bahsedilen 67 beyitlik menâkıb-nâme dışında kasidelerinden biri 48 beyitten oluşan Kerbela Vak’ası, biri 31 beyitten oluşan Nasihat-ı İhvan ve 31 beyitten oluşan Seyr-i Sülûk başlığı altında yazılmıştır. 24 beşlikten oluşan ve “Tâ Kıyâmet Dilde Virdim Ah Visâlîdir Benim” başlığını taşıyan muhammesi de türünün en uzun örneklerinden olması hasebiyle kayda değer.
Şevket Allah aşkını, peygamber ve Ehl-i Beyt sevgisini, tevhid akidesini, varlık düşüncesini, vahdet-i vücut felsefesini, dini akideleri, nefis mücadelesini ifade için, şiiri bir vasıta olarak kullanmıştır. Şiirlerinde başta zihaf olmak üzere aruz kusurları oldukça fazladır. Dîvân’da işlenen başlıca konuların Allah aşkı, peygamber, ehlibeyt sevgisi, şeyhi Şeyh Hasan Visâlî’ye duyduğu derin saygı ve muhabbet, mensubu bulunduğu tarikata muhabbet olduğu söylenebilir.
Kaynakça
Şevket Bilâlî. Dîvân. M. Fatih Köksal Kütüphanesi. Yz. 37-D.14.
Temur, Şükran (2011). “19. Yüzyılda Bilinmeyen Bir Eser: Bayburtlu Şevket Bilâlî Divânı”. Uluslararası Sosyal ve Ekonomik Bilimler Dergisi - International Journal of Social and Economic Sciences. 1 (2): 5-8.
Madde Yazım Bilgileri
Yazar: PROF. DR. MEHMET FATİH KÖKSALYayın Tarihi: 28.12.2014Güncelleme Tarihi: 30.11.2020Eserlerinden Örnekler
Gazel
Bu sırra irmedi aklım beni nâlân iden kimdir
Yakup bu sîne-i çâki cânım sûzân iden kimdir
İden kimdir yapan kimdir suâlime cevâb bildir
Kapusunda nice yıldır beni mihmân iden kimdir
Gehî minnetlere atup gehî topraklara katup
Gehî zarar idüp satup soyup uryân iden kimdir
Türâb oldum türâbından harâb oldum harâbından
Yakup bendim firâkından beni büryân iden kimdir
Garîb serseri mestâne soyunup hırkadan uryân
Tağ u sahrâları seyrân beni devrân iden kimdir
Gönül ağlar visâlinden yanup gitti hayâlinden
Görem dir gel cemâlinden beni mestân iden kimdir
Sual itsem sana ey dil seni virân iden kimdir
Yeter ağladığım güldür beni giryân iden kimdir
Firâkından yakup gittin garîb bülbül gibi ötdün
Gül-i gülzârını n’itdün seni hayrân iden kimdir
Saçı sünbül gözi âhû yanup ağlar gönül yâ hû
Yine Şevket ider âhı beni hicrân iden kimdir
(Şevket Bilâlî. Dîvân. M. Fatih Köksal Kütüphanesi. Yz. 37-D.14.)
İlişkili Maddeler
Yayın Tarihi: 28.12.2014Güncelleme Tarihi: 30.11.2020Eserlerinden Örnekler
Gazel
Bu sırra irmedi aklım beni nâlân iden kimdir
Yakup bu sîne-i çâki cânım sûzân iden kimdir
İden kimdir yapan kimdir suâlime cevâb bildir
Kapusunda nice yıldır beni mihmân iden kimdir
Gehî minnetlere atup gehî topraklara katup
Gehî zarar idüp satup soyup uryân iden kimdir
Türâb oldum türâbından harâb oldum harâbından
Yakup bendim firâkından beni büryân iden kimdir
Garîb serseri mestâne soyunup hırkadan uryân
Tağ u sahrâları seyrân beni devrân iden kimdir
Gönül ağlar visâlinden yanup gitti hayâlinden
Görem dir gel cemâlinden beni mestân iden kimdir
Sual itsem sana ey dil seni virân iden kimdir
Yeter ağladığım güldür beni giryân iden kimdir
Firâkından yakup gittin garîb bülbül gibi ötdün
Gül-i gülzârını n’itdün seni hayrân iden kimdir
Saçı sünbül gözi âhû yanup ağlar gönül yâ hû
Yine Şevket ider âhı beni hicrân iden kimdir
(Şevket Bilâlî. Dîvân. M. Fatih Köksal Kütüphanesi. Yz. 37-D.14.)
İlişkili Maddeler
Güncelleme Tarihi: 30.11.2020Eserlerinden Örnekler
Gazel
Bu sırra irmedi aklım beni nâlân iden kimdir
Yakup bu sîne-i çâki cânım sûzân iden kimdir
İden kimdir yapan kimdir suâlime cevâb bildir
Kapusunda nice yıldır beni mihmân iden kimdir
Gehî minnetlere atup gehî topraklara katup
Gehî zarar idüp satup soyup uryân iden kimdir
Türâb oldum türâbından harâb oldum harâbından
Yakup bendim firâkından beni büryân iden kimdir
Garîb serseri mestâne soyunup hırkadan uryân
Tağ u sahrâları seyrân beni devrân iden kimdir
Gönül ağlar visâlinden yanup gitti hayâlinden
Görem dir gel cemâlinden beni mestân iden kimdir
Sual itsem sana ey dil seni virân iden kimdir
Yeter ağladığım güldür beni giryân iden kimdir
Firâkından yakup gittin garîb bülbül gibi ötdün
Gül-i gülzârını n’itdün seni hayrân iden kimdir
Saçı sünbül gözi âhû yanup ağlar gönül yâ hû
Yine Şevket ider âhı beni hicrân iden kimdir
(Şevket Bilâlî. Dîvân. M. Fatih Köksal Kütüphanesi. Yz. 37-D.14.)
İlişkili Maddeler
Eserlerinden Örnekler
Gazel
Bu sırra irmedi aklım beni nâlân iden kimdir
Yakup bu sîne-i çâki cânım sûzân iden kimdir
İden kimdir yapan kimdir suâlime cevâb bildir
Kapusunda nice yıldır beni mihmân iden kimdir
Gehî minnetlere atup gehî topraklara katup
Gehî zarar idüp satup soyup uryân iden kimdir
Türâb oldum türâbından harâb oldum harâbından
Yakup bendim firâkından beni büryân iden kimdir
Garîb serseri mestâne soyunup hırkadan uryân
Tağ u sahrâları seyrân beni devrân iden kimdir
Gönül ağlar visâlinden yanup gitti hayâlinden
Görem dir gel cemâlinden beni mestân iden kimdir
Sual itsem sana ey dil seni virân iden kimdir
Yeter ağladığım güldür beni giryân iden kimdir
Firâkından yakup gittin garîb bülbül gibi ötdün
Gül-i gülzârını n’itdün seni hayrân iden kimdir
Saçı sünbül gözi âhû yanup ağlar gönül yâ hû
Yine Şevket ider âhı beni hicrân iden kimdir
(Şevket Bilâlî. Dîvân. M. Fatih Köksal Kütüphanesi. Yz. 37-D.14.)
İlişkili Maddeler
Sn. | Madde Adı | D.Tarihi / Ö.Tarihi | Benzerlik | İncele |
---|---|---|---|---|
1 | KARKAMER, Mustafa Durmuş | d. 1948 - ö. ? | Doğum Yeri | Görüntüle |
2 | Türkay Korkmaz | d. 17 Kasım 1948 - ö. ? | Doğum Yeri | Görüntüle |
3 | HİLMİ BABA/KÜLHANÎ, Hilmi Külhani | d. 1891 - ö. ? | Doğum Yeri | Görüntüle |
4 | KARKAMER, Mustafa Durmuş | d. 1948 - ö. ? | Doğum Yılı | Görüntüle |
5 | Türkay Korkmaz | d. 17 Kasım 1948 - ö. ? | Doğum Yılı | Görüntüle |
6 | HİLMİ BABA/KÜLHANÎ, Hilmi Külhani | d. 1891 - ö. ? | Doğum Yılı | Görüntüle |
7 | KARKAMER, Mustafa Durmuş | d. 1948 - ö. ? | Ölüm Yılı | Görüntüle |
8 | Türkay Korkmaz | d. 17 Kasım 1948 - ö. ? | Ölüm Yılı | Görüntüle |
9 | HİLMİ BABA/KÜLHANÎ, Hilmi Külhani | d. 1891 - ö. ? | Ölüm Yılı | Görüntüle |
10 | KARKAMER, Mustafa Durmuş | d. 1948 - ö. ? | Meslek | Görüntüle |
11 | Türkay Korkmaz | d. 17 Kasım 1948 - ö. ? | Meslek | Görüntüle |
12 | HİLMİ BABA/KÜLHANÎ, Hilmi Külhani | d. 1891 - ö. ? | Meslek | Görüntüle |
13 | KARKAMER, Mustafa Durmuş | d. 1948 - ö. ? | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
14 | Türkay Korkmaz | d. 17 Kasım 1948 - ö. ? | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
15 | HİLMİ BABA/KÜLHANÎ, Hilmi Külhani | d. 1891 - ö. ? | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
16 | KARKAMER, Mustafa Durmuş | d. 1948 - ö. ? | Madde Adı | Görüntüle |
17 | Türkay Korkmaz | d. 17 Kasım 1948 - ö. ? | Madde Adı | Görüntüle |
18 | HİLMİ BABA/KÜLHANÎ, Hilmi Külhani | d. 1891 - ö. ? | Madde Adı | Görüntüle |