ŞEYDÂ

(d. ?/? - ö. 988/1580)
divan şairi
(Divan/Yazılı Edebiyat / 16. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

Doğum tarihi bilinmeyen şairin, doğum yeri konusunda da kaynaklar farklı bilgiler verir. Âşık Çelebi, ailesinin Manisalı olduğunu, doğumunun İstanbul olduğunu belirtir. Kınalızâde Hasan Çelebi ve Riyâzî, Kastamonulu  olduğunu ifade ederken; Ahdî Rumelili olduğunu belirtir. Ahdî, dilber sevdasıyla kendinden geçip danişment olmaya karar verdiğini ancak bundan da bir netice elde edemeyip Karaman Pazarı’nda kıssahânlık ve şeyyâdlık edip günlüğünü çıkarmaya çalışırken İstanbul’a gelen Âşık Çelebi ile tanıştığını söyler. Âşık Çelebi Üsküp kadılığına gönderilince onunla birlikte şair Şeydâ da gitmiştir. Zeki, ilme meraklı ve yetenekli olan Şeydâ'nın, hat sanatının birçok çeşidinde mahareti varmış. Âşık Çelebi; ta’lîk, nesih, rik’a, gubârî, divânî ve sülüsteki yeteneğinin yanı sıra tezhip ve cedvelkeşlikte de aynı şekilde başarılı olduğunu aktarır. Eğitim hayatı hakkında bilinenler onun Müftü Şeyhî Efendi’den mülazım olduğudur. Âşık Çelebi, yirmi yıla yakın tanışıklıklarında on beş yıl birlikte iyi ve kötü günde hep beraber olduklarını anlatır. Derviş meşrepli, güzel ahlaklı olan Şeydâ, sohbet ve ilim meclislerine devam eden biridir. Kaynaklar Şeydâ'nın şiirle meşgul olduğunu belirtirse de herhangi bir eserinin varlığından söz etmezler.

Kaynakça

Kayabaşı, Bekir (hzl.)(1996). Kafzade Faizî'nin Zübdetü’l-Eşârı. Doktora Tezi. İnönü Üniversitesi. Malatya. 366.

Kılıç, Filiz (hzl.)(1994). Meşâirü'ş-Şuara, İnceleme-Tenkitli Metin. Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Doktora Tezi. Ankara. 822-825.

Kurnaz, Cemal ve Mustafa Tatcı (hzl.) (2001). Mehmet Nâil Tuman, Tuhfe-i NâilîDîvân Şâirlerinin Muhtasar Biyografileri. C.II. Ankara: Bizim Büro Yay. 523.

Mehmed Süreyya (1996). Sicill-i Osmânî. hzl. Akbayar, Nuri- Kahraman, Seyit Ali C. 5. İstanbul: Tarih Vakfı Yay. 1596.

Müstakimzade Süleyman Sadeddin (2000). Mecelletü’n-Nisâb fi’n-Nisbi ve’l-Künâ ve’l-Elkâb. (Tıpkı Basım). KB Kütüphaneler Genel Müdürlüğü. Ankara. 283b.

Riyâzî, Riyazü'ş-Şuarâ. Milli Kütüphane 06 Mil Yz A 8807. 72b-73a.

Solmaz, Süleyman (2005). Ahdî ve Gülşen-i Şu’arâsı (İnceleme-Metin). Ankara: AKM Yay. 376-377.

Sungurhan, Aysun. Kınalızâde Hasan Çelebi-Tezkiretü’ş-Şuarâ. ekitap.kulturturizm.gov.tr.

(http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/dosya/1-219122/h/tsmetina.pdf) 443.

Sungurhan, Aysun. Beyanî-Tezkiretü’ş-Şuarâ. ekitap.kulturturizm.gov.tr. 89.

(http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/dosya/1-215418/h/metin.pdf) 102.

Şemseddin Sami (1311). Kâmusu’l-A’lâm, C.4. Mihrân Matbaası. 2895.

Türk Dünyası Ortak Edebiyatı. Türk Dünyası Edebiyatçıları Ansiklopedisi (2007). C. 8. Ankara. AKM Yay. 99.

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: DOÇ. DR. İBRAHİM HALİL TUĞLUK
Yayın Tarihi: 05.01.2014
Güncelleme Tarihi: 03.12.2020

Eserlerinden Örnekler

 

Çekmedense her nefes âh u enînün minnetin

Yâre teslîm it çeküp cân-ı hazînün minnetin

Sâkiyâ câm-ı lebünden şöyle mest it cânı kim

Bir dahı çekdürme akl-ı dûrbînün minnetin

Geh müselles geh arak zehrin yudup gam çekme çek

Câm-ı ışk iç çekme sûfî her denînün minnetin

Bend idüp Şeydâ-yı zârı kâkülün zencîrine

Sal benüm boynuma zülf-i anberinün minnetin

 (Kılıç, Filiz (hzl.)(1994). Meşâirü'ş-Şuara, İnceleme-Tenkitli Metin. Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Doktora Tezi. Ankara. 823-824.)


İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1NÂZİKÎ, İstanbulî Mehmed Nâzikî Efendid. ? - ö. 1623Doğum YeriGörüntüle
2Ali Suavid. 8 Aralık 1839 - ö. 20 Mayıs 1878Doğum YeriGörüntüle
3Atila Alpöged. 29 Mayıs 1935 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
4NÂZİKÎ, İstanbulî Mehmed Nâzikî Efendid. ? - ö. 1623Doğum YılıGörüntüle
5Ali Suavid. 8 Aralık 1839 - ö. 20 Mayıs 1878Doğum YılıGörüntüle
6Atila Alpöged. 29 Mayıs 1935 - ö. ?Doğum YılıGörüntüle
7NÂZİKÎ, İstanbulî Mehmed Nâzikî Efendid. ? - ö. 1623Ölüm YılıGörüntüle
8Ali Suavid. 8 Aralık 1839 - ö. 20 Mayıs 1878Ölüm YılıGörüntüle
9Atila Alpöged. 29 Mayıs 1935 - ö. ?Ölüm YılıGörüntüle
10NÂZİKÎ, İstanbulî Mehmed Nâzikî Efendid. ? - ö. 1623MeslekGörüntüle
11Ali Suavid. 8 Aralık 1839 - ö. 20 Mayıs 1878MeslekGörüntüle
12Atila Alpöged. 29 Mayıs 1935 - ö. ?MeslekGörüntüle
13NÂZİKÎ, İstanbulî Mehmed Nâzikî Efendid. ? - ö. 1623Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
14Ali Suavid. 8 Aralık 1839 - ö. 20 Mayıs 1878Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
15Atila Alpöged. 29 Mayıs 1935 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
16NÂZİKÎ, İstanbulî Mehmed Nâzikî Efendid. ? - ö. 1623Madde AdıGörüntüle
17Ali Suavid. 8 Aralık 1839 - ö. 20 Mayıs 1878Madde AdıGörüntüle
18Atila Alpöged. 29 Mayıs 1935 - ö. ?Madde AdıGörüntüle