ŞEYHÎ, Nakib-zâde

(d. ?/? - ö. 1043/1633)
divan şairi
(Divan/Yazılı Edebiyat / 17. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

Şeyhî'nin hayatı hakkındaki bilgiler yok denecek kadar azdır. Şairden söz eden tespit edebildiğimiz en eski kaynak olan Fâizî  Tezkiresi'nde Seyyid Burhaneddin Efendi'nin oğlu olduğu ifade edilmektedir (Yazma, 62b). Fâizî'nin zeyli mahiyetindeki Âsım Tezkiresi'nde ise şair, Şeyhî Allâme Efendi olarak zikredilmektedir (Yazma, 10a). Tuhfe-i Nâilî'de şairin İbni Allâme Nakib Seyyid Burhaneddin Efendi'nin oğlu olduğu söylenmektedir (Tuman 2001: 518). "Allâme" kelimesinin lakap olduğu anlaşılmakla birlikte bu lakap şaire mi yoksa babasına mı aittir, belli değildir. Doğum yeri ve tarihini de bilmediğimiz şair, Asım Tezkiresi'ne göre nakib olmuş ve 1043/1633'te vefat etmiştir. Şairden çok kısa söz eden Kâtib Çelebi (ö. 1067/1657) de aynı ölüm tarihini vermektedir (1971: C. 1, s. 795).

Divan: Şairin divanının olduğu bilinmektedir. Âsım Tezkiresi'ne göre bu divan mükemmeldir, yani muhteviyatında eksik nazım biçimi bulunmamaktadır. Kâtib Çelebi de şairin divanı olduğunu söyler, ancak nüshasının hangi kütüphanede olduğunu belirtmez. Fâizî'ye göre Şeyhî'nin "âbdâr" eş'arı vardır.

Kaynakça

Âsım, Seyrekzade Mehmed. Zeyl-i Zübdetü'l-eş'âr. Yazma. Millet Kütüphanesi Ali Emiri Manzum 1326. 10a.

Fâizî, Kâfzâd. Zübdetü'l-eş'âr. Yazma. Millet Kütüphanesi Ali Emiri Manzum 1325. 62b.

Kâtib Çelebi (1971). Keşf -el-Zunun. 2. bs. İstanbul. hzl. Şerefettin Yaltkaya - Kilisli Rifat Bilge. C. 1. 795.

Kurnaz, Cemal ve Mustafa Tatçı (hzl.) (2001). Tuhfe-i Nâilî - Divân Şâirlerinin Muhtasar Biyografileri. C. II. Ankara: Bizim Büro Yay.

Uyar, Gülgün (2006). "Nakib". İslam Ansiklopedisi. C. 32. İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yay. 321-322.

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: DOÇ. DR. ÜZEYİR ASLAN
Yayın Tarihi: 13.11.2014
Güncelleme Tarihi: 22.08.2021

Eserlerinden Örnekler

Peykân-ı tîr-i gamzene dil-teşnedür gönül

Ednâ nazarla hâsıl olur ârzû-yı dil

 

***

 

Gamzesinden bir işâret besdür ana Şeyhiyâ

Ol şeh-i hüsnün nedîm-i bî-zebânıdur gönül

 

***

 

Şu'le-i dil-sûzdur berg-i dırahtân-ı ışk

Hep şecer tûrıyımış gülbün-i bustân-ı ışk

 

***

 

Lâle vü nergisle rişte-i bârânı gören

Bâgı kandîl ile zeyn oldı sanur câmi'-vâr

 

***

 

Yeni başdan olduk şarâba esîr

Bırakduk harâbâta eski hasîr

 

***

 

Kaçan kim cân vire ümmîd-i la'lünle fenâ ehli

Olur cevher diyü hâk-i mezârın kîmyâ ehli

(Fâizî, Kâfzâde. Zübdetü'l-eş'âr. Yazma. Millet Kütüphanesi Ali Emiri Manzum 1325. 62b.)

 

Bâga efsûn okudup def'-i gezend itdi sabâ

Gülleri âteş idüp hârı sipend itdi sabâ

 

***

 

Yârün peyâm-ı vuslatı efsâne çıkdı hep

Ol semtün âşinâları bîgâne çıkdı hep

(Âsım, Seyrekzade Mehmed. Zeyl-i Zübdetü'l-eş'âr. Yazma. Millet Kütüphanesi Ali Emiri Manzum 1326. 10a.)


İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1CEMÂL/CEMÂLÎ Mehmed Cemâleddîn, Karslı-zâded. ? - ö. 1845Doğum YeriGörüntüle
2NÂZIM, Ördek-zâde Mustafâ Nâzım Efendid. ? - ö. 1695-96Doğum YeriGörüntüle
3ÂRİF, Abdülbâkî Ârif Efendid. 1642-43 - ö. 1713-14Doğum YeriGörüntüle
4CEMÂL/CEMÂLÎ Mehmed Cemâleddîn, Karslı-zâded. ? - ö. 1845Doğum YılıGörüntüle
5NÂZIM, Ördek-zâde Mustafâ Nâzım Efendid. ? - ö. 1695-96Doğum YılıGörüntüle
6ÂRİF, Abdülbâkî Ârif Efendid. 1642-43 - ö. 1713-14Doğum YılıGörüntüle
7CEMÂL/CEMÂLÎ Mehmed Cemâleddîn, Karslı-zâded. ? - ö. 1845Ölüm YılıGörüntüle
8NÂZIM, Ördek-zâde Mustafâ Nâzım Efendid. ? - ö. 1695-96Ölüm YılıGörüntüle
9ÂRİF, Abdülbâkî Ârif Efendid. 1642-43 - ö. 1713-14Ölüm YılıGörüntüle
10CEMÂL/CEMÂLÎ Mehmed Cemâleddîn, Karslı-zâded. ? - ö. 1845MeslekGörüntüle
11NÂZIM, Ördek-zâde Mustafâ Nâzım Efendid. ? - ö. 1695-96MeslekGörüntüle
12ÂRİF, Abdülbâkî Ârif Efendid. 1642-43 - ö. 1713-14MeslekGörüntüle
13CEMÂL/CEMÂLÎ Mehmed Cemâleddîn, Karslı-zâded. ? - ö. 1845Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
14NÂZIM, Ördek-zâde Mustafâ Nâzım Efendid. ? - ö. 1695-96Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
15ÂRİF, Abdülbâkî Ârif Efendid. 1642-43 - ö. 1713-14Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
16CEMÂL/CEMÂLÎ Mehmed Cemâleddîn, Karslı-zâded. ? - ö. 1845Madde AdıGörüntüle
17NÂZIM, Ördek-zâde Mustafâ Nâzım Efendid. ? - ö. 1695-96Madde AdıGörüntüle
18ÂRİF, Abdülbâkî Ârif Efendid. 1642-43 - ö. 1713-14Madde AdıGörüntüle