Melek Özlem Sezer

(d. 21 Aralık 1971 / ö. -)
Yazar, Şair, Senarist
(Çocuk Edebiyatı / 20. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

Ankara'da doğdu. Lisans eğitimini Hacettepe Üniversitesi Ekonomi Bölümü’nde, yüksek lisansını Ankara Üniversitesi Kadın Çalışmaları Anabilim Dalı’nda tamamladı. Osmangazi Üniversitesi Karşılaştırmalı Edebiyat Bölümü’nde Çocuk ve Gençlik Edebiyatı yan alan dersi olarak masal analizi dersleri verdi. Milliyet Çocuk (Miço) dergisinde köşe yazarlığı yaptı. TRT radyolarına yetişkinler ve çocuklar için masal programları hazırlayıp sundu. Şiir, öykü, masal, çocuk yazını ve senaryo alanlarında uğraş veriyor. Yaşamını animasyon senaryoları yazarak, seslendirme yaparak ve atölyelerde eğitmenlik yaparak zürdürmektedir.

Derin başlıklı eseriyle 1998 Cemal Süreya Şiir Ödülü’nü, Sevişne ile 2000 Behçet Aysan Şiir Ödülü’nü, “Evvel Zaman İçinde Yok İken” ile 2001 Arıburnu Uzun Metrajlı En İyi Film Öyküsü Ödülü’nü ve 2009 Kültür Bakanlığı sinema desteğini, “Masallar ve Toplumsal Cinsiyet” başlıklı çalışmasıyla 2010 Oğuz Tansel Halk Bilimi Ödülü’nü ve Çağdaş Türk şiirine katkıları nedeniyle 2011 Nüzhet Erman Şiir Ödülü’nü almıştır.

Yüksek lisans tezi olarak yazdığı Masallar ve Toplumsal Cinsiyet (2004) isimli eserle 2010 Oğuz Tansel Halk Bilimi ödülünü alan Sezer, bu çalışmasını kitaplaştırırken şablonlardan çıkmış ve üslubundaki farklılıkla dikkat çekmiştir. Kitap, çocukken alınan iletilerin yetişkin yaşamını nasıl belirlediğini, klasik masalların iktidarların çıkarlarına uygun olarak nasıl ideolojik bir araç olarak kullanıldıklarını ve toplumsal cinsiyet algısını nasıl yerleştirdiklerini (Sezer 2017) anlatmaktadır. Yazar bu araştırmada anlattıklarını, çocuklar için Sordum Durdum: Masal Kahramanlarına Sorular (2015) adındaki mizah kitabına aktarmıştır.

Büyüklerle Dalga Geçme Dersleri (2016), büyüklerin düşünmeden söyledikleri kalıplaşmış ve ezberlenmiş; çocukların kişilik gelişimini olumsuz etkileyen hatta travmatik durumlar yaratabilecek sözleri karşısında; çocukların saldırgan olmadan, yapıcı, çözüm odaklı ve eğlenceli cevaplarla nasıl tavır alabileceği noktasında rehber niteliğindedir. Bu eseriyle sadece bu kitabı okuyan çocukları değil ileride onların kendi çocuklarını ve iletişimde olacakları tüm çocukları korumayı hedeflemiştir.

Büyüklere Mektuplar (2017) çocukların ağzından anne-baba, ağabey-abla, komşu-akraba, ikiz çocukları olan aileler, öğretmen hatta yazarlara hitaben kaleme alınmıştır. Temel olarak adil, özgür, bireysel haklara saygılı, gelişime açık, empati gücü yüksek ilişkiler kurma, şablon davranışların ve günlük yaşam telaşının kısırlaştırdığı ilişkileri pratik bir bakış açısıyla rahatlatma ve iletişim engellerini aşma konularını ele almaktadır.

Sezer'in çocukları hayata hazırlamak için yazdığı eserlerden biri de on iki kitaptan oluşan Ben ve Biz Değerler (2017) serisidir. Seride toplumun içinde “Ben” kalmayı yitirmeden ama “Biz” olmanın gereklerini de unutmadan sosyal barış içinde yaşamak ana temadır. Engellilerle iletişim, komşuluk ve arkadaşlık ilişkileri, farklılıklara saygı, dedikodu, kendini koruma bilgisi, teknoloji gibi konular işlenmiştir.

Çocuğun bedensel ve ruhsal gelişimini her şeyin üzerinde tutan yazar, derleme ve yaratım yoluyla 165 oyundan oluşan Ejderhamın Sevdiği Oyunlar (2014) isimli bir oyun antolojisi hazırlamıştır.

Halk bilimi alanında da ödüllü olan yazar, geleneksel gölge oyunlarından biri olan Karagöz ve Hacivat'ı modernize ederek Karagöz'ün Gölgesini Kim Çaldı? (2016), Eyvah Gölgeler Değişiyor! (2016) Sen Hiç Kebikeç Gördün mü? (2016) isimli üç kitaplık bir seri ile çağdaş bir zemine taşımıştır. Zengin bir kurgu içinde verilen olaylar gölge oyunun dokusu korunarak fantastik bir dünyada geçmektedir.

Yazarın iletiler yönünden zengin öykü kitaplarında, çoğunlukla hayalgücü ve çocuksu bakışla ele alınan bireysel farklılıklara saygı, içgörünün gelişmesi, arkadaşlık, yardımlaşma, doğa gibi temalar yer almaktadır. Benim Adım On Üç (2014), merdiven altında doğmuş, On Üç adındaki kara kedi aracılığıyla batıl inançlarla yargılama, ötekileştirme ve dışlamayla mücadele eder. UUUUU (2014)'da huysuzluğunun nedenleri eğlenceli bir anlatımla araştırılan bir çocuk hikâye edilirken, görsel düşünme olanakları ağırlık kazanır. Dolapta Kim Var? (2015) isimli eserde çocuk hayal gücüyle dolabının içinde pasaklı bir canavar yaratmış, kirlilik konusunda bu canavarla çatışarak aslında kendisiyle yüzleşmiş, canavar onun için adeta bir ayna olmuştur. Canavarla arkadaş olduktan sonra çocuk için değişim başlamıştır artık. Eldivenlerimi Kim Çalıyor? (2016) eserinde ise Moli, yalnızca bir eşi çalınan eldivenlerinin peşinde dostluğu bulduğu bir macera yaşar. Şapkadaki Balık (2018)'ta doğa bilinci ön plana çıkar. Deniz kenarında piknik yaparken büyükbabanın şapkasının denize düşmesi sonucu şapkayla birlikte gelen küçük balığı aile eve götürüp bir kavanoza koyar. Balık ve deniz birbirini öyle çok özler ki her gün farklı bir şekilde deniz evin içine girmeye başlar.

Sezer çocuklar için üç şiir kitabı yazmıştır. Şair Sakız Çiğneyen Kedi (2018)’de; yoğun bir anne-çocuk sevgisine, kediyle yaşama, cinsiyet ayrımcılığına karşı koyuşa, çocuğun gözünden büyümenin nasıl gerçekleştiğine, akraba ilişkilerine, çocuğun oyuna ihtiyacına hatta söz diziminin önemine temas etmiştir. Şairin Şiir Yazdım Masal Sandım (2016) ve Masal Yazdım Şiir Sandım (2016) ikilemesi kahramanları büyük çoğunlukla hayvanlardan olan altışar şiirsel öyküden oluşmaktadır. Çocukların karakter gelişimlerine yardımcı olabilecek temalar ve iletiler yönünden zengin bu şiirlerde yansımaların kullanımı, yansımaların bir araya gelerek yarattıkları ritim ve melodi dikkat çekicidir.

Kaynakça

Sezer, Melek Özlem (2013). "Melek Özlem Sezer: Büyüklerle Dalga Geçme Dersleri", Çağlar Mirik'in söyleşi konuğu. https://www.okuryazar.tv/melek-ozlem-sezer-buyuklerle-dalga-gecme-dersleri/ [erişim tarihi: 01.07.2018]

Sezer, Melek Özlem (2017). Masallar ve Toplumsal Cinsiyet. İstanbul: Kor Kitap.

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: DR. ÖĞR. ÜYESİ MELİKE ULUÇAY
Yayın Tarihi: 27.09.2018
Güncelleme Tarihi: 20.12.2020

Eser AdıYayın eviBasım yılıEser türü
YokokoLingua-Mundi / Almanya2008Hikâye
Sakız Çiğneyen KediCumhuriyet Kitaplığı / İstanbul2011Şiir
Ejderhamın Sevdiği OyunlarEvrensel Basım Yayın / İstanbul2014Antoloji
Benim Adım On ÜçEvrensel Basım Yayın / İstanbul2014Hikâye
UuuuuEvrensel Basım Yayın / İstanbul2014Hikâye
Dolapta Kim var?Evrensel Basım Yayın / İstanbul2. Basım 2015Hikâye
Sordum DurdumAylak Adam Yayınları / İstanbul2015Hikâye
Büyüklerle Dalga Geçme DersleriCan Çocuk / İstanbul5. Basım 2016Diğer
Eldivenlerimi Kim Çalıyor?Can Çocuk / İstanbul4. Basım 2016Hikâye
Şiir Yazdım, Masal SandımFom Kitap / İstanbul2016Şiir
Masal Yazdım, Şiir SandımFom Kitap / İstanbul2016Şiir
Karagöz’ün Gölgesini Kim Çaldı?Can Çocuk / İstanbul6. Basım 2016Hikâye
Eyvah Gölgeler Değişiyor!Can Çocuk / İstanbul3. Basım 2016Hikâye
Sen Hiç Kebikeç Gördün mü?Can Çocuk / İstanbul2. Basım 2016Hikâye
Büyüklere MektuplarCan Çocuk / İstanbul4. Basım 2017Mektup
Ben ve Biz Değerler SerisiMandolin Yayınları / İstanbul2017Hikâye
Şapkadaki BalıkRed House Kidz Yayınları / İstanbul2018Hikâye

İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1Ali Osman Güzeld. 1956 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
2Tekgül Arıd. 3 Mart 1968 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
3MEYYALd. ? - ö. 1669-1670Doğum YeriGörüntüle
4Soner Demirbaşd. 19 Aralık 1971 - ö. ?Doğum YılıGörüntüle
5İbrahim Eyibilird. 05 Aralık 1971 - ö. ?Doğum YılıGörüntüle
6Nilay Yılmazd. 1 Ocak 1971 - ö. ?Doğum YılıGörüntüle
7Hüseyin Rasim Gülerd. 1941 - ö. ?MeslekGörüntüle
8Tevfik Akdağd. 29 Şubat 1932 - ö. 28 Eylül 1993MeslekGörüntüle
9Mehmet Sarsmazd. 25 Eylül 1965 - ö. ?MeslekGörüntüle
10Çiğdem Gündeşd. 05 Nisan 1965 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
11Ahmet Öneld. 12 Nisan 1952 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
12Elvan Pektaş Denizd. 1962 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
13Özlem Akıncıd. 13 Nisan 1966 - ö. ?Madde AdıGörüntüle
14Özlem N. Yılmazd. 1978 - ö. ?Madde AdıGörüntüle
15Özlem Metind. 1976 - ö. ?Madde AdıGörüntüle