Madde Detay
Melek Özlem Sezer
(d. 21 Aralık 1971 / ö. -)
Yazar, Şair, Senarist
(Çocuk Edebiyatı / 20. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4
Ankara'da doğdu. Lisans eğitimini Hacettepe Üniversitesi Ekonomi Bölümü’nde, yüksek lisansını Ankara Üniversitesi Kadın Çalışmaları Anabilim Dalı’nda tamamladı. Osmangazi Üniversitesi Karşılaştırmalı Edebiyat Bölümü’nde Çocuk ve Gençlik Edebiyatı yan alan dersi olarak masal analizi dersleri verdi. Milliyet Çocuk (Miço) dergisinde köşe yazarlığı yaptı. TRT radyolarına yetişkinler ve çocuklar için masal programları hazırlayıp sundu. Şiir, öykü, masal, çocuk yazını ve senaryo alanlarında uğraş veriyor. Yaşamını animasyon senaryoları yazarak, seslendirme yaparak ve atölyelerde eğitmenlik yaparak zürdürmektedir.
Derin başlıklı eseriyle 1998 Cemal Süreya Şiir Ödülü’nü, Sevişne ile 2000 Behçet Aysan Şiir Ödülü’nü, “Evvel Zaman İçinde Yok İken” ile 2001 Arıburnu Uzun Metrajlı En İyi Film Öyküsü Ödülü’nü ve 2009 Kültür Bakanlığı sinema desteğini, “Masallar ve Toplumsal Cinsiyet” başlıklı çalışmasıyla 2010 Oğuz Tansel Halk Bilimi Ödülü’nü ve Çağdaş Türk şiirine katkıları nedeniyle 2011 Nüzhet Erman Şiir Ödülü’nü almıştır.
Yüksek lisans tezi olarak yazdığı Masallar ve Toplumsal Cinsiyet (2004) isimli eserle 2010 Oğuz Tansel Halk Bilimi ödülünü alan Sezer, bu çalışmasını kitaplaştırırken şablonlardan çıkmış ve üslubundaki farklılıkla dikkat çekmiştir. Kitap, çocukken alınan iletilerin yetişkin yaşamını nasıl belirlediğini, klasik masalların iktidarların çıkarlarına uygun olarak nasıl ideolojik bir araç olarak kullanıldıklarını ve toplumsal cinsiyet algısını nasıl yerleştirdiklerini (Sezer 2017) anlatmaktadır. Yazar bu araştırmada anlattıklarını, çocuklar için Sordum Durdum: Masal Kahramanlarına Sorular (2015) adındaki mizah kitabına aktarmıştır.
Büyüklerle Dalga Geçme Dersleri (2016), büyüklerin düşünmeden söyledikleri kalıplaşmış ve ezberlenmiş; çocukların kişilik gelişimini olumsuz etkileyen hatta travmatik durumlar yaratabilecek sözleri karşısında; çocukların saldırgan olmadan, yapıcı, çözüm odaklı ve eğlenceli cevaplarla nasıl tavır alabileceği noktasında rehber niteliğindedir. Bu eseriyle sadece bu kitabı okuyan çocukları değil ileride onların kendi çocuklarını ve iletişimde olacakları tüm çocukları korumayı hedeflemiştir.
Büyüklere Mektuplar (2017) çocukların ağzından anne-baba, ağabey-abla, komşu-akraba, ikiz çocukları olan aileler, öğretmen hatta yazarlara hitaben kaleme alınmıştır. Temel olarak adil, özgür, bireysel haklara saygılı, gelişime açık, empati gücü yüksek ilişkiler kurma, şablon davranışların ve günlük yaşam telaşının kısırlaştırdığı ilişkileri pratik bir bakış açısıyla rahatlatma ve iletişim engellerini aşma konularını ele almaktadır.
Sezer'in çocukları hayata hazırlamak için yazdığı eserlerden biri de on iki kitaptan oluşan Ben ve Biz Değerler (2017) serisidir. Seride toplumun içinde “Ben” kalmayı yitirmeden ama “Biz” olmanın gereklerini de unutmadan sosyal barış içinde yaşamak ana temadır. Engellilerle iletişim, komşuluk ve arkadaşlık ilişkileri, farklılıklara saygı, dedikodu, kendini koruma bilgisi, teknoloji gibi konular işlenmiştir.
Çocuğun bedensel ve ruhsal gelişimini her şeyin üzerinde tutan yazar, derleme ve yaratım yoluyla 165 oyundan oluşan Ejderhamın Sevdiği Oyunlar (2014) isimli bir oyun antolojisi hazırlamıştır.
Halk bilimi alanında da ödüllü olan yazar, geleneksel gölge oyunlarından biri olan Karagöz ve Hacivat'ı modernize ederek Karagöz'ün Gölgesini Kim Çaldı? (2016), Eyvah Gölgeler Değişiyor! (2016) Sen Hiç Kebikeç Gördün mü? (2016) isimli üç kitaplık bir seri ile çağdaş bir zemine taşımıştır. Zengin bir kurgu içinde verilen olaylar gölge oyunun dokusu korunarak fantastik bir dünyada geçmektedir.
Yazarın iletiler yönünden zengin öykü kitaplarında, çoğunlukla hayalgücü ve çocuksu bakışla ele alınan bireysel farklılıklara saygı, içgörünün gelişmesi, arkadaşlık, yardımlaşma, doğa gibi temalar yer almaktadır. Benim Adım On Üç (2014), merdiven altında doğmuş, On Üç adındaki kara kedi aracılığıyla batıl inançlarla yargılama, ötekileştirme ve dışlamayla mücadele eder. UUUUU (2014)'da huysuzluğunun nedenleri eğlenceli bir anlatımla araştırılan bir çocuk hikâye edilirken, görsel düşünme olanakları ağırlık kazanır. Dolapta Kim Var? (2015) isimli eserde çocuk hayal gücüyle dolabının içinde pasaklı bir canavar yaratmış, kirlilik konusunda bu canavarla çatışarak aslında kendisiyle yüzleşmiş, canavar onun için adeta bir ayna olmuştur. Canavarla arkadaş olduktan sonra çocuk için değişim başlamıştır artık. Eldivenlerimi Kim Çalıyor? (2016) eserinde ise Moli, yalnızca bir eşi çalınan eldivenlerinin peşinde dostluğu bulduğu bir macera yaşar. Şapkadaki Balık (2018)'ta doğa bilinci ön plana çıkar. Deniz kenarında piknik yaparken büyükbabanın şapkasının denize düşmesi sonucu şapkayla birlikte gelen küçük balığı aile eve götürüp bir kavanoza koyar. Balık ve deniz birbirini öyle çok özler ki her gün farklı bir şekilde deniz evin içine girmeye başlar.
Sezer çocuklar için üç şiir kitabı yazmıştır. Şair Sakız Çiğneyen Kedi (2018)’de; yoğun bir anne-çocuk sevgisine, kediyle yaşama, cinsiyet ayrımcılığına karşı koyuşa, çocuğun gözünden büyümenin nasıl gerçekleştiğine, akraba ilişkilerine, çocuğun oyuna ihtiyacına hatta söz diziminin önemine temas etmiştir. Şairin Şiir Yazdım Masal Sandım (2016) ve Masal Yazdım Şiir Sandım (2016) ikilemesi kahramanları büyük çoğunlukla hayvanlardan olan altışar şiirsel öyküden oluşmaktadır. Çocukların karakter gelişimlerine yardımcı olabilecek temalar ve iletiler yönünden zengin bu şiirlerde yansımaların kullanımı, yansımaların bir araya gelerek yarattıkları ritim ve melodi dikkat çekicidir.
Kaynakça
Sezer, Melek Özlem (2013). "Melek Özlem Sezer: Büyüklerle Dalga Geçme Dersleri", Çağlar Mirik'in söyleşi konuğu. https://www.okuryazar.tv/melek-ozlem-sezer-buyuklerle-dalga-gecme-dersleri/ [erişim tarihi: 01.07.2018]
Sezer, Melek Özlem (2017). Masallar ve Toplumsal Cinsiyet. İstanbul: Kor Kitap.
Madde Yazım Bilgileri
Yazar: DR. ÖĞR. ÜYESİ MELİKE ULUÇAYYayın Tarihi: 27.09.2018Güncelleme Tarihi: 20.12.2020
Yayın Tarihi: 27.09.2018Güncelleme Tarihi: 20.12.2020
Güncelleme Tarihi: 20.12.2020
Eser Adı | Yayın evi | Basım yılı | Eser türü |
---|---|---|---|
Yokoko | Lingua-Mundi / Almanya | 2008 | Hikâye |
Sakız Çiğneyen Kedi | Cumhuriyet Kitaplığı / İstanbul | 2011 | Şiir |
Ejderhamın Sevdiği Oyunlar | Evrensel Basım Yayın / İstanbul | 2014 | Antoloji |
Benim Adım On Üç | Evrensel Basım Yayın / İstanbul | 2014 | Hikâye |
Uuuuu | Evrensel Basım Yayın / İstanbul | 2014 | Hikâye |
Dolapta Kim var? | Evrensel Basım Yayın / İstanbul | 2. Basım 2015 | Hikâye |
Sordum Durdum | Aylak Adam Yayınları / İstanbul | 2015 | Hikâye |
Büyüklerle Dalga Geçme Dersleri | Can Çocuk / İstanbul | 5. Basım 2016 | Diğer |
Eldivenlerimi Kim Çalıyor? | Can Çocuk / İstanbul | 4. Basım 2016 | Hikâye |
Şiir Yazdım, Masal Sandım | Fom Kitap / İstanbul | 2016 | Şiir |
Masal Yazdım, Şiir Sandım | Fom Kitap / İstanbul | 2016 | Şiir |
Karagöz’ün Gölgesini Kim Çaldı? | Can Çocuk / İstanbul | 6. Basım 2016 | Hikâye |
Eyvah Gölgeler Değişiyor! | Can Çocuk / İstanbul | 3. Basım 2016 | Hikâye |
Sen Hiç Kebikeç Gördün mü? | Can Çocuk / İstanbul | 2. Basım 2016 | Hikâye |
Büyüklere Mektuplar | Can Çocuk / İstanbul | 4. Basım 2017 | Mektup |
Ben ve Biz Değerler Serisi | Mandolin Yayınları / İstanbul | 2017 | Hikâye |
Şapkadaki Balık | Red House Kidz Yayınları / İstanbul | 2018 | Hikâye |
İlişkili Maddeler
Sn. | Madde Adı | D.Tarihi / Ö.Tarihi | Benzerlik | İncele |
---|---|---|---|---|
1 | Ali Osman Güzel | d. 1956 - ö. ? | Doğum Yeri | Görüntüle |
2 | Tekgül Arı | d. 3 Mart 1968 - ö. ? | Doğum Yeri | Görüntüle |
3 | MEYYAL | d. ? - ö. 1669-1670 | Doğum Yeri | Görüntüle |
4 | Soner Demirbaş | d. 19 Aralık 1971 - ö. ? | Doğum Yılı | Görüntüle |
5 | İbrahim Eyibilir | d. 05 Aralık 1971 - ö. ? | Doğum Yılı | Görüntüle |
6 | Nilay Yılmaz | d. 1 Ocak 1971 - ö. ? | Doğum Yılı | Görüntüle |
7 | Hüseyin Rasim Güler | d. 1941 - ö. ? | Meslek | Görüntüle |
8 | Tevfik Akdağ | d. 29 Şubat 1932 - ö. 28 Eylül 1993 | Meslek | Görüntüle |
9 | Mehmet Sarsmaz | d. 25 Eylül 1965 - ö. ? | Meslek | Görüntüle |
10 | Çiğdem Gündeş | d. 05 Nisan 1965 - ö. ? | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
11 | Ahmet Önel | d. 12 Nisan 1952 - ö. ? | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
12 | Elvan Pektaş Deniz | d. 1962 - ö. ? | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
13 | Özlem Akıncı | d. 13 Nisan 1966 - ö. ? | Madde Adı | Görüntüle |
14 | Özlem N. Yılmaz | d. 1978 - ö. ? | Madde Adı | Görüntüle |
15 | Özlem Metin | d. 1976 - ö. ? | Madde Adı | Görüntüle |