Madde Detay

Âşığın adı Süleyman Yaşar'dır. Umurlar (Hadim) ve çevresinde “Âşık Dayı” olarak tanınır. Mahlâsı Âşık Süleyman veya sadece Süleyman'dır. Konya ilinin Hadim ilçesine bağlı Umurlar köyünde 1962 yılında dünyaya gelmiştir. Âşık Süleyman, gözlerini dünyaya Umurlar’da açmış ve kısa süreli seyahatler dışında köyünden dışarıya hiç çıkmamıştır. Âşığın annesinin adı Ayşe, babasının adı Mehmet’tir. Âşık Süleyman 1987 yılında babasını, 2001 yılında da annesini kaybetmiştir. Yedi çocuklu bir ailenin altıncı çocuğu olan Âşık Süleyman’ın 5’i kız 1’i erkek olmak üzere altı kardeşi vardır. 1999 yılında Eşe isimli ablası 58 yaşında iken 2001 yılında Emine adlı ablası da 57 yaşında iken vefat etmiştir (Ayva 2016: 364). İki yıl içerisinde iki ablasını ve annesini kaybeden âşığın gönül dünyasında bu ölümler büyük yankı uyandırmıştır. Âşık Süleyman 1985 yılında Bolay köyünden Karabıyıklar sülâlesine mensup Hacer Hanım ile evlenmiştir. 1965 doğumlu olan Hacer Hanım ev hanımıdır. Küçük yaşlarda hastalıktan dolayı altı oğlunu kaybeden Âşık Süleyman’ın şu an Ayşe (25), Ümmü (22) ve Melek (20) adlarında üç kızı vardır (Ayva 2016: 365-366; Ayva-Kalaycı 2016: 19-21) Şu an 57 yaşında olan Âşık Süleyman, hâlen Umurlar köyünde yaşamakta ve köy işlerinden arta kalan zamanlarında saz çalıp şiirler söylemekte, etrafındaki ilgili gençlere de sanatının inceliklerini öğretmeye çalışmaktadır.

Çocukluk yıllarından itibaren şiire, türküye ilgi duymaya başlayan Âşık Süleyman’ın bu sevdası yaşı ilerledikçe artmıştır. İlkokul yıllarında öğretmenleri kendisine sürekli türküler söyletmiştir. Daha o yıllarda Süleyman’daki yeteneği fark eden ilkokul öğretmeni Duran Cicim, âşığın babası ile görüşmüş, Süleyman’ı büyük şehre götürmelerini, büyük bir sanatçı olabileceğini söylemiştir. Babası Mehmet Bey saz çalmaya, türkü söylemeye pek hoş bakmadığı için öğretmenin bu isteğine sıcak bakmamıştır.

Eskiden köylerine âşıkların geldiğini ve zaman zaman köy odasında sazlı sözlü muhabbet ortamlarının kurulduğunu belirten Âşık Süleyman, yaşı küçük olduğu için odaya alınmadığını ancak pencereye tırmanıp oradan ozanları/âşıkları dinlediğini, uzaktan uzağa da olsa saza gönül verdiğini belirtmektedir. 9-10 yaşlarında iken sazı uzaktan uzağa gören Âşık Süleyman’ın saz alacak imkânı yoktur ve o zamanın şartları içerisinde saz onun için ulaşılmaz bir şeydir. Zaten babası da günah olduğunu düşündüğü için saz çalanlara hoş bakmamaktadır. Âşık Süleyman, ağaçlardan kestiği dallara bal çıtalarının tellerini bağlamak suretiyle kendi sazını yapmış ve çocukluk yıllarında bu oyuncakla teselli bulmuştur.

Âşık Süleyman mahlâs olarak adını kullanan âşıklardandır. Herhangi bir usta âşıktan ders almayan yani usta-çırak geleneği içerisinde yetişmeyen âşığa bir mahlâs veren de olmamış, “Adım unutulmasın, sözüm milletin kulağına gitsin.” diyerek kendi adını mahlâs olarak kullanmaya karar vermiştir. O, şiirlerinde Süleyman, Âşık Süleyman kelimelerini ölçüye uygun olarak mahlâs olarak kullanmaktadır. Âşık Süleyman'ın 100’e yakın şiiri vardır. Şiirlerinin çoğunluğu hece ölçüsünün 11’li kalıbıyla söylenmiştir. Ayrıca 7 ve 8’li hece ölçüsüne uygun şiirleri de bulunmaktadır. (Ayva 2016: 365; Ayva-Kalaycı 2016: 23-24) Âşık Süleyman, şiirlerinde oldukça yalın bir dil kullanmakta ve yabancı sözcüklere pek yer vermemektedir. Âşık Süleyman’ın şiirlerinde karşımıza çıkan dil oldukça işlek, yalın ve sadedir. Sözü uzatmayı sevmediğini belirten âşığın özlü, yoğun bir anlatımı vardır. Ayrıca şiirlerinde yöresel deyişlerinden, mahallî kelimelerden ve folklorik kavramlardan sıkça yararlanır. Şiirlerinde günlük konuşma dilini ustaca kullanan âşık, bölgenin ağız özelliklerini de yansıtmaktadır. Hakkında iki makale ile bir yüksek lisans seminer çalışması yapılmıştır. Aziz Ayva, Konya'da bir Yeni Konya gazetesinin kültür sanat eki olan Şehrin Hafızası'nda (Nisan 2016) âşığı kısaca tanıtmış ve iki şiirine yer vermiştir. Aziz Ayva ve Muhammed Kalaycı da Êrciyes dergisinde (Mayıs 2016) ortaklaşa kaleme aldıkları makalelerinde âşığı geniş bir şekilde tanıtmışlardır. Onunla ilgili en hacimli çalışma ise Muhammed Kalaycı tarafından hazırlanan Yüksek Lisans Programı Âşıklık Geleneği dersi dönem sonu çalışmasıdır. Kalaycı burada âşığın biyografisi, âşıklığı, sanatı ve edebî kişiliği gibi konuları işlemiş ve 15 şiirine yer vermiştir.