Madde Detay

Asıl adı Abbas'tır. Eğitimini İran'da aldı. Daha sonra Anadolu'ya geldi. IV. Murad (saltanatı: 1623-1640)'a intisap etti. Beylerbeyilik ünvanı verildi. Acem Paşa demekle meşhur oldu. Bazı kasabalarda kadılık yaptıktan sonra azledildi. Edirne'ye gelerek Köprlüzade Ahmed Paşa'ya intisap etti. 1102/1690 yılında vefat etti. Sicill-i Osmanî'nin vefatını 1112 Safer /1692 olarak göstermesi yanlıştır.

Safâyî'ye göre yaptığı hatalardan pişman olduğu için "tövbe eden" anlamına gelen Tâib mahlasını kullandı. Şiirleri genellikle Farsçadır. Türkçe şiirler de kaleme aldı. Safâyî, şiirini "nâzük" olarak niteler.

Abdulkadiroğlu, Abdulkerim (hzl.) (1999). İsmail Belîğ Nuhbetü’l-Âsâr Li-Zeyli Zübdeti’l-Eş’âr. Ankara: AKM Yay. 36.

Çapan, Pervin (hzl.) (2005). Mustafa Safâyî Efendi Tezkire-i Safâyî: Nuhbetü’l-Âsâr Min Fevâ’idi’l-Eş’âr İnceleme-Metin-İndeks. Ankara: AKM Yay. 113-114.

İnce, Adnan (hzl.) (2005). Tezkiretü’ş-Şu‘arâ Sâlim Efendi. Ankara: AKM Yay. 254-55.

Kurnaz, Cemal ve M. Tatçı (hzl.)(2001). Mehmed Nâil Tuman Tuhfe-i Nâilî-Divan Şairlerinin Muhtasar Biyografileri. Ankara: Bizim Büro Yay. 122.

Mehmed Süreyyâ (1308-15/ 1890-97). Sicill-i Osmânî. C.3. İstanbul: Matbaa-i Âmire. 292.

Müstakimzade Süleyman Sadeddin (2000). Mecelletü’n-Nisâb fi’n-Nisbi ve’l-Künâ ve’l-Elkâb. (Tıpkı Basım)Ankara: KB Yay.

Özcan, Abdulkadir (hzl.) (1989). Şeyhî Mehmed Efendi Şakâ’ik-i Nu’mâniyye ve Zeyilleri “Vakâyiü’l-Fuzalâ”. C. 2. İstanbul: Çağrı Yay. 86.

Nazm

Bir mâh-rû-yı velvele-ârâya düşdi dil

Mânend-i jâle gonca-i ra'nâya düşdi dil

Yandı yakıldı sûz-ı gam-ı 'aşk-ı yâr ile

Pervâneveş o şem'-i dil-ârâya düşdi dil

Ser-matla'-ı cemâlde ebrûların görüp

Evvel nazarda bir meh-i garrâya düşdi dil

Bu arsagehde Tâ'ib idüp cân-sipârlık

Evfâh-ı tan-ı 'âşık-ı hod-râya düşdi dil

***

Ol kitâb-ı hüsnde bir sûret-i ra'na yatur

Mısr-ı 'ayn-ı ebruvânda matla'-ı garrâ yatur

Dil kucagında eger tîr-i müjen tutsa karâr

Benzer ol rûz-ı visâle Kays ile Leylâ yatur

Tâ'ibâ vasf-ı dehen bir hokka-i ser-bestedür

Zîr-i lebde pür-sadef pür-lü'lü'-i lala yatur 

(Çapan, Pervin (hzl.) (2005). Mustafa Safâyî Efendi Tezkire-i Safâyî: Nuhbetü’l-Âsâr Min Fevâ’idi’l-Eş’âr İnceleme-Metin-İndeks. Ankara: AKM Yay. 113-14).