TÎGÎ, Mehmed Bey

(d. ?/? - ö. 1027/1617)
divan şairi, sipahi, müteferrika, ihtisap ağası
(Divan/Yazılı Edebiyat / 16. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

Edirnelidir. Asıl adı Mehmed olan şair Tîgî mahlasını kulandı. Riyâzî, şairin Üsküplü olduğunu belirtir (Riyâzî 1346: 37). Edirne sarayında yetişti ve buradan sipahi olarak çıktı. Daha sonra Dergâh-ı Âlî’de müteferrika oldu. Bu görevinin dışında Edirne’de ihtisap ağalığı yaptı. 1027/ 1617 tarihinde vefat eden şairin Rızâ Tezkiresinde vefat tarihi 1020/ 1611 olarak verilir (Zavotçu 2009: 281).

Tîgî, Kemâlpaşazâde’nin Nigâristan adlı eserini Farsça’dan Türkçe’ye tercüme etmiş fakat müsvedde halinde kalan bu eser daha sonra kaybolmuştur. Kaynaklar şairin bir de divanı olduğunu belirtmektedir. Aynı zamanda güzel tarih manzumeleri olan şairin, Edirne’deki tarihi Ali Paşa kapalı çarşısının ve Selimiye Camii’nin yapılışına yazdığı tarihler çok meşhurdur (Canım 1995: 252, 253). 

Kaynakça

Akbayar, Nuri (hzl.) (1996). Mehmed Süreyyâ, Sicill-i Osmanî. İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yay.

Balcı, Rüştü (2014). Kâtip Çelebi, Keşfü’z-Zünûn An Esâmi’l-Kütübi Ve’l-Fünûn. İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yay.

Canım, Rıdvan (1995). Edirne Şairleri. Ankara: Akçağ Yay.

İpekten, Haluk vd. (1988). Tezkirelere Göre Divan Edebiyatı İsimler Sözlüğü. Ankara: KB Yay.

Kayabaşı, Bekir (1997). Kaf-zâde Fâ’izî’nin Zübdetü’l Eşâr’ı. Doktora Tezi. Malatya: İnönü Üniversitesi.

Kurnaz, Cemal ve Mustafa Tatçı (hzl.) (2001). Nail Tuman, Tuhfe-i Nâilî. Ankara: Bizim Büro Yay.

Müstakimzade Süleyman Sadeddin (2000). Mecelletü’n-Nisâb fi’n-Nisbi ve’l-Künâ ve’l-Elkâb. (Tıpkı Basım). Ankara: KB Yay.

Riyâzî. Riyazu'ş-şuarâ. Millet Ktp. Ali Emiri Ef. 1346. 37.

Sungurhan Aysun (hzl.) (2008). Beyânî, Tezkiretü'ş-Şuarâ. Ankara: Kültür Bak. Yay. E-kitap:http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/dosya/1-215416/h/giris.pdf [erişim tarihi: 22.03.2014]

Şemseddin Sâmî (1311). Kâmûsü’l-A’lâm. C. 4. İstanbul.

Zavotçu, Gencay (2009). Rıza Tezkiresi, (İncelenme-Metin). Sahaflar Kitap Sarayı. İstanbul. 

 

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: ARAŞ. GÖR. ŞERİFE ÖRDEK
Yayın Tarihi: 03.04.2014
Güncelleme Tarihi: 27.10.2020

Eserlerinden Örnekler

Selimiye Camii’nin İnşasına Söylediği Tarih

Sâhib-i hayrât Şâhenşâh-ı Mahmûd’üs-sıfât

Husrev-i rûy-ı zemîn ü zıll-i Rabbü’l-'âlemin

Hazret-i Sultan Selîm İbni Süleymân-ı velî

Dâver-i kâ'im-makâm-ı şer-i Fahrü’l-mürselîn

Kalb-i mü’minveş bu beytu'llâhı ma’mûr eyleyip

Kıldı her tâk-ı bülendin 'ibret-i 'arş-ı berîn

Na’t-ı gülzâr-ı harîm-i hâzihî cennâtü adn

Vasf-ı tıb enfâs-ı tıbtüm fedhulûhâ hâlidîn

Yazdı Tîgî levh-i bâb-ı cennete târîhini

Câmi'-i şâh-ı selîmü’l-kalb imâm-ı cem’-i dîn (982/1575)

(Canım, Rıdvan (1995). Edirne Şairleri. Ankara: Akçağ Yay. 253)

***

Niyâz ehline aslâ rahmı yok bir nâzenînim var

Makâm-ı şîvede bir şâh-ı istignâ-güzînim var

Ba’îd olmaz uzakdan gözler isem pertev-i mihrin

Basîret ehline gün gibi çeşm-i dûrbiînim var

Sadâ-yı tîşesinden Bîsütûn inlerse Ferhâdın

Benim de taşlara te’sîr eden âh-ı hazînim var

Nigîn ü hâtem-i Cemşîd nâmın ağzına almam

Ne dünyâya mahabbet üzreyim ne halka kinim var

Edip çerhi siper tîr-i kazâdan kaçmazam Tîgî

Yesâr ehlinden ümmîd-i vefâ etmem yemînim var

(Canım, Rıdvan (1995). Edirne Şairleri. Ankara: Akçağ Yay. 253)


İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1RİNDÎ, Derviş Hızırd. ? - ö. 1621-22Doğum YeriGörüntüle
2DERVİŞ ÇELEBİ, Kestelli/Köstendilli Mustafeyn-zâded. ? - ö. III. Murad dönemi ortalarıDoğum YeriGörüntüle
3ÇEMENÎd. ? - ö. 1620Doğum YeriGörüntüle
4RİNDÎ, Derviş Hızırd. ? - ö. 1621-22Doğum YılıGörüntüle
5DERVİŞ ÇELEBİ, Kestelli/Köstendilli Mustafeyn-zâded. ? - ö. III. Murad dönemi ortalarıDoğum YılıGörüntüle
6ÇEMENÎd. ? - ö. 1620Doğum YılıGörüntüle
7RİNDÎ, Derviş Hızırd. ? - ö. 1621-22Ölüm YılıGörüntüle
8DERVİŞ ÇELEBİ, Kestelli/Köstendilli Mustafeyn-zâded. ? - ö. III. Murad dönemi ortalarıÖlüm YılıGörüntüle
9ÇEMENÎd. ? - ö. 1620Ölüm YılıGörüntüle
10RİNDÎ, Derviş Hızırd. ? - ö. 1621-22MeslekGörüntüle
11DERVİŞ ÇELEBİ, Kestelli/Köstendilli Mustafeyn-zâded. ? - ö. III. Murad dönemi ortalarıMeslekGörüntüle
12ÇEMENÎd. ? - ö. 1620MeslekGörüntüle
13RİNDÎ, Derviş Hızırd. ? - ö. 1621-22Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
14DERVİŞ ÇELEBİ, Kestelli/Köstendilli Mustafeyn-zâded. ? - ö. III. Murad dönemi ortalarıAlan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
15ÇEMENÎd. ? - ö. 1620Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
16RİNDÎ, Derviş Hızırd. ? - ö. 1621-22Madde AdıGörüntüle
17DERVİŞ ÇELEBİ, Kestelli/Köstendilli Mustafeyn-zâded. ? - ö. III. Murad dönemi ortalarıMadde AdıGörüntüle
18ÇEMENÎd. ? - ö. 1620Madde AdıGörüntüle