Madde Detay

Ömer Turan Eyüboğlu, Trabzon Maçka’nın Bahçekaya köyünde 1927’de doğmuştur. Babası Ali Ulvi Bey’in öğretmenlik yaptığı köyünde ilkokulu bitirip ortaokulu okumak için Trabzon’a gider. Trabzon Lisesi’nin orta kısmında okula başlar, fakat matematik ve müzikten sınıfta kalınca okulu bırakır. Eyüboğlu bundan sonra kendi kendini yetiştirir, hatta eski Türkçeyi öğrenir. On üç yaşında ilk şiirini Trabzon’da çıkan Olcay gazetesinin 25 Mayıs 1940 tarihli nüshasında yayımlar. 1945’te Trabzon’da çıkan Halk ve Akçaabat gazetelerinde şair Baba Salim’e nazireler yazar. Ömer Turan, 1946’da henüz dokuz yaşında da ilk ve tek kitabı İlk Adım’ı Trabzon’da bastırır. Eyüboğlu, 1956-1960 yılları arasında gazetecilik yapar. Hakimiyet gazetesi 24 Şubat 1956’da Trabzon’da onun gayretiyle yayın hayatına başlar. Hakimiyet’i günlük gazete olarak ölüm tarihi olan 15 Haziran 1960’a kadar çıkarır. Hakimiyet, Eyüboğlu’nun ölümünden sonra da birkaç yıl daha çıkar ve sonra kapanır. Onun Trabzon’un kültür ve basın tarihinde özel bir yeri vardır. Trabzon’da sanat eki yayımlayan ilk gazete Eyüboğlu’nun Hakimiyet’idir. Genç yaşta vereme yakalan Eyüboğlu, çevresinde çok sevilen bir insan olup henüz 33 yaşındayken 15 Haziran 1960 tarihinde vefat etmiştir (Yüksel 1993: 235; Duman 1995: 118; Işık 2006: 1369).

Şiirlerinde aşk, tabiat ve sanat konularını işleyen Eyüboğlu, yaşadığı çevreyi insanlarıyla yaşama biçimi ve folkloruyla dile getirir. Hacı Bayram takma adıyla hicivler yazarak toplumda gördüğü haksızlık ve yolsuzlukları dile getirerek doğruları savunur (Yüksel 1993: 235). Eyüboğlu, şiirlerini daha ziyade hece ölçüsü ve halk şiiri kalıplarıyla yazar. Bazı şiirlerinde Ömer Turan, Turan ve takma adı olan Hacı Bayram mahlaslarını kullanır. Trabzon’un tanınmış halk şairi Baba Salim’in etkisinde kalmış ve ona nazireler yazmıştır (Duman 1995: 118). Mizahî manzumeleriyle, deneme, eleştiri ve hikâyeleriyle çok yönlü bir sanatçıdır. Yörenin geleneksel özelliklerine ilişkin kalem denemeleri de vardır (Yüksel 1993: 235; Trabzon 2006: 230; Duman 1995: 118).

Trabzonlu sanatçıların çıkardığı Kıyı dergisinde Ömer Turan’ın kitabına girmeyen bir şiiri verilir. Yöre insanının yaşamını, davranışını da yansıtan “Er Meydanında Öldü Ben” başlıklı şiiri vardır (Yurt Ansiklopedisi 1984: 7273). "Küçüğümün Peşinden", "Hoş Geldin Hamsi", "Hamsi", "Anılmayacak Adımız", "Yakarış" (Duman 1995: 119-122) şiirlerinden birkaçıdır. Eyüboğlu’nun “Hamsi” başlıklı şiiri Ahmet Özer’in arşivindedir.

Ömer Turan Eyüboğlu'nun, Abdülhamit’i eleştirdiği şiirinde Hacı Bayram mahlasını kullanması siyasi baskılardan kaynaklı olsa gerektir. Bir başka şiirinde ise Cemal Reşit’i över ki kuvvetle muhtemel bu kişi Cumhuriyet tarihinin ilk dönem bestecilerindendir. Şiirlerinde Türk milliyetçisi, Tanrı’ya yakarış, maddi durumundan sızlanış gibi konuları işler. Hem beyit hem dörtlük nazım birimini kullanan âşığın dili genel olarak sade olmakla birlikte bazı şiirlerinde dili ağırdır. Ayrıca “Kız Fadime duydun mi / Misafirun gelende hiç duşunma oni ver / Yarin deduğum gibi çarukları koy suya, Cenabuallah seni etsun cennet hatuni” gibi yöresel ağız özelliklerini ve gelenek görenekleri şiirlerinde yansıttığı görülür.