Madde Detay
ULVÎ, Hâfız Seyyid Ali Bedreddîn Efendi
(d. ?/? - ö. 1283\'ten sonra/1866\'dan sonra)
divan şairi
(Divan/Yazılı Edebiyat / 19. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4
Asıl adı Hâfız Seyyid Ali Bedreddîn’dir. Babasının adı, doğum yılı, görevi ve ölüm tarihi gibi bilgiler mevcut değildir. Şairin 1283/1866 senesinde hayatta olduğu bilinmektedir. Türkçe Yazma Divanlar Katalogu ve onun kaynakça gösterdiği Tuhfe-i Nâili’den edinilen bilgilere göre Ulvî, on sekiz yaşında vefat etmiştir. Dîvân'ında yer alan şiirlerden Halvetîliğe ilgisi olduğu anlaşılmaktadır.
Ulvî’nin tek eseri Dîvân'ıdır. Eser, İstanbul Üniversitesi Kütüphanesi’nde T. 2922’de kayıtlıdır. Ayrıca 1290/1873 senesinde basılmıştır. Dîvân'da 233 gazel, 6 rübâi, 2 terkib-bend, 7 mütekerrir murabba, 6 müfred ve Salâhî ile söyleştikleri 5 tanesi Salâhî’ye ait olmak üzere toplam 10 adet güfte bulunmaktadır (Canlı 2009).
Ulvî, şiirlerinin genelinde din dışı konuları işlemiştir. Dîvân'da yer alan şiirlerin tertibi konuya göre yapılmıştır. Ulvî şiirlerinde mekân olarak İstanbul’un çeşitli semtlerini tercih etmiştir. Etkilendiği edebî kişiliklerden Nedîm, Leylâ Hanım, Vehbî, Gafûrî, Bağdatlı Rûhî ve Mezâkî’nin isimleri Dîvân'da geçmektedir. Bu şairler içerisinde özellikle Nedîm’in şiir söyleme kabiliyetinden etkilenen şair, Nedîm’in bir şiirine nazire yazdığı gibi Nedîm’in kullandığı kelime veya kelime grubundan oluşan bazı redifleri de kullanmıştır (Canlı 2009: 1-31).
Kaynakça
Canlı, Melek (hzl.)(2009). Hâfız Ulvî Dîvânı. Yüksek Lisans Tezi. Ankara: Gazi Üniversitesi.
Hâfız Seyyid Ali Bedreddin Ulvî. Dîvân-ı Ulvî. İstanbul Üniversitesi. Nadir Eserler Kütüphanesi. Nu: T. 2922.
Hâfız Seyyid Ali Bedreddin Ulvî (1290). Dîvân. İstanbul.
İpekten, Halûk, Mustafa İsen, Recep Toparlı, Naci Okçu ve Turgut Karabey. (1988). Tezkirelere Göre Divan Edebiyatı İsimler Sözlüğü. Ankara: KTB Yay.
İstanbul Kütüphaneleri Yazma Divanlar Kataloğu (1959). C. II. İstanbul.
Kurnaz, Cemâl ve Mustafa Tatcı (hzl.) (2001). Mehmed Nâil Tuman, Tuhfe-i Nâilî - Divan Şairlerinin Muhtasar Biyografileri. Ankara: Bizim Büro Yay.
Madde Yazım Bilgileri
Yazar: PROF. DR. İSMAİL HAKKI AKSOYAKYayın Tarihi: 06.03.2014Güncelleme Tarihi: 29.11.2020Eserlerinden Örnekler
Tahmîs-i Gazel-i Mîr Nedîm
I
Sîne vü ten cân u dil fürkatle biryân oldu hep
Tendeki nem ter degil her mûy giryân oldu hep
Aks-i sînemle cihân gûyâ ki sûzân oldu hep
Aşka düşdüm cân u dil müft-i cüvânân oldu hep
Sabr u tâkat masraf-ı çâk-i giribân oldu hep
II
Ârzû-yı terk-i cân ile bu sevdâ-yı cünûn
Bil neden geldi sere hem oldu ceşmim la'l-gûn
Gûyiyâ lutf eyledi okuyup ol câdû füsûn
Açmış oldum sînesin bir kerre ârâm u sükûn
Sîneden bilmem ne hâletdir girizân oldu hep
III
Nice mecrûh olmasın bu cism-i âşık her zamân
Nice gitmez şehr-i dil bâzârı yagmâya hemân
N’eylesin netsin hele insâf kıl bir Müslimân
Hâl kâfir zülf kâfir çeşm kâfir el-amân
Ser-be-ser iklîm-i hüsnün kâfiristân oldu hep
IV
Bezm-i vaslın bana ol servi guher etmişdi va'd
Ol dem içün ana âşık cân u ser etmişdi va'd
Vasldan sonra dahı lutf-ı dîger etmişdi va'd
Gerdeninden sînesinden bûseler etmişdi va'd
Cümlesinden n’eyleyim zâlim peşîmân oldu hep
V
Misk-i hasret-keşdir istişmâma zülf-i perçemin
Hem çeker anber anın hoş-bûyunun derd u gamın
Yâ nice olmaz perişân akl u fikri âlemin
Bir nezâketle açıp fes kûşesinden perçemin
Şöyle göstermiş ki kim gördüyse hayrân oldu hep
VI
Gerçi reftârın güzel hem cilvene yokdur bahâ
Görmedim lâkin efendim bunca dem senden vefâ
Ahz eder gûyâ feminden nâzı hûbân-ı nisâ
Şîve-i güftârı hemşîren mi ögretdi sana
Her sözun şîrîn-zebânım cânıma cân oldu hep
VII
Ulviyâ olsam Nedîmin yoluna n’ola dü-nîm
Bir güzelce nice tahmîs ola bu nazm-ı azîm
Bana dün gece getirdi bir haber bâd-ı nesîm
Sen demişsin kim kimin derdiyle giryândır Nedîm
Hep mürüvvetsiz senin derdinle giryân oldu hep
(Canlı, Melek (hzl.)(2009). Hâfız Ulvî Dîvânı. Yüksek Lisans Tezi. Ankara: Gazi Üniversitesi. 207.)
İlişkili Maddeler
Yayın Tarihi: 06.03.2014Güncelleme Tarihi: 29.11.2020Eserlerinden Örnekler
Tahmîs-i Gazel-i Mîr Nedîm
I
Sîne vü ten cân u dil fürkatle biryân oldu hep
Tendeki nem ter degil her mûy giryân oldu hep
Aks-i sînemle cihân gûyâ ki sûzân oldu hep
Aşka düşdüm cân u dil müft-i cüvânân oldu hep
Sabr u tâkat masraf-ı çâk-i giribân oldu hep
II
Ârzû-yı terk-i cân ile bu sevdâ-yı cünûn
Bil neden geldi sere hem oldu ceşmim la'l-gûn
Gûyiyâ lutf eyledi okuyup ol câdû füsûn
Açmış oldum sînesin bir kerre ârâm u sükûn
Sîneden bilmem ne hâletdir girizân oldu hep
III
Nice mecrûh olmasın bu cism-i âşık her zamân
Nice gitmez şehr-i dil bâzârı yagmâya hemân
N’eylesin netsin hele insâf kıl bir Müslimân
Hâl kâfir zülf kâfir çeşm kâfir el-amân
Ser-be-ser iklîm-i hüsnün kâfiristân oldu hep
IV
Bezm-i vaslın bana ol servi guher etmişdi va'd
Ol dem içün ana âşık cân u ser etmişdi va'd
Vasldan sonra dahı lutf-ı dîger etmişdi va'd
Gerdeninden sînesinden bûseler etmişdi va'd
Cümlesinden n’eyleyim zâlim peşîmân oldu hep
V
Misk-i hasret-keşdir istişmâma zülf-i perçemin
Hem çeker anber anın hoş-bûyunun derd u gamın
Yâ nice olmaz perişân akl u fikri âlemin
Bir nezâketle açıp fes kûşesinden perçemin
Şöyle göstermiş ki kim gördüyse hayrân oldu hep
VI
Gerçi reftârın güzel hem cilvene yokdur bahâ
Görmedim lâkin efendim bunca dem senden vefâ
Ahz eder gûyâ feminden nâzı hûbân-ı nisâ
Şîve-i güftârı hemşîren mi ögretdi sana
Her sözun şîrîn-zebânım cânıma cân oldu hep
VII
Ulviyâ olsam Nedîmin yoluna n’ola dü-nîm
Bir güzelce nice tahmîs ola bu nazm-ı azîm
Bana dün gece getirdi bir haber bâd-ı nesîm
Sen demişsin kim kimin derdiyle giryândır Nedîm
Hep mürüvvetsiz senin derdinle giryân oldu hep
(Canlı, Melek (hzl.)(2009). Hâfız Ulvî Dîvânı. Yüksek Lisans Tezi. Ankara: Gazi Üniversitesi. 207.)
İlişkili Maddeler
Güncelleme Tarihi: 29.11.2020Eserlerinden Örnekler
Tahmîs-i Gazel-i Mîr Nedîm
I
Sîne vü ten cân u dil fürkatle biryân oldu hep
Tendeki nem ter degil her mûy giryân oldu hep
Aks-i sînemle cihân gûyâ ki sûzân oldu hep
Aşka düşdüm cân u dil müft-i cüvânân oldu hep
Sabr u tâkat masraf-ı çâk-i giribân oldu hep
II
Ârzû-yı terk-i cân ile bu sevdâ-yı cünûn
Bil neden geldi sere hem oldu ceşmim la'l-gûn
Gûyiyâ lutf eyledi okuyup ol câdû füsûn
Açmış oldum sînesin bir kerre ârâm u sükûn
Sîneden bilmem ne hâletdir girizân oldu hep
III
Nice mecrûh olmasın bu cism-i âşık her zamân
Nice gitmez şehr-i dil bâzârı yagmâya hemân
N’eylesin netsin hele insâf kıl bir Müslimân
Hâl kâfir zülf kâfir çeşm kâfir el-amân
Ser-be-ser iklîm-i hüsnün kâfiristân oldu hep
IV
Bezm-i vaslın bana ol servi guher etmişdi va'd
Ol dem içün ana âşık cân u ser etmişdi va'd
Vasldan sonra dahı lutf-ı dîger etmişdi va'd
Gerdeninden sînesinden bûseler etmişdi va'd
Cümlesinden n’eyleyim zâlim peşîmân oldu hep
V
Misk-i hasret-keşdir istişmâma zülf-i perçemin
Hem çeker anber anın hoş-bûyunun derd u gamın
Yâ nice olmaz perişân akl u fikri âlemin
Bir nezâketle açıp fes kûşesinden perçemin
Şöyle göstermiş ki kim gördüyse hayrân oldu hep
VI
Gerçi reftârın güzel hem cilvene yokdur bahâ
Görmedim lâkin efendim bunca dem senden vefâ
Ahz eder gûyâ feminden nâzı hûbân-ı nisâ
Şîve-i güftârı hemşîren mi ögretdi sana
Her sözun şîrîn-zebânım cânıma cân oldu hep
VII
Ulviyâ olsam Nedîmin yoluna n’ola dü-nîm
Bir güzelce nice tahmîs ola bu nazm-ı azîm
Bana dün gece getirdi bir haber bâd-ı nesîm
Sen demişsin kim kimin derdiyle giryândır Nedîm
Hep mürüvvetsiz senin derdinle giryân oldu hep
(Canlı, Melek (hzl.)(2009). Hâfız Ulvî Dîvânı. Yüksek Lisans Tezi. Ankara: Gazi Üniversitesi. 207.)
İlişkili Maddeler
Eserlerinden Örnekler
Tahmîs-i Gazel-i Mîr Nedîm
I
Sîne vü ten cân u dil fürkatle biryân oldu hep
Tendeki nem ter degil her mûy giryân oldu hep
Aks-i sînemle cihân gûyâ ki sûzân oldu hep
Aşka düşdüm cân u dil müft-i cüvânân oldu hep
Sabr u tâkat masraf-ı çâk-i giribân oldu hep
II
Ârzû-yı terk-i cân ile bu sevdâ-yı cünûn
Bil neden geldi sere hem oldu ceşmim la'l-gûn
Gûyiyâ lutf eyledi okuyup ol câdû füsûn
Açmış oldum sînesin bir kerre ârâm u sükûn
Sîneden bilmem ne hâletdir girizân oldu hep
III
Nice mecrûh olmasın bu cism-i âşık her zamân
Nice gitmez şehr-i dil bâzârı yagmâya hemân
N’eylesin netsin hele insâf kıl bir Müslimân
Hâl kâfir zülf kâfir çeşm kâfir el-amân
Ser-be-ser iklîm-i hüsnün kâfiristân oldu hep
IV
Bezm-i vaslın bana ol servi guher etmişdi va'd
Ol dem içün ana âşık cân u ser etmişdi va'd
Vasldan sonra dahı lutf-ı dîger etmişdi va'd
Gerdeninden sînesinden bûseler etmişdi va'd
Cümlesinden n’eyleyim zâlim peşîmân oldu hep
V
Misk-i hasret-keşdir istişmâma zülf-i perçemin
Hem çeker anber anın hoş-bûyunun derd u gamın
Yâ nice olmaz perişân akl u fikri âlemin
Bir nezâketle açıp fes kûşesinden perçemin
Şöyle göstermiş ki kim gördüyse hayrân oldu hep
VI
Gerçi reftârın güzel hem cilvene yokdur bahâ
Görmedim lâkin efendim bunca dem senden vefâ
Ahz eder gûyâ feminden nâzı hûbân-ı nisâ
Şîve-i güftârı hemşîren mi ögretdi sana
Her sözun şîrîn-zebânım cânıma cân oldu hep
VII
Ulviyâ olsam Nedîmin yoluna n’ola dü-nîm
Bir güzelce nice tahmîs ola bu nazm-ı azîm
Bana dün gece getirdi bir haber bâd-ı nesîm
Sen demişsin kim kimin derdiyle giryândır Nedîm
Hep mürüvvetsiz senin derdinle giryân oldu hep
(Canlı, Melek (hzl.)(2009). Hâfız Ulvî Dîvânı. Yüksek Lisans Tezi. Ankara: Gazi Üniversitesi. 207.)
İlişkili Maddeler
Sn. | Madde Adı | D.Tarihi / Ö.Tarihi | Benzerlik | İncele |
---|---|---|---|---|
1 | Sevim Burak | d. 29 Haziran 1931 - ö. 30 Aralık 1983 | Doğum Yeri | Görüntüle |
2 | Sevda Deniz K. | d. 21 Nisan 1967 - ö. ? | Doğum Yeri | Görüntüle |
3 | Hasan Fehmi Ege | d. 1902 - ö. 1978 | Doğum Yeri | Görüntüle |
4 | Sevim Burak | d. 29 Haziran 1931 - ö. 30 Aralık 1983 | Doğum Yılı | Görüntüle |
5 | Sevda Deniz K. | d. 21 Nisan 1967 - ö. ? | Doğum Yılı | Görüntüle |
6 | Hasan Fehmi Ege | d. 1902 - ö. 1978 | Doğum Yılı | Görüntüle |
7 | Sevim Burak | d. 29 Haziran 1931 - ö. 30 Aralık 1983 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
8 | Sevda Deniz K. | d. 21 Nisan 1967 - ö. ? | Ölüm Yılı | Görüntüle |
9 | Hasan Fehmi Ege | d. 1902 - ö. 1978 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
10 | Sevim Burak | d. 29 Haziran 1931 - ö. 30 Aralık 1983 | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
11 | Sevda Deniz K. | d. 21 Nisan 1967 - ö. ? | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
12 | Hasan Fehmi Ege | d. 1902 - ö. 1978 | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
13 | Sevim Burak | d. 29 Haziran 1931 - ö. 30 Aralık 1983 | Madde Adı | Görüntüle |
14 | Sevda Deniz K. | d. 21 Nisan 1967 - ö. ? | Madde Adı | Görüntüle |
15 | Hasan Fehmi Ege | d. 1902 - ö. 1978 | Madde Adı | Görüntüle |