VÂSIF, Mehmed Emîn

(d. ?/? - ö. 1137/1724-25)
divan şairi
(Divan/Yazılı Edebiyat / 18. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

XVIII. yüzyılın meşhur bir hekimi olmakla beraber edebiyat sahasında şiirleriyle tanınmış olan Vâsıf’ın asıl adı Mehmed Emin’dir. Babası Süleymaniye Dârüşşifâsı başhekimi ve II. Ahmed zamanında 1103 / 1691 yılında sarayda hekimbaşı olan, İstanbul payesi ve Rumeli Kazaskerliği payesi kazanmış Tablî Hasan Efendi’dir.

Vâsıf Mehmed, ilk öğrenimini medrese yolu ile yaptıktan sonra devrinin büyük üstadlarından feyz almış, Salim Tezkiresi’ne göre 1101/1689-90 tarihinde, Şeyhî’nin Vekayiü’l-Fudalâ’sında yazdığına göre de 1103/1691-92 yılında Şeyhülislam Ebu Said-zade Feyzullah Efendi’den müderris oldu (İnce 2005:691; Özcan 1989: 4 / 588). Kırk akça medreseden azledildi. 1119 / 1707-08 tarihinde Firuz Ağa Medresesi'nde hariç payesi aldı. 1123 Receb'inde/Ağustos-Eylül 1711 Manisalı Çelebi Medresesi'nde ve 1127 Muharremi'nde / Ocak-Şubat 1715 Abdurrahman Paşa Medresesi'nde ders verdi. 1127 senesi sonlarında (1715) Hasan Paşa ve Cedide-i Osman Efendi medresine geldi (İnce 2005:691) Aynı sene Hadım Ali Paşa ve 1130 Şevval /Ağustos-Eylül 1718'de Feyziyye Medresesi, 1131 Safer / Aralık-Oçak 1718-19'da Cafer Ağa Medresesine atanıp 1133 Zilhicce / Eylül-Ekim 1721'da Sahn-ı Seman'dan birine atandı. 1134 Şaban / Mayıs-Haziran 1722'de Rum Mehmet Paşa Medresesi'ne atandı 1136 Zilhiccesi'nde / Ağustos-Eylül 1724’te Şah Sultan Medresesi’nde müderris oldu. Rum Mehmet Paşa Medresesi'nde öğretim yaparken 1137 yılı Şevvali'nin 17. günü (29 Haziran 1725)öldü. Mezarı Eyüp’te Nişancı Paşa-yı Atîk Camii civarında Şeyh Murad Efendi Türbesi’ndedir (Özcan 1989: 4 / 588).

Vâsıf’ın vefatına dair dostlarından Şeyh-zade Yümnî Efendi’nin söylediği tarih:

Âb-ı rûyı idi etibbânın / Vâsıf-ı hoş-nihâd ü hoş-sohbet

Gitdi dârü’ş-şifâ-yı ukbâya / Hâk-i fânîden eyleyüp rıhlet

Cürmünü eyleyüp Hudâ magfûr / Eyleye cilvegâhını cennet

Dedi Yümnî vefâtına târih / Rûh-ı Vâsıf Muhammed’e rahmet  1137/1724 (Erdem 1985: 279).

Kaynakça

Erdem, Sadık (1985). Râmiz ve Âdâb-ı Zurafâ’sı. Ankara: AKM Yay.

İnce, Adnan (2005). Tezkiretü’ş-Şuara - Salim Efendi. Ankara: AKM Yay.

İpekten, Halûk vd. (1988). Tezkirelere Göre Divan Edebiyatı İsimler Sözlüğü. Ankara: KTB Yay.

Kurnaz, Cemal-Mustafa Tatcı (hzl.). (2001). Tuhfe-i Nâilî, Mehmet Nail Tuman. Ankara: Bizim Büro Yay. II/1137.

M. Şemseddin Sami (1996). Kâmûsü'l-Alam. C.VI. İstanbul: Kaşgar Neşriyat. 4661.

Mehmed Süreyya (1308-15/ 1890-97). Sicill-i Osmânî IV. İstanbul: Matbaa-i Âmire. 599.

Özcan, Abdülkadir (hzl. ) (1989). Şeyhî Mehmed Efendi, Vekayiü’l-Fuzelâ. Şakayık-ı Numaniye ve Zeyilleri 5 C. Çağrı Yay. İstanbul. C. 4/588.

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: PROF. DR. İSMAİL HAKKI AKSOYAK
Yayın Tarihi: 14.06.2014
Güncelleme Tarihi: 12.11.2020

Eserlerinden Örnekler

O şûh-ı ser-keşi bana yâr olur sandım

O âhu-beççe-i vahşî şikâr olur sandım

Yem-i belâya düşürdüm dirîg fülk-i dili

 Biraz müsâ'ade-i rûzgâr olur sandım

Hayâl-i kaddini etdim derûnda perverde

O nahl-ı ar‘arı ben meyvedâr olur sandım

(Kurnaz, Cemal ve Mustafa Tatcı (hzl.). (2001). Tuhfe-i Nâilî, Mehmet Nail Tuman. Ankara: Bizim Büro Yay. II/1137.)

Uşşakî-zade Seyyid Efendi’nin gazeline bir naziresi:

Perîşânlıgımı baştan başa ben yâre gösterdim

Velî tîg-i elemle şâneveş sad-pâre gösterdim

 Sipâh-i hattı mülk-i hüsnüne kasdetdiğin gördüm

 Çü mir’ât-i Sikender dilde aks-i yâre gösterdim

 Yed-i kudretle yakdım sînem üzre dâg-ı hasretler

 Bu şeb ol mâh-rûya seb’a-i seyyâre gösterdim

Uçurdu murg-ı aklın gülsitânda gördügü demde

O gül-ruhsârı bir kez andelîb-i zâre gösterdim

 Kenâr-ı bezm-i meyde çeşm-i mest-i yâr ey Vâsıf

 Şüküfte nergisâsâ âşık-ı bîmâra gösterdim

(Erdem, Sadık (1985). Râmiz ve Âdâb-ı Zurafâ’sı. Ankara: AKM Yay. 279.)


İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1Jale Sancakd. 3 Aralık 1958 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
2Yusuf Ziya Ortaçd. 23 Ocak 1895 - ö. 11 Mart 1967Doğum YeriGörüntüle
3Alper Uygurd. 15 Ocak 1956 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
4Jale Sancakd. 3 Aralık 1958 - ö. ?Doğum YılıGörüntüle
5Yusuf Ziya Ortaçd. 23 Ocak 1895 - ö. 11 Mart 1967Doğum YılıGörüntüle
6Alper Uygurd. 15 Ocak 1956 - ö. ?Doğum YılıGörüntüle
7Jale Sancakd. 3 Aralık 1958 - ö. ?Ölüm YılıGörüntüle
8Yusuf Ziya Ortaçd. 23 Ocak 1895 - ö. 11 Mart 1967Ölüm YılıGörüntüle
9Alper Uygurd. 15 Ocak 1956 - ö. ?Ölüm YılıGörüntüle
10Jale Sancakd. 3 Aralık 1958 - ö. ?MeslekGörüntüle
11Yusuf Ziya Ortaçd. 23 Ocak 1895 - ö. 11 Mart 1967MeslekGörüntüle
12Alper Uygurd. 15 Ocak 1956 - ö. ?MeslekGörüntüle
13Jale Sancakd. 3 Aralık 1958 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
14Yusuf Ziya Ortaçd. 23 Ocak 1895 - ö. 11 Mart 1967Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
15Alper Uygurd. 15 Ocak 1956 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
16Jale Sancakd. 3 Aralık 1958 - ö. ?Madde AdıGörüntüle
17Yusuf Ziya Ortaçd. 23 Ocak 1895 - ö. 11 Mart 1967Madde AdıGörüntüle
18Alper Uygurd. 15 Ocak 1956 - ö. ?Madde AdıGörüntüle