Madde Detay

YÜMNÎ, Mehmed Emin Efendi

(d. ?/? - ö. ?/1695)
divan şairi
(Divan/Yazılı Edebiyat / 17. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4
İsmi Mehmed Emin’dir. Babası Azmîzâde Hâlet Efendi’den mülazım olduğu için “Azmîzâde Mustafası” olarak tanınan Tosyalı Mustafa Efendi’dir. Annesi Şeyh Mehmed Efendi’nin oğlu “Babazâde Sinanı” olarak tanınan Sinanüddin Yusuf Efendi’nin kızıdır. Büyük abisi İstanbul kadılığına kadar yükselen ve aynı zamanda bir şair olan Rıfkî Mehmed Efendi’dir. Küçük abisi veya kardeşi ise şairler tezkiresi yazarı Yümnî Mehmed Salih Efendi’dir. Dayısı ise Rumeli kazaskeri Abdülkadir Efendi’dir. Doğum tarihi tam olarak bilinmeyen şair İstanbul’da dünyaya gelmiştir. Babası, dayısı ve abileri/kardeşi gibi ilmiye mesleğini tercih eden Mehmed Emin Efendi, devrinin klasik ilimlerini öğrenip medrese tahsilini tamamladıktan sonra Şeyhülislâm Abdürrahim Efendi’den mülazım oldu. Önce küçük medreselerde görev aldı. Rütbesi kırk akçelik medreselere ulaşınca müderrislik görevini bırakıp kadı olmayı tercih etti. Sırasıyla İsakcı, Zağra-i Atik, Şumnu, Hulumic, Hezargrad ve Üsküb şehirlerinde kadılık yaptı. Bugün Bulgaristan sınırları içinde bulunan ve Eskizağra olarak bilinen Zağra-i Atik şehrini çok sevmesinden dolayı ömrünün sonlarında buraya taşındı. 1106 yılı Şevval’inde/Mayıs-Haziran 1695 Zağra-i Atik’te vefat etti. Şiirlerinde ağabeyi/kardeşi Yümnî Mehmed Sâlih gibi “Yümnî” mahlasını kullandı. Eserleri hakkında kaynaklarda herhangi bir malumat bulunmamaktadır. Dîvân sahibi olup olmadığı bilinmemektedir. Mecmualarda “Yümnî” mahlaslı şairlere ait şiirlere rastlanmaktadır, ancak bunların hangilerinin Yümnî Mehmed Emin’e hangilerinin diğer Yümnî’lere (Yümnî Mehmed Sâlih, Yümnî Mustafa, Yümnî Süleyman, Yümnî Mahmud) ait olduğunu tespit etmek güçtür. Yaşadığı devrin kaynaklarından Vekâyi‘u’l-fuzalâ şairi bilgin, irfan sahibi biri olarak tanımlamaktadır. 

Kaynakça

Akbayar, Nuri (hzl.), (1996). Mehmed Süreyyâ, Sicill-i Osmânî, İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yay. C. 5. s. 1703.

Ekinci, Ramazan, (hzl.) (2018). Şeyhî Mehmed Efendi, Vekâyi‘u’l-Fuzalâ, Şeyhî’nin Şakâ’ik Zeyli, İstanbul: Türkiye Yazma Eserler Kurumu Başkanlığı Yay.

Erdem, Sadık (1988). “Mehmed Sâlih Yümnî Tezkire-i Şuarâ-yı Yümnî (inceleme-tenkidli metin-indeks)”. Türk Dünyası Araştırmaları. (55): 85.

Erdem, Sadık (hzl.), (2013). Tezkire-i Şuarâ-i Yümnî (İnceleme-Tenkidli Metin-İndeksli Tıpkıbasım). Ankara: TTK Yay.

İnce, Adnan, (hzl.), (2018). Mirzâzâde Mehmed Sâlim Efendi, Tezkiretü’ş-Şu’arâ. Kültür Bak. e-kitap. https://ekitap.ktb.gov.tr/Eklenti/57124,mirza-zade-mehmed-salim-tezkiretu39s-su39arapdf.pdf?0 s. 441. [erişim tarihi: 20.10.2020]

Kurnaz, Cemal-M. Tatcı, (hzl.) (2001). Mehmed Nâil Tuman, Tuhfe-i Nâilî, Ankara: Bizim Büro Yay. C. II, s. 4783.

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: RAMAZAN EKİNCİ
Yayın Tarihi: 25.11.2020
Güncelleme Tarihi: 26.11.2020

Eserlerinden Örnekler

Geh percemini zâhir u geh der-kemûn ider

Her halkasını ‘âşıka nûn-ı cünûn ider

 

Oldı o şûha lem‘a-fezâ câme-i siyeh

Deycûr-ı leyl şu‘le-i şem‘i füzûn ider

 

Tab‘-ı selîm Yümni-i nakkâd şi‘rinün

Her noktasını hâside dâğ-ı derûn ider (Ekinci 2018: 2331)

Hayâl-i hâl-i ruyundan gönül dâğ eyledi peydâ

Derûnum ravzasında zâhir oldı lâle-i hamrâ (İnce 2018: 441)


İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1HAYRÎ, Hayrullah Hayrî Efendid. 1818 - ö. 1866Doğum YeriGörüntüle
2Ali Nihad Tarland. 1898 - ö. 30 Eylül 1978Doğum YeriGörüntüle
3ES’AD, Vassâf-zâde Şeyhülislam Mehmed Es’ad Efendid. 1707-08 - ö. 28 Temmuz 1778Doğum YeriGörüntüle
4HAYRÎ, Hayrullah Hayrî Efendid. 1818 - ö. 1866Doğum YılıGörüntüle
5Ali Nihad Tarland. 1898 - ö. 30 Eylül 1978Doğum YılıGörüntüle
6ES’AD, Vassâf-zâde Şeyhülislam Mehmed Es’ad Efendid. 1707-08 - ö. 28 Temmuz 1778Doğum YılıGörüntüle
7HAYRÎ, Hayrullah Hayrî Efendid. 1818 - ö. 1866Ölüm YılıGörüntüle
8Ali Nihad Tarland. 1898 - ö. 30 Eylül 1978Ölüm YılıGörüntüle
9ES’AD, Vassâf-zâde Şeyhülislam Mehmed Es’ad Efendid. 1707-08 - ö. 28 Temmuz 1778Ölüm YılıGörüntüle
10HAYRÎ, Hayrullah Hayrî Efendid. 1818 - ö. 1866MeslekGörüntüle
11Ali Nihad Tarland. 1898 - ö. 30 Eylül 1978MeslekGörüntüle
12ES’AD, Vassâf-zâde Şeyhülislam Mehmed Es’ad Efendid. 1707-08 - ö. 28 Temmuz 1778MeslekGörüntüle
13HAYRÎ, Hayrullah Hayrî Efendid. 1818 - ö. 1866Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
14Ali Nihad Tarland. 1898 - ö. 30 Eylül 1978Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
15ES’AD, Vassâf-zâde Şeyhülislam Mehmed Es’ad Efendid. 1707-08 - ö. 28 Temmuz 1778Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
16HAYRÎ, Hayrullah Hayrî Efendid. 1818 - ö. 1866Madde AdıGörüntüle
17Ali Nihad Tarland. 1898 - ö. 30 Eylül 1978Madde AdıGörüntüle
18ES’AD, Vassâf-zâde Şeyhülislam Mehmed Es’ad Efendid. 1707-08 - ö. 28 Temmuz 1778Madde AdıGörüntüle