Madde Detay

YÜMNÎ, Mehmed Emin Efendi

(d. ?/? - ö. ?/1695)
divan şairi
(Divan/Yazılı Edebiyat / 17. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4
İsmi Mehmed Emin’dir. Babası Azmîzâde Hâlet Efendi’den mülazım olduğu için “Azmîzâde Mustafası” olarak tanınan Tosyalı Mustafa Efendi’dir. Annesi Şeyh Mehmed Efendi’nin oğlu “Babazâde Sinanı” olarak tanınan Sinanüddin Yusuf Efendi’nin kızıdır. Büyük abisi İstanbul kadılığına kadar yükselen ve aynı zamanda bir şair olan Rıfkî Mehmed Efendi’dir. Küçük abisi veya kardeşi ise şairler tezkiresi yazarı Yümnî Mehmed Salih Efendi’dir. Dayısı ise Rumeli kazaskeri Abdülkadir Efendi’dir. Doğum tarihi tam olarak bilinmeyen şair İstanbul’da dünyaya gelmiştir. Babası, dayısı ve abileri/kardeşi gibi ilmiye mesleğini tercih eden Mehmed Emin Efendi, devrinin klasik ilimlerini öğrenip medrese tahsilini tamamladıktan sonra Şeyhülislâm Abdürrahim Efendi’den mülazım oldu. Önce küçük medreselerde görev aldı. Rütbesi kırk akçelik medreselere ulaşınca müderrislik görevini bırakıp kadı olmayı tercih etti. Sırasıyla İsakcı, Zağra-i Atik, Şumnu, Hulumic, Hezargrad ve Üsküb şehirlerinde kadılık yaptı. Bugün Bulgaristan sınırları içinde bulunan ve Eskizağra olarak bilinen Zağra-i Atik şehrini çok sevmesinden dolayı ömrünün sonlarında buraya taşındı. 1106 yılı Şevval’inde/Mayıs-Haziran 1695 Zağra-i Atik’te vefat etti. Şiirlerinde ağabeyi/kardeşi Yümnî Mehmed Sâlih gibi “Yümnî” mahlasını kullandı. Eserleri hakkında kaynaklarda herhangi bir malumat bulunmamaktadır. Dîvân sahibi olup olmadığı bilinmemektedir. Mecmualarda “Yümnî” mahlaslı şairlere ait şiirlere rastlanmaktadır, ancak bunların hangilerinin Yümnî Mehmed Emin’e hangilerinin diğer Yümnî’lere (Yümnî Mehmed Sâlih, Yümnî Mustafa, Yümnî Süleyman, Yümnî Mahmud) ait olduğunu tespit etmek güçtür. Yaşadığı devrin kaynaklarından Vekâyi‘u’l-fuzalâ şairi bilgin, irfan sahibi biri olarak tanımlamaktadır. 

Kaynakça

Akbayar, Nuri (hzl.), (1996). Mehmed Süreyyâ, Sicill-i Osmânî, İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yay. C. 5. s. 1703.

Ekinci, Ramazan, (hzl.) (2018). Şeyhî Mehmed Efendi, Vekâyi‘u’l-Fuzalâ, Şeyhî’nin Şakâ’ik Zeyli, İstanbul: Türkiye Yazma Eserler Kurumu Başkanlığı Yay.

Erdem, Sadık (1988). “Mehmed Sâlih Yümnî Tezkire-i Şuarâ-yı Yümnî (inceleme-tenkidli metin-indeks)”. Türk Dünyası Araştırmaları. (55): 85.

Erdem, Sadık (hzl.), (2013). Tezkire-i Şuarâ-i Yümnî (İnceleme-Tenkidli Metin-İndeksli Tıpkıbasım). Ankara: TTK Yay.

İnce, Adnan, (hzl.), (2018). Mirzâzâde Mehmed Sâlim Efendi, Tezkiretü’ş-Şu’arâ. Kültür Bak. e-kitap. https://ekitap.ktb.gov.tr/Eklenti/57124,mirza-zade-mehmed-salim-tezkiretu39s-su39arapdf.pdf?0 s. 441. [erişim tarihi: 20.10.2020]

Kurnaz, Cemal-M. Tatcı, (hzl.) (2001). Mehmed Nâil Tuman, Tuhfe-i Nâilî, Ankara: Bizim Büro Yay. C. II, s. 4783.

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: RAMAZAN EKİNCİ
Yayın Tarihi: 25.11.2020
Güncelleme Tarihi: 26.11.2020

Eserlerinden Örnekler

Geh percemini zâhir u geh der-kemûn ider

Her halkasını ‘âşıka nûn-ı cünûn ider

 

Oldı o şûha lem‘a-fezâ câme-i siyeh

Deycûr-ı leyl şu‘le-i şem‘i füzûn ider

 

Tab‘-ı selîm Yümni-i nakkâd şi‘rinün

Her noktasını hâside dâğ-ı derûn ider (Ekinci 2018: 2331)

Hayâl-i hâl-i ruyundan gönül dâğ eyledi peydâ

Derûnum ravzasında zâhir oldı lâle-i hamrâ (İnce 2018: 441)


İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1Orhan Midhat Barbarosd. 1894 - ö. 27 Temmuz 1964Doğum YeriGörüntüle
2Haldun Haluk Marlalıd. 14 Nisan 1926 - ö. 7 Şubat 2014Doğum YeriGörüntüle
3MİSLÎ, İshak-zâde Ali Mislî Efendid. ? - ö. 1775/1776Doğum YeriGörüntüle
4Orhan Midhat Barbarosd. 1894 - ö. 27 Temmuz 1964Doğum YılıGörüntüle
5Haldun Haluk Marlalıd. 14 Nisan 1926 - ö. 7 Şubat 2014Doğum YılıGörüntüle
6MİSLÎ, İshak-zâde Ali Mislî Efendid. ? - ö. 1775/1776Doğum YılıGörüntüle
7Orhan Midhat Barbarosd. 1894 - ö. 27 Temmuz 1964Ölüm YılıGörüntüle
8Haldun Haluk Marlalıd. 14 Nisan 1926 - ö. 7 Şubat 2014Ölüm YılıGörüntüle
9MİSLÎ, İshak-zâde Ali Mislî Efendid. ? - ö. 1775/1776Ölüm YılıGörüntüle
10Orhan Midhat Barbarosd. 1894 - ö. 27 Temmuz 1964MeslekGörüntüle
11Haldun Haluk Marlalıd. 14 Nisan 1926 - ö. 7 Şubat 2014MeslekGörüntüle
12MİSLÎ, İshak-zâde Ali Mislî Efendid. ? - ö. 1775/1776MeslekGörüntüle
13Orhan Midhat Barbarosd. 1894 - ö. 27 Temmuz 1964Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
14Haldun Haluk Marlalıd. 14 Nisan 1926 - ö. 7 Şubat 2014Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
15MİSLÎ, İshak-zâde Ali Mislî Efendid. ? - ö. 1775/1776Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
16Orhan Midhat Barbarosd. 1894 - ö. 27 Temmuz 1964Madde AdıGörüntüle
17Haldun Haluk Marlalıd. 14 Nisan 1926 - ö. 7 Şubat 2014Madde AdıGörüntüle
18MİSLÎ, İshak-zâde Ali Mislî Efendid. ? - ö. 1775/1776Madde AdıGörüntüle