ZİHNÎ, Sâlih Zihni Efendi

(d. ?/? - ö. 14 Recep 1092/30 Temmuz 1681)
divan şairi
(Divan/Yazılı Edebiyat / 17. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

İstanbullu Tâcir Mustafa Efendi’nin oğludur. Doğum tarihi bilinmemektedir. Çeşitli medreselerde öğrenim görerek devrin önemli âlimlerinden A’rec Mustafa Efendi'den dersler almıştır. Ders-i Âm Sâlih Efendi olarak tanınmıştır. Bu unvanla Sultan Mehmed Han ve Dâver Paşa camilerinde, Yûsuf Paşa mescidinde ders-i âmlık/câmi hocalığı yapmıştır. Muharrem 1082/Mayıs 1671’de Sadi Efendi, Muharrem 1083/Mayıs 1672’de Abdulhalim, Ramazan 1085/Kasım 1674’te Şeyhülislâm Zekeriyâ Efendi, Şaban 1087/Ekim 1676’da Rüstem Paşa, Şaban 1089/Eylül 1678’de Sahn medreselerinden birine müderris olarak atanmıştır. Son görevi Muharrem 1091/Şubat 1680’de atandığı Âyişe Sultan Medresesi müderrisliğidir. Bu görevde iken yakalandığı hastalıktan kurtulamamış ve 14 Recep 1092/30 Temmuz 1681’de ölmüştür. Mezarı Edirnekapı’sı haricinde Emir Buhârî Zaviyesi civarındadır. Ölümüne öğrencilerinden Şeyh Himmet Efendizâde Abdullah Efendi “Kad mâte üstâdü’l-küll” ibaresini ve Nâzım Mehmed Efendi ise “Sâlih’i Rabb’im ide medrese-ârâ-yı na’îm” mısraını tarih düşürmüşlerdir (Özcan 1989: 482-483; Kurnaz, M. Tatçı 2001: 290-291; Ünver 2007: 728).

Sâlih Zihnî Efendi; ilmi, bilgi ve becerisiyle tanınmış bir müderristir. Hazır cevap, sert mizaçlı ve keskin dillidir. Vermiş olduğu derslerle ilgili yazıları vardır. Şiirlerinde Zihnî mahlasını kullanmıştır. Şiirleri cezbedicidir (Özcan 1989: 483).

Kaynakça

Akbayar, Nuri (hzl.) (1996). Mehmed Süreyyâ Sicill-i Osmanî. C. V. İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yay. 1475.

Kurnaz, Cemâl ve M. Tatçı (hzl.) (2001). Mehmed Nâil Tuman, Divan Şairlerinin Muhtasar Biyografileri, C. I-II. Ankara: Bizim Büro Yay. 290-291.

Özcan, Abdulkadir (hzl.) (1989). Şeyhî Mehmed Efendi Şakaik-ı Nu’mâniye ve Zeyilleri-Vekâyiü’l-Fudalâ-I. İstanbul: Çağrı Yay. 482-483.

Ünver, Niyazi (2007). “Zihnî”. Türk Dünyası Ortak Edebiyatı, Türk Dünyası Edebiyatçıları Ansiklopedisi. C. 8. Ankara: AKM Yay. 728.

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: PROF. DR. BEYHAN KESİK
Yayın Tarihi: 15.02.2014
Güncelleme Tarihi: 21.11.2020

Eserlerinden Örnekler

Cây-ı râhat gûşe-i ebrû-yı yâr olmış bana

Ol sebebden sîne-i gam dâgdâr olmış bana

Mahz-ı nûr iken cemâl-i âfitâb-ı tal’atı

Hayretüm oldur kim ol âsâr-ı nâr olmış bana

Rahne-dârum kehkeşân pây-ı felekden Zihniyâ

Hayret efendi gam-ı dil-ber medâr olmış bana

(Özcan, Abdulkadir (hzl.) (1989). Şeyhî Mehmed Efendi Şakaik-ı Nu’mâniye ve Zeyilleri-Vekâyiü’l-Fudalâ-I. İstanbul: Çağrı Yay. 483.)


İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1EMİN KÖSESİ YAHYA, Yahya Efendid. 1487 - ö. 1560Doğum YeriGörüntüle
2Ziya Hanhand. 27 Mayıs 1906 - ö. 26 Temmuz 1977Doğum YeriGörüntüle
3KÂMİL, Cerrâh Kâmil Efendid. 1819 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
4EMİN KÖSESİ YAHYA, Yahya Efendid. 1487 - ö. 1560Doğum YılıGörüntüle
5Ziya Hanhand. 27 Mayıs 1906 - ö. 26 Temmuz 1977Doğum YılıGörüntüle
6KÂMİL, Cerrâh Kâmil Efendid. 1819 - ö. ?Doğum YılıGörüntüle
7EMİN KÖSESİ YAHYA, Yahya Efendid. 1487 - ö. 1560Ölüm YılıGörüntüle
8Ziya Hanhand. 27 Mayıs 1906 - ö. 26 Temmuz 1977Ölüm YılıGörüntüle
9KÂMİL, Cerrâh Kâmil Efendid. 1819 - ö. ?Ölüm YılıGörüntüle
10EMİN KÖSESİ YAHYA, Yahya Efendid. 1487 - ö. 1560MeslekGörüntüle
11Ziya Hanhand. 27 Mayıs 1906 - ö. 26 Temmuz 1977MeslekGörüntüle
12KÂMİL, Cerrâh Kâmil Efendid. 1819 - ö. ?MeslekGörüntüle
13EMİN KÖSESİ YAHYA, Yahya Efendid. 1487 - ö. 1560Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
14Ziya Hanhand. 27 Mayıs 1906 - ö. 26 Temmuz 1977Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
15KÂMİL, Cerrâh Kâmil Efendid. 1819 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
16EMİN KÖSESİ YAHYA, Yahya Efendid. 1487 - ö. 1560Madde AdıGörüntüle
17Ziya Hanhand. 27 Mayıs 1906 - ö. 26 Temmuz 1977Madde AdıGörüntüle
18KÂMİL, Cerrâh Kâmil Efendid. 1819 - ö. ?Madde AdıGörüntüle