Madde Detay

İstanbul’da doğdu. Asıl adı Mehmed’dir. Kâtip Çelebi’nin Fezlekesi'nde ismini Mahmud olarak yazması yanlıştır. Hüsameddin Efendi’nin oğlu olup, Karaçelebi-zâde Abdülaziz Efendi’nin kardeşidir. Dedesi Muhyiddin Mehmed Efendi'dir. Muhyiddin Mehmed Efendi'nin babası Kadı Hüsameddin Efendi, onun da babası Abdullah Efendi'dir. 970/1562-63'te İstanbul'da doğdu (Kurnaz vd. 2001: 598). Eğitimini tamamladıktan sonra Halep, Kudüs, Şam, Mısır ve daha başka yerlerde müderrislik yaptı. Edirne Mollası oldu (Mehmed Süreyya 1308-15/ 1890-97: C. 4/155). 1019-1020/1610-12 yılları arasında İstanbul kadısı oldu. 1021/ 1612-13'te azledildi. Cemaziyelevvel 1023/ Haziran-Temmuz 1614'te Anadolu kazaskeri ve Cemaziyelevvel 1024/ Mayıs-Haziran 1615'te Rumeli Kazaskeri oldu. Safer 1034/ Kasım-Aralık 1624'te görevinden azledildi. Daha sonra ikinci defa 1035/1625-26'da Rumeli kazaskeri olup o sene Şevvali/ Haziran-Temmuz 1626'da ayrıldı. 28 Recep 1041/ 19 Şubat 1632'de aynı göreve getirildi. 6 Zilhicce 1042/ 14 Haziran 1633'te vefat etti. Eyüp'te türbe civarında medfundur.

Mürettep Dîvânı vardır. Oğlu, Rumeli Kazaskeri Mahmûd Efendi'dir.

Bursalı Mehmed Tâhir (1333-42). Os­manlı Müellifleri. Matbaa-ı Amire. C. II. İstanbul.

İpekten, Halûk, Mustafa İsen, Recep Toparlı, Naci Okçu ve Turgut Karabey (1988). Tezkirelere Göre Divan Edebiyatı İsimler Sözlüğü. Ankara: KTB Yay. 

Kurnaz, Cemal ve Mustafa Tatcı (hzl.) (2001). Mehmet Nâil Tuman, Tuhfe-i Nâilî- Dîvân Şâirlerinin Muhtasar Biyografileri. C.II. Ankara: Bizim Büro Yay.

Mehmed Süreyya (1308-15/ 1890-97). Sicill-i Osmânî I-IV. İstanbul: Matbaa-i Âmire.

Müstakim-zâde Süleyman Sadeddin (2000). Mecelletü’n-Nisâb fi’n-Nisbi ve’l-Künâ ve’l-Elkâb. (Tıpkı Basım). Ankara: KB Yay. 306.

Kanâat köşesinde şîr-i nerdir mûrı söyletsen

Hümâ-yı evc-i istignâ geçer usfuru söyletsen

(Kurnaz, Cemal ve Mustafa Tatcı (hzl.) (2001). Mehmet Nâil Tuman, Tuhfe-i Nâilî- Dîvân Şâirlerinin Muhtasar Biyografileri. C.II. Ankara: Bizim Büro Yay. 598)

Ne şehîd-i cân-fezânın lezzeti vardır dimâgında

Nedir feryâdı izân eylesek zenbûrı söyletsen 

(Bursalı Mehmed Tâhir (1333-42). Os­manlı Müellifleri. Matbaa-ı Amire. C. II. İstanbul. 302 ).

Ne çenberlerde Hallâc oldugın bir bir beyân itse

Ne söyler görsen ey dil dârda Masnsûr'u söyletsen 

(Bursalı Mehmed Tâhir (1333-42). Os­manlı Müellifleri. Matbaa-ı Amire. C. II. İstanbul. 302 ).

Miyânı kılca görünmez dehânı fark olmaz

O yok bu yok niçe dinsün o mû-miyâna gazel

(Kurnaz, Cemal ve Mustafa Tatcı (hzl.) (2001). Mehmet Nâil Tuman, Tuhfe-i Nâilî- Dîvân Şâirlerinin Muhtasar Biyografileri. C.II. Ankara: Bizim Büro Yay. 598)