MAHNİDA AHMET, Ahmet Hamdi Durgun

(d. 1903 / ö. 1962)
öğretmen, tahsildar, atma türkücü, âşık
(Âşık / 20. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

Ahmet Hamdi Durgun, Trabzon’un Çaykara ilçesine bağlı Şur (Şahinkaya) köyünde 1903 yılında dünyaya gelmiştir. Öğretmenlik ve tahsildarlık yapmıştır. Özellikle atma türkü atışmalarında başarılıdır. Durgun, 1962’de vefat etmiştir (Duman 2011:218). Ahmet Durgun, vefat ettiğinde yörenin âşıklarından Ömer Bal, onun ölümü üzerine 1962’de ağıt yakar: “Dinleyin kardeşler size bir zahmet/ Dünyayı terk etti Mahnida Ahmet/ Ölene de derler ruhuna rahmet/ Bir çiçek idim çıktım aradan” (Duman 2011: 300).

Yörede Mahnida Ahmet olarak tanınan Ahmet Hamdi Durgun, bir atışma ustası idi. Onun atışmaları, torunu Necdet Durgun’un bazı hemşerilerinin derlemeleriyle bugüne kadar gelebilmiştir. Fakat bu atışmaların çoğu tespit edilemediği için kaybolmuştur. Ahmet Durgun’un atışmalarından biri, Çaykaralı halk şairi Ömer Baloğlu ile yaptığı Rumca atışmadır. Mustafa Duman, bu atışmayı Ömer Baloğlu’nun oğlu Mustafa Bal’dan derlediğini ifade eder ve Mahnida Ahmet’in bu ve tespit edebildiği diğer atışmalarına eserinde yer verir (Duman 2011: 218-219).

Mustafa Duman, ilk olarak Şur köyünün ekibinin başı olarak Mahnida Ahmet ile Şinek ekibinin başı Hamdi Korkmaz’ın atışmasına yer verir. Bu atışma taşlama türündedir. Atışmanın dili sade ve anlaşılır olup yer yer yöre ağzının özeliklerini taşır. İkinci atışmasını Çaykaralı Urum Dursun ile yapar. Yine taşlama türünde olan bu atışmada yöre ağzını yansıtır. Mahnida Ahmet, atma türkülerini Türkçe ve Rumca olarak söyler. Bir başka atışmasını ise 1946 yılında Çaykara’da yapılan bir düğünde, seyir oyununda Süleyman Ağralı ile yapar. Öğütleme tarzındaki bu atışmanın içeriği dinîdir. Mahnida Ahmet’in tespit edilebilen bir diğer atışması ise Çaykara’nın Ormancık köyünden Dursun Yaran ile olan atışmasıdır. Bir başka atışmasını ise 1959’da Eğridere köyünden Ağralı Mustafa ile Şahinkaya köyünden İsmail Özer’in düğününde yapar. Arada Rumca sözcüklerin de kullanıldığı atışma, seyir denilen oyun sırasında olur ve dostça sona erer. Atışmanın bir yerinde kafiye değiştirilir. Kayıtlı bir diğer atışmada, 1930 yılında Çaykara’nın Akdoğan köyüne gelin almaya giden Şahinkayalılar ile ev sahibi köyün türkücüleri seyir oyununda atışırlar. Mahnida Ahmet ile atışan Şerif Muhammet Usta’dır. Mahnida Ahmet, düğün sahibi tarafından iyi karşılanmadıklarını anlatırken, Şerif Efendi de gelin alıcıların silah atmadıklarını alaylı bir anlatımla belirtir. Bir diğeri ise 1930’lu yıllarda, Çaykara’nın Akdoğan köyünde toplanan ev yapma imecesine katılan Şahinkayalı gençlerle ev sahibi gençlerin atışmalarında, önce Mahnida Ahmet ile Hasan Erol karşı karşıya gelirler. Ahmet Durgun’un 1941 yılında, Balıkesir’de gurbetteki arkadaşı Uzungöllü Kibar Kocaman’a yazdığı mektupta kendisine ait şiirden bir dörtlük şöyledir: “Elundaki kavalun/ Konuşur Türkçe ile/Gece gündüz horomda/Kaval kemençe ile” (Çelik 2005: 61-66; Duman 2011: 218-227).

Kaynakça

Çelik, Ali (2005). Trabzon Çaykara Halk Kültürü. İstanbul: Doğu Kütüphanesi.

Duman, Mustafa (2011). Trabzon Halk Kültürü. İstanbul: Heyamola Yay.

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: Dr. Öğretim Üyesi Emine ÇAKIR
Yayın Tarihi: 19.12.2020
Güncelleme Tarihi: 19.12.2020

İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1BEZMÎ, Çankırılıd. ? - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
2SIRDAŞ ALİ, Ali Topaloğlud. 1956 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
3HÜSEYİN CAVAN/FERMAN, Hüseyin Cavand. 1916 - ö. 14.11.1985Doğum YeriGörüntüle
4RIZA, Ali Rıza Arısoyd. 1903 - ö. ?Doğum YılıGörüntüle
5KASIM KAZANCIKLIOĞLUd. 1903 - ö. 26.12.1976Doğum YılıGörüntüle
6KULU HÜSEYNOĞLU VALİYEVd. 1903 - ö. ?Doğum YılıGörüntüle
7YAMAN DEDE, Mehmet Kadir Keçeoğlud. 29.07.1887 - ö. 03.05.1962Ölüm YılıGörüntüle
8Aziz Behiç Serengild. 1907 - ö. 1962Ölüm YılıGörüntüle
9Yahya Saim Ozanoğlud. 1894 (1898) - ö. 3 Temmuz 1962Ölüm YılıGörüntüle
10TÜRABÎd. ? - ö. ?MeslekGörüntüle
11ÖZSOY, Ali Özsoyd. 1907 - ö. 1992MeslekGörüntüle
12Mehmet Akif Alacaoğullarıd. 1961 - ö. ?MeslekGörüntüle
13FERYADÎ/SEFİL FERYADÎ, Mustafa Çağırand. 12.11.1914 - ö. 11.10.1987Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
14ELİF YAĞLI (AK ELİF)d. 1913 - ö. 05.01.1991Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
15ÖZEROL, Süleyman Özerold. 01.11.1953 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
16Ahmet Köksald. 1920 - ö. 24 Ocak 1997Madde AdıGörüntüle
17Burhan Arpadd. 19 Mayıs 1910 - ö. 3 Aralık 1994Madde AdıGörüntüle
18Ahmet Tezcand. 04 Ekim 1957 - ö. ?Madde AdıGörüntüle