Madde Detay
Abdülaziz Halis Çıkıntaş
Hâlis
(d. 1867 / ö. 6 Şubat 1935)
Şair, Yazar
(Yeni Edebiyat / 19. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4
Asıl Adı Abdülaziz’dir. Şiirlerinde Hâlis mahlasını kullandı. Diyarbakır’da doğdu. Abdülhamid Niyazi Çıkıntaş’ın küçük kardeşidir. Diyarbakır ve İstanbul’daki kesintili öğrenim yıllarının ardından 1890-1909 yılları arasında muhtelif kaza ve sancaklarda nâiplik görevlerinde bulundu. 31 Mart Vak’ası’nı müteakip, Erganimadeni sancağı nâibiyken İttihatçılar tarafından irtica suçlamasıyla önce Rodos’a, ardından Sinop’a sürüldü. 1914’te Birinci Dünya Savaşı nedeniyle çıkarılan genel aftan yararlanarak önce İstanbul’a, sonra Diyarbakır’a gitti. İttihatçıların iktidardan düşmesiyle, abisinin siyasi nüfuzundan yararlanarak sırasıyla Savur, Çermik ve Derik kaymakam vekilliği görevlerine tayin edildi. Malatya Asliye Mahkemesi üyeliği görevinden 1927’de emekli oldu. 6 Şubat 1935'te vefat eden şair, Mardinkapı mezarlığına defnedildi.
HâltercümesindeTürkçe ve Arapçaya hâkim olduğunu, Kürtçeyi ise Türkçeye mealen manzum çeviriler yapacak kadar bildiğini belirten Çıkıntaş, Tuhfetü’l-Kuds adında basılmamış bir eseri bulunduğundan da söz eder. Daha çok hicviyyeleri ile tanınan şairin, şiir ve inşâ alanında takdire şayan bir yeteneğe ve dil becerisine sahip olduğu kaynaklar tarafından aktarılmaktadır (Beysanoğlu 1997: 242). Dîvânçe’si ve Mem u Zîn tercümesi bulunmaktadır. Şevket Beysanoğlu (1997: 242), Çıkıntaş’ın tercümesinin Türkçe’de yapılmış ikinci Mem u Zîn tercümesi olduğunu elindeki kaynaklara dayandırarak belirtir. 131 sahife ve 58 bahisten oluşan tercümenin mukaddimesinde kaynak eserin yazarı, konusu ve tercüme usulü hakkında bilgiler verilmiştir.
Kaynakça
Beysanoğlu, Şevket (2003). Anıtları ve Kitabeleri ile Diyarbakır Tarihi. Diyarbakır: Diyarbakır B.B. Yay.
Beysanoğlu, Şevket (1997). Diyarbakırlı Fikir ve Sanat Adamları. Ankara: San Matbaası.
Işık, İhsan (2013). Diyarbakır Ansiklopedisi. C. 1. Ankara: Elvan Yayınları.
Işık, İhsan (2006). Türkiye Edebiyatçılar ve Kültür Adamları Ansiklopedisi, C. 3. Ankara: Elvan Yay.
Şanlı, Bilal (2013). Osmanlı Dönemi Diyarbakırlı Divân Şairleri. Yüksek Lisans Tezi. Diyarbakır: Dicle Üniversitesi.
Madde Yazım Bilgileri
Yazar: DR. ÖĞR. ÜYESİ MUSTAFA KARADENİZYayın Tarihi: 29.03.2019Güncelleme Tarihi: 19.12.2020
Yayın Tarihi: 29.03.2019Güncelleme Tarihi: 19.12.2020
Güncelleme Tarihi: 19.12.2020
Eser Adı | Yayın evi | Basım yılı | Eser türü |
---|---|---|---|
Dîvânçe | - / - | - | Şiir |
Mem u Zîn Tercümesi | - / - | 1906 | Çeviri |
Tuhfetü'l-Kuds | - / - | - | Diğer |
İlişkili Maddeler
Sn. | Madde Adı | D.Tarihi / Ö.Tarihi | Benzerlik | İncele |
---|---|---|---|---|
1 | Bekir Sıtkı Ocak | d. 1885 - ö. 11 Ocak 1936 | Doğum Yeri | Görüntüle |
2 | İBRÂHÎM, Diyarbakırlı | d. ? - ö. 1839 | Doğum Yeri | Görüntüle |
3 | EMÎRÎ, Seyyid Mehmed Emîrî Çelebi | d. 1625-26 - ö. 29 Nisan 1725 | Doğum Yeri | Görüntüle |
4 | CEMÂL, Yûsuf Cemâl Molla Bey | d. 1867 - ö. ? | Doğum Yılı | Görüntüle |
5 | Hüseyin Suat Yalçın | d. 1284 (1867) - ö. 21 Mart 1942 | Doğum Yılı | Görüntüle |
6 | ŞEMSÎ, Mehmed Şemseddin Ulusoy | d. 1867 - ö. 1936 | Doğum Yılı | Görüntüle |
7 | SÂKİNE HATUN, Sakine Bacı | d. 1840 - ö. 1935? | Ölüm Yılı | Görüntüle |
8 | SEFİLÎ/HABİLÎ/LÜTFÎ, Habil Öztürk | d. 1865? - ö. 1935 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
9 | SIRRI BABA, Hüseyin | d. 1865 - ö. 1935 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
10 | Kaan İnce | d. 02 Şubat 1971 - ö. 11 Ağustos 1992 | Meslek | Görüntüle |
11 | Todur Zanet | d. 14 Haziran 1958 - ö. ? | Meslek | Görüntüle |
12 | NAKİYYE, Hadîce Nakiyye Hanım, Nakiyye Hanım | d. 1845-46 - ö. 1899 | Meslek | Görüntüle |
13 | Abdullah Sabri | d. 1 Temmuz 1867 - ö. 21 Temmuz 1939 | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
14 | Muhiddin Raif Yengin | d. 1880 - ö. 30 Aralık 1955 | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
15 | Akın Tahir Karauğuz | d. 1898 - ö. 4 Haziran 1982 | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
16 | Asım Bezirci | d. 1927/8 - ö. 2 Temmuz 1993 | Madde Adı | Görüntüle |
17 | HALİS/BİÇARE HALİS/SEFİL HALİS, Halis Ekici | d. 1941 - ö. ? | Madde Adı | Görüntüle |
18 | HALİS | d. 1819 - ö. 1881 | Madde Adı | Görüntüle |