Madde Detay
Yılmaz Dokuzoğuz
Mantıkçı Hoca Oğlu Abdullah Yılmaz, Abdullah Sabri, Abdullah Sabri Dokuzoğuz
(d. 1887 / ö. 04 Ekim 1977)
Özel Muhasebe Müdürü, İl Özel İdare Müdürü, Şair, Oyun yazarı
(Yeni Edebiyat / 19. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
Eserlerinde, Mantıkçı Hoca Oğlu Abdullah Yılmaz, Abdullah Sabri ve Abdullah Sabri Dokuzoğuz gibi isimleri kullanan sanatçı, Cumhuriyet’in ilanından sonra adını Yılmaz Dokuzoğuz olarak değiştirmiştir. 1887 yılında Kilis’te doğan Dokuzoğuz, ünlü mantık âlimlerinden İsmetullah Efendi’nin oğludur. Hayriye Hanım’la evli olan Dokuzoğuz’un, aralarında Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi eski dekanı Prof. Dr. Mehmet Dokuzoğuz ve emekli kaymakam Yalçın Dokuzoğuz’un da olduğu dört çocuğu bulunmaktadır. Sanatçı, Kilis’te tamamladığı ilköğreniminden sonra Halep Sultanisini bitirmiş ve ardından İstanbul Üniversitesi (Darülfünûn) Hukuk Fakültesine kaydolmuştur. Ancak buradaki eğitimini tamamlayamayarak ikinci sınıfta okuldan ayrılmıştır. Gaziantep, Siirt, Hatay, Bolu ve Sivas gibi çeşitli illerde özel muhasebe müdürü ve özel idare müdürü olarak görev yaptıktan sonra Antalya İl Özel İdare Müdürü iken emekli olmuştur. Dokuzoğuz, 4 Ekim 1977 günü geçirdiği rahatsızlık sonucu Ankara’da vefat etmiş ve Ankara Karşıyaka Mezarlığı’nda defnedilmiştir.
Çeşitli gazete ve dergilerde şiirlerini yayımlatan ve bulunduğu şehirlerde bazı oyunlarını sahnelenen sanatçı, birçok kültürel faaliyette aktif olarak yer almıştır. Eserlerinde annesinin ölümü başta olmak üzere memleket sevgisi, gurbet, doğa sevgisi, savaş karşıtlığı gibi temaların yanında, ülkedeki ekonomik olumsuzlukları ve Anadolu insanının çeşitli sorunlarını işleyen Dokuzoğuz, hece ölçüsüyle ve serbest formlarda şiirler kaleme almıştır.
Hacim bakımından zengin olmayan oyunlarında teknik zayıftır. Bu türdeki eserlerinde hayatın gülünç yanlarını anlatmayı arzulayarak komediye yönelmiş; komedilerini kurgularken de yerel motifler, isimler ve söyleyiş özelliklerinden yararlanarak karakter komedileri oluşturmuştur. Oyunlarında, hayatın gülünç yönlerini belirginleştirebileceği açgözlü, çıkarcı, utangaç, saf ve anlayışsız tiplerle birlikte yabancı kökenli kişilere de yer vererek aralarındaki anlaşmazlıklar üzerinden komik ve eleştirel olanı yansıtmıştır.
Yeni yazı üzerine hazırladığı derleme kitabında ise dil devrimine dair çeşitli görüşleri toplamış; yeni harfli metinler ve öz Türkçe söyleyişlerden yana olmak kaydıyla kendi görüşlerini dile getirmiştir.
Kaynakça
Dokuzoğuz, Yılmaz (1947). Çakır Menekşeler. Bolu: İl Basımevi.
Dokuzoğuz, Yılmaz (Abdullah Sabri) (2015). Otomobil. Yay. hzl.: Mehmet Tektuna. Kilis: Kilis 7 Aralık Üniversitesi Yay. Yay. No: 17.
Işık, İhsan (2006). “Dokuzoğuz, Yılmaz”. Resimli ve Metin Örnekli Türkiye Edebiyatçılar ve Kültürel Adamlar Ansiklopedisi. C. III (Ç-E). Ankara: Elvan Yay. s. 1088.
Şahmaranoğlu, Hasan (2013). “Dokuzoğuz, Yılmaz”. Kilisli Şairler Antolojisi. Kilis: Kilis Belediyesi Kültür Yay. 1-8.
Şahmaranoğlu, Hasan. “Kilis Üniversitesi’nin Övgüye Değer İki Yayını”. Kent Gazetesi. 19 Şubat 2016.
Uludağ, M. Can (2011). “Dokuzoğuz, Yılmaz (Abdullah Sabri)”. Cumhuriyet’ten Günümüze Gaziantep Şairleri – I. Gaziantep: TYB Yay. 152-153.
Madde Yazım Bilgileri
Yazar: OSMAN EROĞLUYayın Tarihi: 16.05.2018Güncelleme Tarihi: 19.12.2020
Yayın Tarihi: 16.05.2018Güncelleme Tarihi: 19.12.2020
Güncelleme Tarihi: 19.12.2020
Eser Adı | Yayın evi | Basım yılı | Eser türü |
---|---|---|---|
Otomobil | Hilal Matbaası / Kilis | 1923 | Tiyatro |
Eski ve Yeni Yazı Dili | Halk Fırkası Matbaası / Gaziantep | 1934 | Derleme |
Çakır Menekşeler | İl Basımevi / Bolu | 1947 | Şiir |
Mültezim Ağası | - / - | - | Tiyatro |
Şaka ve Nükteler | - / - | - | Tiyatro |
Mahçup Bey | - / - | - | Tiyatro |
İlişkili Maddeler
Sn. | Madde Adı | D.Tarihi / Ö.Tarihi | Benzerlik | İncele |
---|---|---|---|---|
1 | BEKİR VAHİD-İ ZAMAN/ÂŞIK KUTLU, Hasan Şahmaranoğlu | d. 1935 - ö. ? | Doğum Yeri | Görüntüle |
2 | Altay Martı | d. 28 Şubat 1963 - ö. 05 Aralık 2017 | Doğum Yeri | Görüntüle |
3 | Mustafa Kaya Akozan | d. 01 Ocak 1963 - ö. ? | Doğum Yeri | Görüntüle |
4 | Tahsin Nahit | d. 1887 - ö. 12 Mayıs 1919 | Doğum Yılı | Görüntüle |
5 | HAZNEVÎ/ŞAH-I HAZNE, Ahmed el-Haznevi | d. 1887 - ö. 1950 | Doğum Yılı | Görüntüle |
6 | HASAN İRİS | d. 1887 - ö. ? | Doğum Yılı | Görüntüle |
7 | İbrahim Aşkî Tanık | d. 1873 - ö. 25 Ocak 1977 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
8 | Fikret Ürgüp | d. 23 Mayıs 1914 - ö. 8 Mart 1977 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
9 | SEHEND/RAZÎ, Bulud Karaçorlu | d. 1922? - ö. 11.04.1977 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
10 | Yusuf Eradam | d. 01 Şubat 1954 - ö. ? | Meslek | Görüntüle |
11 | Ercümend Behzad Lav | d. 15 Kasım 1903 - ö. 18 Mayıs 1984 | Meslek | Görüntüle |
12 | ABDÎ, Abdülkerîm Abdî Efendi | d. ? - ö. 19. yy. | Meslek | Görüntüle |
13 | Muallim Naci | d. 1850 - ö. 13 Nisan 1893 | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
14 | Enis Behiç Koryürek | d. 27 Mart 1893 - ö. 18 Ekim 1949 | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
15 | Süleyman Tevfik Özzorluoğlu | d. 1861 - ö. 1939 | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
16 | RE\'FETÎ, Abdullah Çelebi Seyrek-zâde | d. ? - ö. 1647-48 | Madde Adı | Görüntüle |
17 | Oylum Yılmaz | d. 02 Ağustos 1978 - ö. ? | Madde Adı | Görüntüle |
18 | ÇOBAN TAĞIYEV MESTAN OĞLU | d. 1917 - ö. ? | Madde Adı | Görüntüle |