Madde Detay
Yılmaz Dokuzoğuz
Mantıkçı Hoca Oğlu Abdullah Yılmaz, Abdullah Sabri, Abdullah Sabri Dokuzoğuz
(d. 1887 / ö. 04 Ekim 1977)
Özel Muhasebe Müdürü, İl Özel İdare Müdürü, Şair, Oyun yazarı
(Yeni Edebiyat / 19. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4
Eserlerinde, Mantıkçı Hoca Oğlu Abdullah Yılmaz, Abdullah Sabri ve Abdullah Sabri Dokuzoğuz gibi isimleri kullanan sanatçı, Cumhuriyet’in ilanından sonra adını Yılmaz Dokuzoğuz olarak değiştirmiştir. 1887 yılında Kilis’te doğan Dokuzoğuz, ünlü mantık âlimlerinden İsmetullah Efendi’nin oğludur. Hayriye Hanım’la evli olan Dokuzoğuz’un, aralarında Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi eski dekanı Prof. Dr. Mehmet Dokuzoğuz ve emekli kaymakam Yalçın Dokuzoğuz’un da olduğu dört çocuğu bulunmaktadır. Sanatçı, Kilis’te tamamladığı ilköğreniminden sonra Halep Sultanisini bitirmiş ve ardından İstanbul Üniversitesi (Darülfünûn) Hukuk Fakültesine kaydolmuştur. Ancak buradaki eğitimini tamamlayamayarak ikinci sınıfta okuldan ayrılmıştır. Gaziantep, Siirt, Hatay, Bolu ve Sivas gibi çeşitli illerde özel muhasebe müdürü ve özel idare müdürü olarak görev yaptıktan sonra Antalya İl Özel İdare Müdürü iken emekli olmuştur. Dokuzoğuz, 4 Ekim 1977 günü geçirdiği rahatsızlık sonucu Ankara’da vefat etmiş ve Ankara Karşıyaka Mezarlığı’nda defnedilmiştir.
Çeşitli gazete ve dergilerde şiirlerini yayımlatan ve bulunduğu şehirlerde bazı oyunlarını sahnelenen sanatçı, birçok kültürel faaliyette aktif olarak yer almıştır. Eserlerinde annesinin ölümü başta olmak üzere memleket sevgisi, gurbet, doğa sevgisi, savaş karşıtlığı gibi temaların yanında, ülkedeki ekonomik olumsuzlukları ve Anadolu insanının çeşitli sorunlarını işleyen Dokuzoğuz, hece ölçüsüyle ve serbest formlarda şiirler kaleme almıştır.
Hacim bakımından zengin olmayan oyunlarında teknik zayıftır. Bu türdeki eserlerinde hayatın gülünç yanlarını anlatmayı arzulayarak komediye yönelmiş; komedilerini kurgularken de yerel motifler, isimler ve söyleyiş özelliklerinden yararlanarak karakter komedileri oluşturmuştur. Oyunlarında, hayatın gülünç yönlerini belirginleştirebileceği açgözlü, çıkarcı, utangaç, saf ve anlayışsız tiplerle birlikte yabancı kökenli kişilere de yer vererek aralarındaki anlaşmazlıklar üzerinden komik ve eleştirel olanı yansıtmıştır.
Yeni yazı üzerine hazırladığı derleme kitabında ise dil devrimine dair çeşitli görüşleri toplamış; yeni harfli metinler ve öz Türkçe söyleyişlerden yana olmak kaydıyla kendi görüşlerini dile getirmiştir.
Kaynakça
Dokuzoğuz, Yılmaz (1947). Çakır Menekşeler. Bolu: İl Basımevi.
Dokuzoğuz, Yılmaz (Abdullah Sabri) (2015). Otomobil. Yay. hzl.: Mehmet Tektuna. Kilis: Kilis 7 Aralık Üniversitesi Yay. Yay. No: 17.
Işık, İhsan (2006). “Dokuzoğuz, Yılmaz”. Resimli ve Metin Örnekli Türkiye Edebiyatçılar ve Kültürel Adamlar Ansiklopedisi. C. III (Ç-E). Ankara: Elvan Yay. s. 1088.
Şahmaranoğlu, Hasan (2013). “Dokuzoğuz, Yılmaz”. Kilisli Şairler Antolojisi. Kilis: Kilis Belediyesi Kültür Yay. 1-8.
Şahmaranoğlu, Hasan. “Kilis Üniversitesi’nin Övgüye Değer İki Yayını”. Kent Gazetesi. 19 Şubat 2016.
Uludağ, M. Can (2011). “Dokuzoğuz, Yılmaz (Abdullah Sabri)”. Cumhuriyet’ten Günümüze Gaziantep Şairleri – I. Gaziantep: TYB Yay. 152-153.
Madde Yazım Bilgileri
Yazar: OSMAN EROĞLUYayın Tarihi: 16.05.2018Güncelleme Tarihi: 19.12.2020
Yayın Tarihi: 16.05.2018Güncelleme Tarihi: 19.12.2020
Güncelleme Tarihi: 19.12.2020
Eser Adı | Yayın evi | Basım yılı | Eser türü |
---|---|---|---|
Otomobil | Hilal Matbaası / Kilis | 1923 | Tiyatro |
Eski ve Yeni Yazı Dili | Halk Fırkası Matbaası / Gaziantep | 1934 | Derleme |
Çakır Menekşeler | İl Basımevi / Bolu | 1947 | Şiir |
Mültezim Ağası | - / - | - | Tiyatro |
Şaka ve Nükteler | - / - | - | Tiyatro |
Mahçup Bey | - / - | - | Tiyatro |
İlişkili Maddeler
Sn. | Madde Adı | D.Tarihi / Ö.Tarihi | Benzerlik | İncele |
---|---|---|---|---|
1 | KÂ’İL, Mustafa Efendi | d. 1715-16 - ö. ? | Doğum Yeri | Görüntüle |
2 | VAHÎD, Ebû Bekir | d. 1802 - ö. 1887 | Doğum Yeri | Görüntüle |
3 | RÛHÎ, Mustafa | d. 1720-21 - ö. 1798-99 | Doğum Yeri | Görüntüle |
4 | ÂRİF EREN | d. 1887-1888? - ö. 08.05.1967 | Doğum Yılı | Görüntüle |
5 | ZUHURÎ, Tevfik Bozkurt | d. 12.04.1887 - ö. 21.02.1949 | Doğum Yılı | Görüntüle |
6 | DEMLÎ/DELİ MOLLA, Hasan Coşkun | d. 1887 - ö. 20.01.1965 | Doğum Yılı | Görüntüle |
7 | Ali Dehri Dilçin | d. 1901 - ö. 17 Kasım 1977 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
8 | Abdülkadir Noyan | d. 1886 - ö. 1977 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
9 | Basri İmece | d. 1924 - ö. 1977 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
10 | Zeynep Aliye | d. 15 Ağustos 1952 - ö. ? | Meslek | Görüntüle |
11 | Semih Kaplanoğlu | d. 04 Nisan 1963 - ö. ? | Meslek | Görüntüle |
12 | Tolga Özenç Özençel | d. 17 Şubat 1975 - ö. ? | Meslek | Görüntüle |
13 | Feyzullah Sacit Ülkü | d. 1892 - ö. ? | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
14 | Samih Rifat | d. 16 Nisan 1874 - ö. 3 Aralık 1932 | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
15 | Ali Hadi Okan | d. 1901 - ö. 25 Ağustos 1980 | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
16 | CEYHUNÎ, Çördük Oğlu Ömer | d. 1847 - ö. 1912 | Madde Adı | Görüntüle |
17 | ABDî, Abdullah Ertem | d. 1916 - ö. 22.05.2001 | Madde Adı | Görüntüle |
18 | ELİ KAZIM OĞLU MEMMEDOV | d. 1940 - ö. ? | Madde Adı | Görüntüle |