HÂDÎ, Meme-zâde Hâdî Ahmed Çelebi

(d. ?/? - ö. 1018/1609-10)
divan şairi
(Divan/Yazılı Edebiyat / 17. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

Asıl ismi Ahmed olup Hâdî Ahmed Çelebi olarak bilinmektedir. Edirne’de doğdu (Canım 1995: 243). Doğum tarihi belli değildir. Âşık Çelebi doğum yerini Sofya olarak gösterir (Kılıç 1994: 262). Halk arasında Meme-zâde/Mama-zâde olarak tanındı (Canım 1995: 243; Kayabaşı 1997: 595). İyi bir mederese tahsilini aldıktan sonra önce mülazım (Kılıç 1994: 262) sonra da kadı oldu. En son Şumnu’da kadılık yaptıktan sonra, Edirne’ye geri döndü ve 1018 yılında burada vefat etti. Şair Tîgi Bey, Hadî’nin vefatına “Rûh-ı Meme-zâdeye rahmet ola” (1018) mısraını tarih olarak düşürmüştür (Canım 1995: 243).
Tespit edilen eserleri şunlardır:
1. Nigâristân Tercümesi: Kemalpaşa-zâde’nin Nigâristân isimli eserinin tercümesidir. Nüshasına rastlanmamıştır.
2. Güzîde: Tarihle ilgili bir eserdir. Müsvedde hâlinde kalmıştır.
Âşık Çelebi, Hâdî’nin ilmi yönünün çok kuvvetli olduğunu belirterek, onun her ilim dalında kabiliyeti ve öğretici bir bilgiye sahip olduğunu ifade eder (Kılıç 194: 262). Şairlik yönüyle ilgili olarak da tezkireciler tarafından övgüyle bahsedilen Hâdî’nin özellikle hiciv söylemekte usta bir şair olduğu vurgulanır. Onun Edirneli Aşkî'ye yazmış olduğu, “Ser-defter-i erbâb-ı şekâ mâ-sadakı / Mecmûa-ı hıkd u hasedin ser-varakı / Aşkî ki kesilse kaşı ya çıksa gözü / Vallâhi şakîdir yine billâhi şakî” hicvi meşhurdur (Canım 1995: 243).
Farsça şiirleri de bulunan Hâdî inşa üzerine de çalışmalarda bulunmuştur (Kılıç 1994: 262).
 

Kaynakça

Canım, Rıdvan (1995). Edirne Şairleri. Ankara: Akçağ Yay.
Kayabaşı, Bekir (hzl.)(1997). Kafzade Faizi’nin Zübdetü’l-Eş’âr’ı. Doktora Tezi. Malatya: İnönü Üniversitesi.
Kılıç, Filiz (hzl.) (1994). Meşairü’ş-Şuara –İnceleme Tenkidli Metin. Doktora Tezi. Ankara: Gazi Üniversitesi.

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: DR. ÖĞR. ÜYESİ ABDULKADİR ERKAL
Yayın Tarihi: 15.10.2014
Güncelleme Tarihi: 10.12.2020

Eserlerinden Örnekler

Mısra
Özge âyînedür âyîne-i rûy-ı mahbûb
Bed-likâlarda nazar kılsa görür sûret-i hûb

***

İtmesün mi âh-ı dil-sûzum alevler âşikâr
Aşk dirler nâmına dilde bir âteş-pâre var

***

Zevrâk-ı pür-varaka lûle-i dûd oldı dümen
Biz de tutduk demini kullanalum yaprakdan

***

Güneşden kadri âlî olmağın ol mâh-ı tâbânun
Degüldür kâküli fakına düşmüş sâyesi anun

(Kayabaşı, Bekir (1997). Kafzade Faizi’nin Zübdetü’l-Eş’âr’ı. Doktora Tezi. Malatya: İnönü Üniversitesi. 595.)

Gelmedi ahbâba bu şeb ol Mesihâ-dem meğer
Hep gelenler rûh yok ahbâbda diyü döndüler

***

Şâdi-i merk-i adüvden cismim etdi cânı terk
Müddet-i ömrümde bir şâd oldum ol da şâdmerk

(Canım, Rıdvan (1995). Edirne Şairleri. Ankara: Akçağ Yay. 244.)


İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1CÂHİDÎ, Ahmedd. ? - ö. 1659Doğum YeriGörüntüle
2SÂMİ'Î ÇELEBİd. ? - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
3ENÎS DEDE, Mustafad. ? - ö. 1746-47Doğum YeriGörüntüle
4CÂHİDÎ, Ahmedd. ? - ö. 1659Doğum YılıGörüntüle
5SÂMİ'Î ÇELEBİd. ? - ö. ?Doğum YılıGörüntüle
6ENÎS DEDE, Mustafad. ? - ö. 1746-47Doğum YılıGörüntüle
7CÂHİDÎ, Ahmedd. ? - ö. 1659Ölüm YılıGörüntüle
8SÂMİ'Î ÇELEBİd. ? - ö. ?Ölüm YılıGörüntüle
9ENÎS DEDE, Mustafad. ? - ö. 1746-47Ölüm YılıGörüntüle
10CÂHİDÎ, Ahmedd. ? - ö. 1659MeslekGörüntüle
11SÂMİ'Î ÇELEBİd. ? - ö. ?MeslekGörüntüle
12ENÎS DEDE, Mustafad. ? - ö. 1746-47MeslekGörüntüle
13CÂHİDÎ, Ahmedd. ? - ö. 1659Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
14SÂMİ'Î ÇELEBİd. ? - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
15ENÎS DEDE, Mustafad. ? - ö. 1746-47Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
16CÂHİDÎ, Ahmedd. ? - ö. 1659Madde AdıGörüntüle
17SÂMİ'Î ÇELEBİd. ? - ö. ?Madde AdıGörüntüle
18ENÎS DEDE, Mustafad. ? - ö. 1746-47Madde AdıGörüntüle