HÂDÎ, Meme-zâde Hâdî Ahmed Çelebi

(d. ?/? - ö. 1018/1609-10)
divan şairi
(Divan/Yazılı Edebiyat / 17. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

Asıl ismi Ahmed olup Hâdî Ahmed Çelebi olarak bilinmektedir. Edirne’de doğdu (Canım 1995: 243). Doğum tarihi belli değildir. Âşık Çelebi doğum yerini Sofya olarak gösterir (Kılıç 1994: 262). Halk arasında Meme-zâde/Mama-zâde olarak tanındı (Canım 1995: 243; Kayabaşı 1997: 595). İyi bir mederese tahsilini aldıktan sonra önce mülazım (Kılıç 1994: 262) sonra da kadı oldu. En son Şumnu’da kadılık yaptıktan sonra, Edirne’ye geri döndü ve 1018 yılında burada vefat etti. Şair Tîgi Bey, Hadî’nin vefatına “Rûh-ı Meme-zâdeye rahmet ola” (1018) mısraını tarih olarak düşürmüştür (Canım 1995: 243).
Tespit edilen eserleri şunlardır:
1. Nigâristân Tercümesi: Kemalpaşa-zâde’nin Nigâristân isimli eserinin tercümesidir. Nüshasına rastlanmamıştır.
2. Güzîde: Tarihle ilgili bir eserdir. Müsvedde hâlinde kalmıştır.
Âşık Çelebi, Hâdî’nin ilmi yönünün çok kuvvetli olduğunu belirterek, onun her ilim dalında kabiliyeti ve öğretici bir bilgiye sahip olduğunu ifade eder (Kılıç 194: 262). Şairlik yönüyle ilgili olarak da tezkireciler tarafından övgüyle bahsedilen Hâdî’nin özellikle hiciv söylemekte usta bir şair olduğu vurgulanır. Onun Edirneli Aşkî'ye yazmış olduğu, “Ser-defter-i erbâb-ı şekâ mâ-sadakı / Mecmûa-ı hıkd u hasedin ser-varakı / Aşkî ki kesilse kaşı ya çıksa gözü / Vallâhi şakîdir yine billâhi şakî” hicvi meşhurdur (Canım 1995: 243).
Farsça şiirleri de bulunan Hâdî inşa üzerine de çalışmalarda bulunmuştur (Kılıç 1994: 262).
 

Kaynakça

Canım, Rıdvan (1995). Edirne Şairleri. Ankara: Akçağ Yay.
Kayabaşı, Bekir (hzl.)(1997). Kafzade Faizi’nin Zübdetü’l-Eş’âr’ı. Doktora Tezi. Malatya: İnönü Üniversitesi.
Kılıç, Filiz (hzl.) (1994). Meşairü’ş-Şuara –İnceleme Tenkidli Metin. Doktora Tezi. Ankara: Gazi Üniversitesi.

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: DR. ÖĞR. ÜYESİ ABDULKADİR ERKAL
Yayın Tarihi: 15.10.2014
Güncelleme Tarihi: 10.12.2020

Eserlerinden Örnekler

Mısra
Özge âyînedür âyîne-i rûy-ı mahbûb
Bed-likâlarda nazar kılsa görür sûret-i hûb

***

İtmesün mi âh-ı dil-sûzum alevler âşikâr
Aşk dirler nâmına dilde bir âteş-pâre var

***

Zevrâk-ı pür-varaka lûle-i dûd oldı dümen
Biz de tutduk demini kullanalum yaprakdan

***

Güneşden kadri âlî olmağın ol mâh-ı tâbânun
Degüldür kâküli fakına düşmüş sâyesi anun

(Kayabaşı, Bekir (1997). Kafzade Faizi’nin Zübdetü’l-Eş’âr’ı. Doktora Tezi. Malatya: İnönü Üniversitesi. 595.)

Gelmedi ahbâba bu şeb ol Mesihâ-dem meğer
Hep gelenler rûh yok ahbâbda diyü döndüler

***

Şâdi-i merk-i adüvden cismim etdi cânı terk
Müddet-i ömrümde bir şâd oldum ol da şâdmerk

(Canım, Rıdvan (1995). Edirne Şairleri. Ankara: Akçağ Yay. 244.)


İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1IZÂRÎ, Hacı Pîr Mehmed Izârî Efendid. ? - ö. 1588Doğum YeriGörüntüle
2GÜFTÎ, Mustafa Çelebid. ? - ö. 1651-52Doğum YeriGörüntüle
3PEYKÎd. ? - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
4IZÂRÎ, Hacı Pîr Mehmed Izârî Efendid. ? - ö. 1588Doğum YılıGörüntüle
5GÜFTÎ, Mustafa Çelebid. ? - ö. 1651-52Doğum YılıGörüntüle
6PEYKÎd. ? - ö. ?Doğum YılıGörüntüle
7IZÂRÎ, Hacı Pîr Mehmed Izârî Efendid. ? - ö. 1588Ölüm YılıGörüntüle
8GÜFTÎ, Mustafa Çelebid. ? - ö. 1651-52Ölüm YılıGörüntüle
9PEYKÎd. ? - ö. ?Ölüm YılıGörüntüle
10IZÂRÎ, Hacı Pîr Mehmed Izârî Efendid. ? - ö. 1588MeslekGörüntüle
11GÜFTÎ, Mustafa Çelebid. ? - ö. 1651-52MeslekGörüntüle
12PEYKÎd. ? - ö. ?MeslekGörüntüle
13IZÂRÎ, Hacı Pîr Mehmed Izârî Efendid. ? - ö. 1588Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
14GÜFTÎ, Mustafa Çelebid. ? - ö. 1651-52Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
15PEYKÎd. ? - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
16IZÂRÎ, Hacı Pîr Mehmed Izârî Efendid. ? - ö. 1588Madde AdıGörüntüle
17GÜFTÎ, Mustafa Çelebid. ? - ö. 1651-52Madde AdıGörüntüle
18PEYKÎd. ? - ö. ?Madde AdıGörüntüle