Madde Detay
MAHNİDA AHMET, Ahmet Hamdi Durgun
(d. 1903 / ö. 1962)
öğretmen, tahsildar, atma türkücü, âşık
(Âşık / 20. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4
Ahmet Hamdi Durgun, Trabzon’un Çaykara ilçesine bağlı Şur (Şahinkaya) köyünde 1903 yılında dünyaya gelmiştir. Öğretmenlik ve tahsildarlık yapmıştır. Özellikle atma türkü atışmalarında başarılıdır. Durgun, 1962’de vefat etmiştir (Duman 2011:218). Ahmet Durgun, vefat ettiğinde yörenin âşıklarından Ömer Bal, onun ölümü üzerine 1962’de ağıt yakar: “Dinleyin kardeşler size bir zahmet/ Dünyayı terk etti Mahnida Ahmet/ Ölene de derler ruhuna rahmet/ Bir çiçek idim çıktım aradan” (Duman 2011: 300).
Yörede
Mahnida Ahmet olarak tanınan Ahmet Hamdi Durgun, bir atışma ustası idi. Onun
atışmaları, torunu Necdet Durgun’un bazı hemşerilerinin derlemeleriyle bugüne
kadar gelebilmiştir. Fakat bu atışmaların çoğu tespit edilemediği için
kaybolmuştur. Ahmet Durgun’un atışmalarından biri, Çaykaralı halk şairi Ömer
Baloğlu ile yaptığı Rumca atışmadır. Mustafa Duman, bu atışmayı Ömer
Baloğlu’nun oğlu Mustafa Bal’dan derlediğini ifade eder ve Mahnida Ahmet’in bu
ve tespit edebildiği diğer atışmalarına eserinde yer verir (Duman 2011:
218-219).
Mustafa
Duman, ilk olarak Şur köyünün ekibinin başı olarak Mahnida Ahmet ile Şinek
ekibinin başı Hamdi Korkmaz’ın atışmasına yer verir. Bu atışma taşlama
türündedir. Atışmanın dili sade ve anlaşılır olup yer yer yöre ağzının
özeliklerini taşır. İkinci atışmasını Çaykaralı Urum Dursun ile yapar. Yine
taşlama türünde olan bu atışmada yöre ağzını yansıtır. Mahnida Ahmet, atma
türkülerini Türkçe ve Rumca olarak söyler. Bir başka atışmasını ise 1946
yılında Çaykara’da yapılan bir düğünde, seyir oyununda Süleyman Ağralı ile
yapar. Öğütleme tarzındaki bu atışmanın içeriği dinîdir. Mahnida Ahmet’in
tespit edilebilen bir diğer atışması ise Çaykara’nın Ormancık köyünden Dursun
Yaran ile olan atışmasıdır. Bir başka atışmasını ise 1959’da Eğridere köyünden
Ağralı Mustafa ile Şahinkaya köyünden İsmail Özer’in düğününde yapar. Arada
Rumca sözcüklerin de kullanıldığı atışma, seyir denilen oyun sırasında olur ve
dostça sona erer. Atışmanın bir yerinde kafiye değiştirilir. Kayıtlı bir diğer
atışmada, 1930 yılında Çaykara’nın Akdoğan köyüne gelin almaya giden
Şahinkayalılar ile ev sahibi köyün türkücüleri seyir oyununda atışırlar.
Mahnida Ahmet ile atışan Şerif Muhammet Usta’dır. Mahnida Ahmet, düğün sahibi
tarafından iyi karşılanmadıklarını anlatırken, Şerif Efendi de gelin alıcıların
silah atmadıklarını alaylı bir anlatımla belirtir. Bir diğeri ise 1930’lu
yıllarda, Çaykara’nın Akdoğan köyünde toplanan ev yapma imecesine katılan
Şahinkayalı gençlerle ev sahibi gençlerin atışmalarında, önce Mahnida Ahmet ile
Hasan Erol karşı karşıya gelirler. Ahmet Durgun’un 1941 yılında, Balıkesir’de
gurbetteki arkadaşı Uzungöllü Kibar Kocaman’a yazdığı mektupta kendisine ait
şiirden bir dörtlük şöyledir: “Elundaki kavalun/ Konuşur Türkçe ile/Gece gündüz
horomda/Kaval kemençe ile” (Çelik 2005: 61-66; Duman 2011: 218-227).
Kaynakça
Çelik,
Ali (2005). Trabzon Çaykara Halk Kültürü. İstanbul: Doğu Kütüphanesi.
Duman, Mustafa (2011). Trabzon
Halk Kültürü. İstanbul: Heyamola Yay.
Madde Yazım Bilgileri
Yazar: Dr. Öğretim Üyesi Emine ÇAKIRYayın Tarihi: 19.12.2020Güncelleme Tarihi: 19.12.2020
İlişkili Maddeler
Yayın Tarihi: 19.12.2020Güncelleme Tarihi: 19.12.2020
İlişkili Maddeler
Güncelleme Tarihi: 19.12.2020
İlişkili Maddeler
İlişkili Maddeler
Sn. | Madde Adı | D.Tarihi / Ö.Tarihi | Benzerlik | İncele |
---|---|---|---|---|
1 | DURKAYA, Kemal İpşir | d. 1912 - ö. 19.08.1989 | Doğum Yeri | Görüntüle |
2 | KARA MEHMET, Mehmet Siligünlü | d. 1934 - ö. 09.09.2014 | Doğum Yeri | Görüntüle |
3 | SALAHLI PAŞA, Paşa Yunusoğlu | d. 1924 - ö. 2003 | Doğum Yeri | Görüntüle |
4 | Muammer Lütfi (Bahşi) | d. 1903 - ö. 30 Mayıs 1947 | Doğum Yılı | Görüntüle |
5 | TEYMUR BİSAVAD, Teymur Esger oğlu Ahmedov | d. 1903 - ö. 1984 | Doğum Yılı | Görüntüle |
6 | Cezmi Tahir Berktin | d. 1903 - ö. 1979 | Doğum Yılı | Görüntüle |
7 | Tahsin Burdurlu | d. 1905 - ö. 1962 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
8 | Aziz Behiç Serengil | d. 1907 - ö. 1962 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
9 | Yahya Saim Ozanoğlu | d. 1894 (1898) - ö. 3 Temmuz 1962 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
10 | NUSRET | d. ? - ö. ? | Meslek | Görüntüle |
11 | MURTAZA YALÇIN | d. 03.01.1954 - ö. 12.03.1999 | Meslek | Görüntüle |
12 | MUHSİN, Muhsin Sandıkkaya | d. 1933 - ö. ? | Meslek | Görüntüle |
13 | NAZMİ, Nazmi Haskilit | d. 1930 - ö. 1980 | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
14 | FEDAİ, Fedai Koç | d. 1959 - ö. ? | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
15 | MÜSLİM SEYRANÎ/MÜSLİM SEYRAN, Müslim Kumru | d. 1938 - ö. 25.02.2009 | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
16 | Ahmet Yüksel Özemre | d. 25 Mayıs 1935 - ö. 25 Haziran 2008 | Madde Adı | Görüntüle |
17 | Nail Güreli | d. 13 Şubat 1932 - ö. 26 Ekim 2016 | Madde Adı | Görüntüle |
18 | Seyhan Erözçelik | d. 13 Mart 1962 - ö. 24 Ağustos 2011 | Madde Adı | Görüntüle |