Madde Detay
AVAZ, Avaz Otar
(d. 1299/1884 - ö. 1338/1919)
divan şairi
(Divan/Yazılı Edebiyat / 19. Yüzyıl / Çağatay)
ISBN: 978-9944-237-86-4
Şairin 1914 yılından sonra yazmış olduğu şiirlerinin bir kısmı da o devirde yayınlanan Ayna, Vakt, Molla Nasriddin gibi süreli yayınlarda neşredildi. Özellikle onun toplumsal ve siyasi meselelerle ilgili şiirleri 1920 yılından sonra çıkmaya başlayan İnkilab Kuyaşı, Harezm Haberleri adlı gazetelerde yayımlanmıştır.
Avaz Otar, XIX. yüzyılın sonlarından itibaren eserler vermeye başlamıştır. Hayatı çok kısa olsa da üretken ve iz bırakan bir şair olmuştur. Bu devir, birçok bakımdan geleneksel edebî anlayışın değiştiği bir dönemdir. Avaz Otar’ın, sanat hayatının son dönemlerinde yazmış olduğu şiirlerde, dönemin siyasi, tarihî olayları ve bu olayların şair üzerinde yaratmış olduğu etkilerin yansımaları açıkça görülmektedir. Özellikle halkçılık, hürriyet ve eğitim hayatı ile ilgili düşünceler ön planda yer almaya başladı. Zamanının süreli yayınlarında neşredilen birçok şiiri bu konularla ilgiliydi. Bu şiirler, Özbek edebiyatında 1905’ten sonra ortaya çıkan yeni şiir anlayışını daha da zenginleştirdi. Avaz Otar’ın şiirlerinde, eğitimin toplum hayatındaki önemini anlatan pedagojik-didaktik içerikli olanlar oldukça önemli bir yere sahiptir. Bu bağlamda, Til, Fidaiy Halkım, Mekteb ve Tapar Eken Kaçan adlı şiirleri zikretmemiz gerekir. Ayrıca şair, birçok kıta ve rubailerinde de bu konuları işlemiştir. Avaz Otar, yukarıda sözünü ettiğimiz şiirlerde halkın çektiği sıkıntıları zamanın siyasi şartları göz önüne alındığında çok cesaretlice ve yüreklilikle dile getirmiştir. Tabii ki bu şiirler aynı zamanda ustalıkla kaleme alınmış olup şiir sanatının bütün inceliklerini taşımaktadırlar. Bu şiirler, gerçekten de şairin tam bir ustalık döneminin ürünleri olarak nitelendirilebilir.
Kaynakça
Abdurahmanov, G., S. Memecanov (1995). Özbek Tili ve Edebiyatı. Taşkent: Okıtuvçi.
Aliyev, A., K. Sadıkov (1994). Özbek Edebiy Tili Tarihiden. Taşkent: Özbekistan.
Başlangıçtan Günümüze Kadar Türkiye Dışındaki Türk Edebiyatları Antolojisi -Nesir-Nazım (2000). “Avaz Otar”. C. 14-15-16. Özbek Edebiyatı II http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/Eklenti/12105,avazpdf.pdf?0 [erişim tarihi: 20.11.2014].
Hasanov, S. (1996). Harezm Marifeti Alem Közgüsi. Taşkent: Okıtuvçi.
Kerimov, E. (hzl). (1999). Ma’neviyat Yulduzları. Taşkent: Abdulla Kadirî Nâmidegi Halk Neşriyatı.
Kerimov, G. K. (1987). Özbek Edebiyatı Tarihi. 3. Kitâb. Taşkent: Okıtuvçi.
Muhtarov, A., U. Sanakulov (1995). Özbek Edebiy Tili Tarihiy. Taşkent: Okıtuvçi.
Münirov, G. K. (1994). “Firuz Devlet Erbabi ve Medeniyet Hamiysi”. Tom: 5. Şarqşunaslik: 29-35.
Münirov, K. (1959). Munis, Âgehiy ve Beyânining Tarihiy Eserleri. Taşkent: Özbekistan Fenler Akademiyası Neşriyatı.
Özbek Edebiyatı (1960). IV. Tom. 1. Kitâb. Taşkent: Özbekistan SSR Devlet Bediî Edebiyat Neşriyatı.
Tekin, Feridun (2010). “Avaz Otar”. Türk Dünyası Dil ve Edebiyat Dergisi. (23): 73-95.
Tursunov, U., B.Orınbayev, A. Aliyev (1995). Özbek Edebiy Tili Tarihi. Taşkent: Okıtuvçi.
Yusupov, Y. (1967). Harezm Şairleri. Taşkent.
Madde Yazım Bilgileri
Yazar: DOÇ. DR. FERİDUN TEKİNYayın Tarihi: 28.12.2014Güncelleme Tarihi: 01.12.2020Eserlerinden Örnekler
Gazel
İy perîveş bî-vefâlıg iyleme
Kim köp imdi pür-cefâlıg iyleme
Ey ki istersen tarâbnı dehr ara
Işk ara bî-dest-pâlıg iyleme
Âkil irseng asl-ı ışk içre kirib
Nâ-tüvân u bî-nevâlıg iyleme
Ger murâdın yetmes irse yârga
Gayr kûyıda gedâlıg iyleme
Kim tarîk-i fakr ara sâlik isen
Hüsrev-i kişver-güşâlıg iyleme
İy Avaz bolsan garîb ü nâ-tüvân
Hân u bayga âşnâlıg iyleme
(Özbek Edebiyatı (1960). IV. Tom. 1. Kitâb. Taşkent: Özbekistan SSR Devlet Bediî Edebiyat Neşriyatı. 219.)
Tahmis
Dil ışkınge mübtelâ bolubdur
Hem resm-i vefâ ana bolubdur
Âyin-i cefâ sana bolubdur
Közin ni belâ kara bolubdur
Kim cânġa kara belâ bolubdur
Külbe kılay ul senem likâdın
Könlin üzib ehl-i bî-nevâdın
Işkı ara zâr u mübtelâdın
Bigâne bolubdur âşnâdın
Bigânege âşnâ bolubdur
Bolsa ni tan ehl-i dehr kurbân
Kim leb ana misl-i gunçe handân
Ârız daġı hem çü mâh-i tâbân
Işk içre anın fidâsı her cân
Her cân ki sana fidâ bolubdur
Hicrân ara çikse köp cefânı
Dimey ki cefâ tümen belânı
Fâş iyleben âyin-i vefânı
Bâkî tapar ul ki boldı fânî
Rehrevge fenâ bekâ bolubdur
Dîldûz besi rivâyet-i ışk
Cânsûz Avaznı hikâyet-i ışk
Bu nev durur hikâyet-i ışk
Tâ tüzdi Nevâiy âyet-i ışk
Işk ehli ana nevâ bolubdur
(Kerimov, G. K. (1987). Özbek Edebiyatı Tarihi. 3. Kitâb. Taşkent: Okıtuvçi. 263-264.)
İlişkili Maddeler
Yayın Tarihi: 28.12.2014Güncelleme Tarihi: 01.12.2020Eserlerinden Örnekler
Gazel
İy perîveş bî-vefâlıg iyleme
Kim köp imdi pür-cefâlıg iyleme
Ey ki istersen tarâbnı dehr ara
Işk ara bî-dest-pâlıg iyleme
Âkil irseng asl-ı ışk içre kirib
Nâ-tüvân u bî-nevâlıg iyleme
Ger murâdın yetmes irse yârga
Gayr kûyıda gedâlıg iyleme
Kim tarîk-i fakr ara sâlik isen
Hüsrev-i kişver-güşâlıg iyleme
İy Avaz bolsan garîb ü nâ-tüvân
Hân u bayga âşnâlıg iyleme
(Özbek Edebiyatı (1960). IV. Tom. 1. Kitâb. Taşkent: Özbekistan SSR Devlet Bediî Edebiyat Neşriyatı. 219.)
Tahmis
Dil ışkınge mübtelâ bolubdur
Hem resm-i vefâ ana bolubdur
Âyin-i cefâ sana bolubdur
Közin ni belâ kara bolubdur
Kim cânġa kara belâ bolubdur
Külbe kılay ul senem likâdın
Könlin üzib ehl-i bî-nevâdın
Işkı ara zâr u mübtelâdın
Bigâne bolubdur âşnâdın
Bigânege âşnâ bolubdur
Bolsa ni tan ehl-i dehr kurbân
Kim leb ana misl-i gunçe handân
Ârız daġı hem çü mâh-i tâbân
Işk içre anın fidâsı her cân
Her cân ki sana fidâ bolubdur
Hicrân ara çikse köp cefânı
Dimey ki cefâ tümen belânı
Fâş iyleben âyin-i vefânı
Bâkî tapar ul ki boldı fânî
Rehrevge fenâ bekâ bolubdur
Dîldûz besi rivâyet-i ışk
Cânsûz Avaznı hikâyet-i ışk
Bu nev durur hikâyet-i ışk
Tâ tüzdi Nevâiy âyet-i ışk
Işk ehli ana nevâ bolubdur
(Kerimov, G. K. (1987). Özbek Edebiyatı Tarihi. 3. Kitâb. Taşkent: Okıtuvçi. 263-264.)
İlişkili Maddeler
Güncelleme Tarihi: 01.12.2020Eserlerinden Örnekler
Gazel
İy perîveş bî-vefâlıg iyleme
Kim köp imdi pür-cefâlıg iyleme
Ey ki istersen tarâbnı dehr ara
Işk ara bî-dest-pâlıg iyleme
Âkil irseng asl-ı ışk içre kirib
Nâ-tüvân u bî-nevâlıg iyleme
Ger murâdın yetmes irse yârga
Gayr kûyıda gedâlıg iyleme
Kim tarîk-i fakr ara sâlik isen
Hüsrev-i kişver-güşâlıg iyleme
İy Avaz bolsan garîb ü nâ-tüvân
Hân u bayga âşnâlıg iyleme
(Özbek Edebiyatı (1960). IV. Tom. 1. Kitâb. Taşkent: Özbekistan SSR Devlet Bediî Edebiyat Neşriyatı. 219.)
Tahmis
Dil ışkınge mübtelâ bolubdur
Hem resm-i vefâ ana bolubdur
Âyin-i cefâ sana bolubdur
Közin ni belâ kara bolubdur
Kim cânġa kara belâ bolubdur
Külbe kılay ul senem likâdın
Könlin üzib ehl-i bî-nevâdın
Işkı ara zâr u mübtelâdın
Bigâne bolubdur âşnâdın
Bigânege âşnâ bolubdur
Bolsa ni tan ehl-i dehr kurbân
Kim leb ana misl-i gunçe handân
Ârız daġı hem çü mâh-i tâbân
Işk içre anın fidâsı her cân
Her cân ki sana fidâ bolubdur
Hicrân ara çikse köp cefânı
Dimey ki cefâ tümen belânı
Fâş iyleben âyin-i vefânı
Bâkî tapar ul ki boldı fânî
Rehrevge fenâ bekâ bolubdur
Dîldûz besi rivâyet-i ışk
Cânsûz Avaznı hikâyet-i ışk
Bu nev durur hikâyet-i ışk
Tâ tüzdi Nevâiy âyet-i ışk
Işk ehli ana nevâ bolubdur
(Kerimov, G. K. (1987). Özbek Edebiyatı Tarihi. 3. Kitâb. Taşkent: Okıtuvçi. 263-264.)
İlişkili Maddeler
Eserlerinden Örnekler
Gazel
İy perîveş bî-vefâlıg iyleme
Kim köp imdi pür-cefâlıg iyleme
Ey ki istersen tarâbnı dehr ara
Işk ara bî-dest-pâlıg iyleme
Âkil irseng asl-ı ışk içre kirib
Nâ-tüvân u bî-nevâlıg iyleme
Ger murâdın yetmes irse yârga
Gayr kûyıda gedâlıg iyleme
Kim tarîk-i fakr ara sâlik isen
Hüsrev-i kişver-güşâlıg iyleme
İy Avaz bolsan garîb ü nâ-tüvân
Hân u bayga âşnâlıg iyleme
(Özbek Edebiyatı (1960). IV. Tom. 1. Kitâb. Taşkent: Özbekistan SSR Devlet Bediî Edebiyat Neşriyatı. 219.)
Tahmis
Dil ışkınge mübtelâ bolubdur
Hem resm-i vefâ ana bolubdur
Âyin-i cefâ sana bolubdur
Közin ni belâ kara bolubdur
Kim cânġa kara belâ bolubdur
Külbe kılay ul senem likâdın
Könlin üzib ehl-i bî-nevâdın
Işkı ara zâr u mübtelâdın
Bigâne bolubdur âşnâdın
Bigânege âşnâ bolubdur
Bolsa ni tan ehl-i dehr kurbân
Kim leb ana misl-i gunçe handân
Ârız daġı hem çü mâh-i tâbân
Işk içre anın fidâsı her cân
Her cân ki sana fidâ bolubdur
Hicrân ara çikse köp cefânı
Dimey ki cefâ tümen belânı
Fâş iyleben âyin-i vefânı
Bâkî tapar ul ki boldı fânî
Rehrevge fenâ bekâ bolubdur
Dîldûz besi rivâyet-i ışk
Cânsûz Avaznı hikâyet-i ışk
Bu nev durur hikâyet-i ışk
Tâ tüzdi Nevâiy âyet-i ışk
Işk ehli ana nevâ bolubdur
(Kerimov, G. K. (1987). Özbek Edebiyatı Tarihi. 3. Kitâb. Taşkent: Okıtuvçi. 263-264.)
İlişkili Maddeler
Sn. | Madde Adı | D.Tarihi / Ö.Tarihi | Benzerlik | İncele |
---|---|---|---|---|
1 | ÂGEHÎ, Muhammed Rıza | d. 1809 - ö. 1874 | Doğum Yeri | Görüntüle |
2 | KÂMİL, Harezmî | d. 1825 - ö. 1899 | Doğum Yeri | Görüntüle |
3 | Baha Tevfik | d. 1884 - ö. 19 Mayıs 1914 | Doğum Yılı | Görüntüle |
4 | ALİ HAYDAR BEY, Çırpanlı-zâde | d. 1884 - ö. 1917 | Doğum Yılı | Görüntüle |
5 | Memduh Şevket Esendal | d. 28 Mart 1884 - ö. 17 Mayıs 1952 | Doğum Yılı | Görüntüle |
6 | EDÎB, Kazancı-zâde Emîn | d. 1857 - ö. 1919 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
7 | MİRZE BEYLER | d. 1837 - ö. 1919 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
8 | ÂSIM, Çeribaşı-zâde Mustafa Âsım Efendi | d. 1858 - ö. 1919 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
9 | KÂŞÎ, Sa'îd Muhemmed | d. 1820 - ö. ? | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
10 | NÂKİS, Sâbir Ahun Binni Abdukâdir | d. 1840 - ö. ? | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
11 | ZİYÂÎ, Nevrûz Âhun Kâtip | d. ? - ö. 1850 | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
12 | AZÎZ EFENDİ, Hıfzî-zâde | d. ? - ö. 1731-32 | Madde Adı | Görüntüle |
13 | MEMİ, Memi Çelebi | d. ? - ö. Kanuni Sultan Süleyman dönemi (1520-66) | Madde Adı | Görüntüle |
14 | FAKÎRÎ, Şeyh Mehmed Fakîrî Efendi | d. ? - ö. 1639-40 | Madde Adı | Görüntüle |