Madde Detay

İstanbul’da dünyaya geldi. ODTÜ Felsefe Bölümünden mezun oldu. Romancı olarak tanındı. Bir Dava (2019) adlı romanı ile 2020 Orhan Kemal Roman Armağanı’na lâyık görüldü. İstanbul’da yaşamaktadır.

Kenarda (2003) adlı romanıyla edebiyat dünyasında adını duyuran Ayhan Geçgin romancı olarak öne çıkmış ve bu türdeki istikrarını daima korumuştur. Sıkıntılı bir ruhun başdönmeli dolaşması olarak nitelendirilen Kenarda modernitenin ve kentleşmenin birey üzerindeki etkilerinin sorgulandığı bir romandır. Yerleşiklik, rehavet, göç ve kentleşme romanda işlenen başlıca temalardır. Asuman Kafaoğlu Büke bu ilk romanı şu cümlelerle değerlendirmiştir: “Ayhan Geçgin'in ilk romanı Kenarda  için bir roman denemesi demek daha doğru olur, çünkü klasik romandan uzak bir roman anlayışıyla yazılmış. İlk sayfalar boyunca kitaba konsantre olup anlamakta epey güçlük çektim. Sanki açık bırakılmış bir kamera her şeyin görüntüsünü kaydetmiş ve bir şekilde sözcüklere dökmüş okura aktarıyor hissine kapıldım. Hiçbir kahramanın olmadığı, sadece sokak görüntülerinin aktarıldığı uzun bölümler boyunca sürüyor roman.” (Büke 2003). Yazarın ikinci romanı Gençlik Düşü (2006) otobiiyografik bir roman olarak görülebilir. Yılmaz da romanın bu özelliğine şöyle işaret eder: “Gençlik Düşü adı üstünde, gençliğe ve kırılan, daha en başta, henüz düşlenmezken bile kırılan, düşlere dair bir roman. Bu romanda üç yazarla karşı karşıya kalıyor okuyucu: Yaşamda tek tutunacak dalı, belki de tek düşü yazmak olan genç kahramanımız, onun hikayesini yazmaya çalışan yazar ve bir de elbette Geçgin'in kendisi.” (Yılmaz 2006). Bu romanda da kentin hengâmesinde tutunmaya çalışan birey merkeze alınır.

Yazar Son Adım (2011) adlı romanında yabancılaşma, kimlik sorunsalı ve değerlerini yitirme gibi meseleleri kahramanı Alisan üzerinden sorgular. Türkeş bu roman için “Son Adım’da yakıcı güncel siyasi ve toplumsal meseleleri de katmış hikâyesine Ayhan Geçgin. İlk kez demiyorum. Önceki romanlarında hissettiğimiz ama bireysel travmalar düzeyinde işlenen meselelerin daha açık bir biçimde dile getirilmişliği ya da bireyin bu meselerle kendi isteği dışında yüzleşmesi diyelim buna. Hem yazar hem kahramanı açısından kaçınılmaz bir yüzleşme.” (Türkeş 2011) değerlendirmesini yapmıştır. Geçgin’in dördüncü romanı olan ve sarsıcı bir yürüyüşün hikâyesi olarak ele alabileceğimiz Uzun Yürüyüş’te (2015) de adsız kahraman üzerinden kimliksizlik ve aidiyetsizlik sorgulanır. Uzun Yürüyüş; “insanın şehirle, toplumla, doğayla, başka insanlarla kurduğu ilişkilerin tüm imkânlarını sorgulayan felsefi bir roman” (Gülsoy 2015) olarak değerlendirilmiştir. Semih Gümüş, bu romanın “bir antikahramanın varoluş çabası” (Gümüş 2015) olduğunu belirtmiştir.

Orhan Kemal Roman Armağanı’na lâyık görülen Bir Dava (2019) yolculuk ve eve dönüş hikâyesidir. Roman yakın tarihin önemli olaylarından Balyoz Davası’ndan esinlenerek kaleme alınmıştır. Geçgin bu romanda Kafka’nın Dava’sı ile metinlerarası ilişki kurmuştur. Yazarın romanlarında genellikle içinde yaşadığı topluma yabancılaşmış, boşluğa düşmüş ve savrulan bireylerle karşılaşılır. “Ayhan Geçgin romanlarının ilk bakışta bir takım aylaklar, flanörler gibi görünen kahramanları aslında bu kavramların işaret ettiği gibi sokakları, şehri ya da kırsalı deneyimlemek, o mekânla iletişime geçmek için arşınlamıyorlar. Hepsi de büyük bir boşluğun içinde, oradan oraya hareket eder gibiler.” (Yeksan 2019). Geçgin’in romanlarında genel olarak olumsuz bir atmosfer sezilmektedir. Nurdan Gürbilek de bu duruma dikkat çeker: “Ayhan Geçgin okurları ‘olumsuz yaşam’ın, ‘yaşam yokluğu’nun, geçmişin ‘ölü kâbusunun, ‘hiçlik’in Geçgin’in romanlarında da sık sık karşımıza çıktığını fark etmişlerdir. ‘Belki tüm bu olumsuz yaşam dediğim, beni oyup duran bu yaşam yokluğunda’ der Gençlik Düşü’nde, ‘bu çalkalanıp duran kara parçası, bu yamyamca didişmenin şiddeti, binlerce duygudan, nefretten, öfkeden, hınçtan, kaygıdan, umuttan, düşlemelerden oluşmuş aç duygular yumağı’ndan söz eder, ‘insan artığı yaşamlar, canlı ölülerin mezar çukuru, ölüyü diri tutan tutkularıyla -nefret, hınç, korku- canavarlarını büyüten, birbirleri üstüne salan, birbirlerini boğazlamalarını isteyen, izleyen, onların kanları, teri, ahları, çığlıkları, akılları, ruhları, yalvarmalarıyla beslenen kara bataklık.” (Gürbilek, 2016).

Bir Dava hariç tutulursa Zileli ve Gündoğan şu cümlelerle bir bakıma Geçgin’in romanlarının genel değerlendirmesini yapmışlardır: “Ayhan Geçgin romanı bir kent ve birey romanıdır. Onun romanlarında kent, moloz yığınlarıyla, çöplerle ve yığıntılarla sürüklenen başıboş bir sel akıntısıdır. Önüne geleni kendine katar ve akar. Nereye aktığı belli değildir, bir amacı yoktur. Delice çalkanır. Sonra durulur ve bataklığa dönüşür. Dışlanmışları kendine katar, onları örter, gizler. Geceyle gündüzün birleştiği noktalarda içinden kusup atar ve yeniden hareketlenir her şey. Bir taslak, bir tamamlanmamışlıktır, kalabalığı yalnızlıktır. Bireyler tek başına moleküller gibi birbirine düğümlenen sokaklarda sürüklenip durur. Kentin öyküsüyle bireyin öyküsü lağımsı bir akıntıda birleşir böylece.” (Zileli ve Gündoğan 2015). Yazarın ilk romanından son romanına kadar romancılığının belirli bir çizgide ilerlediği görülmektedir.

Geçgin’in Behçet Çelik ve Barış Bıçakçı ile konuşmaları Kurbağalara İnanıyorum (2016) adıyla kitaplaşmıştır.