AZİZ TOPRAK

(d. 1873 / ö. 1946)
?
(Tekke / 20. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

Asıl adı Aziz Toprak olan âşık, şiirlerinde Aziz Toprak mahlasını kullanır. 1873'te Sivas'ın Divriği ilçesine bağlı Çamşıhı yöresi köylerinden Balova'da dünyaya gelir. Dedesi Balo Ağa, aynı zamanda Balova köyünün kurucularındandır. Babası Haydar Bey, annesi Sultan Hanım'dır. Sultan Hanım, Kangal'ın İğdeli köyündendir. Aziz'in Süleyman adında bir de kardeşi vardır. Çocukluğu sıkıntılar içerisinde geçer. Okuma imkânı bulamamıştır. Askerliğini Yemen'de yedi yıl yapar. Memleketine gazi olarak döner, zira bir gözünü kaybeder. Çevresinde "Kör Aziz" diye de bilinir. Başından iki evlilik geçer. İlk evliliğini Çamoağa köyünden Tamiş Hanım ile gerçekleştirir. İkinci evliliğini ise Baloağalı Süleyman Ağa'nın kızı Gülbahar Hanım ile yapar. Evliliklerinden Haydar, Beset, Mustafa, Süleyman, Hatun, Şerey ve Rabia adlarında yedi çocuğu dünyaya gelir. Hayatı boyunca Çamşıhı çevresinden pek dışarı çıkmayarak dedelik yapmıştır. Çok sayıda cem yönetmiştir. 1946'da Balova köyünde vefat eden Aziz Toprak'ın mezarı Balova köyü eski mezarlığındadır (Kaya 2002: 56; Kaya 2009: 384).

Aziz Toprak'ın edebî kişiliğiyle ilgili çok fazla yorum yapmak mümkün değildir, zira bugün elimizde "Hey Erenler" isimli şiirinin dışında başka şiiri yoktur. Yöredeki sözlü kaynaklardan alınan bilgilere göre iyi derecede saz çalabilen ve pek çok usta malı şiiri ezbere bilen bir âşıktır. Çok sayıda heceli şiiri olduğu ve nazım birimi olarak genellikle dörtlükleri tercih ettiği söylenir, ancak "Hey Erenler", divani nazım şekliyle beyit nazım birimiyle üretilmiştir. Şiirlerinde genellikle Alevi-Bektaşi inanç sistemiyle paralel konuları işlediği de söylenir (Kaya 2002: 56; Kaya 2009: 384).

Kaynakça

Kaya, Doğan (2002). Çamşık Ozanları. Ankara: Çamşık Hüseyin Abdal Derneği Yay.

Kaya, Doğan (2009). Sivas Halk Şâirleri. C. I. Sivas: Önder Matbaacılık.


Madde Yazım Bilgileri

Yazar: DR. ÖĞR. ÜYESİ UĞUR BAŞARAN
Yayın Tarihi: 07.01.2019
Güncelleme Tarihi: 05.12.2020

İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1BURHANÎ, Burhan Yıldızd. 1940 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
2ZÜLBİYE, Zülbiye Sığırcıd. 1962 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
3Tanju Cılızoğlud. 1936 - ö. 23 Ocak 2021Doğum YeriGörüntüle
4HULUSİ (ŞEYH HULUSİ)d. 1873 - ö. 1935Doğum YılıGörüntüle
5HEVÂYÎ, İbrâhimd. 1873 - ö. 1916Doğum YılıGörüntüle
6KURBANÎ, Sivaslıd. 1873 - ö. 1914Doğum YılıGörüntüle
7Hasan Basri Lostard. 1890 - ö. 25 Ekim 1946Ölüm YılıGörüntüle
8Ömer Bedrettin Uşaklıd. 1904 - ö. 24 Şubat 1946Ölüm YılıGörüntüle
9Hüseyin Avni Ozand. 1881 - ö. 26 Mart 1946Ölüm YılıGörüntüle
10HALİL, Halil Aydoğard. 1894 - ö. 2001Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
11FİKRİ/EDNA FİKRİ, Ahmetd. 1864 - ö. 1954Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
12DERMANÎd. 1966 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
13HAMİD-İ BÎNEVAd. ? - ö. 1771?/1880?Madde AdıGörüntüle
14HİDÂYET, Emîr Efsâhuddîn Hidâyetullâh Beyd. ? - ö. 1497’den önceMadde AdıGörüntüle
15ZEYNÎ, Şeyh Mehmed Zeynî b. Mehmed Hamdullah Efendid. 1491-92 - ö. 1569-70Madde AdıGörüntüle