CABBAR YURT/HOCA, Abdülcabbar Yurt

(d. 1940 / ö. 2000)
Şoför, çiftçi
(Âşık / 20. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

Abdülcabbar Yurt, 1940 yılında Adana'nın Ceyhan ilçesine bağlı Çatalhöyük köyünde doğmuştur. Âşık Cabbar'ın babasının adı Nurettin, annesinin adı ise Perişan’dır. İlkokul mezunu olan Âşık Cabbar Yurt, çocukluk ve gençlik yıllarında çiftçilikle uğraşmış; sonrasında ise şoförlük yaparak geçimini sağlamıştır. Âşık Abdülcabbar Yurt'un akrabaları ve yakın çevresindeki arkadaşları onu, Hoca lakabı ile tanımaktadırlar (Arı 2009: 496). Bu durum âşığın dini-tasavvufi konulardaki bilgisi ve çevresindeki insanlara bu konularda nasihat vermesi, onları din, ahlak ve tasavvuf konularında bilgilendirmesinden kaynaklanmaktadır (Arı 2009: 502).

Âşık Abdülcabbar Yurt, -yukarıda da sözü edildiği üzere- şoförlük ve âşıklık mesleklerini yapmak üzere, köyünden Ceyhan'a göç etmiş, ölümüne kadar burada yaşamıştır (Arı 2009: 496). 2000 yılında vefat eden âşığın mezarı Çatalhöyük köyündedir.

Abdülcabbar Yurt, yöredeki Karacaoğlan geleneği etkisi ile âşıklığa küçük yaşlarda heves etmiş ve saz çalmayı öğrenmiştir. Âşık, rüyasında bade içtiğini söylemekte; ama -bu durumun bir sır olduğunu düşündüğü için- rüyanın nasıl olduğu ve içtiği badenin niteliği hakkında bilgi vermemektedir (Arı 2009: 496). O, usta-çırak ilişkisi içerisinde yetişmemiştir. Şiirlerinde adını tapşırmış (Cabbar olarak) ya da "Hoca" mahlasını kullanmıştır.

Âşığın elimizde bulunan 34 şiiri incelendiğinde, bunların genellikle 11’li hece ölçüsü ile yazıldığı görülmektedir. Âşık Cabbar, şiirlerini koşma kafiye örgüsü ile güzelleme, nasihat, destan, taşlama ve ilahi türlerinde söylemiş ve genellikle yarım ile tam kafiyeyi kullanmıştır. Âşığın şiirlerinde çoğu kez anlatım tekniklerinden doğrudan anlatım, nasihat-hitap yolu ile anlatım ve hikâye etme yöntemini kullandığı dikkati çekmektedir (Arı 2009: 497). O, yine şiirlerinde tekrirlere, deyimlere ve halk söyleyişlerine sıklıkla yer vermiştir . Âşığın şiirlerinde millî bilinç, yurt-doğa sevgisi, köy, iyi insan olma, tasavvuf ve din büyükleri (Yunus Emre, Mevlana...) konuları işlenmiştir: "Şu yalan dünyada garip göç eden/ Rahmeti Rahman eren Yunus'tur/ Mürşidine bağlı deruni dilden/ Kefenle dergaha giren Yunus'tur" (Arı 2009: 503; Artun Özel Arşivi. -Hoca- No: 029).

Kaynakça

Arı, Bülent (2009). Adana'da Geçmişten Bugüne Âşıklık Geleneği (Karacaoğlan-1966). Adana: Altınkoza Yay.

Artun Özel Arşivi. -Hoca- No: 029.

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: DOÇ. DR. BÜLENT ARI
Yayın Tarihi: 06.01.2019
Güncelleme Tarihi: 06.12.2020

İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1Semrin Şahind. 03 Ağustos 1981 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
2HAZIM/DELİ DOLU/DELİ HAZIM, Hazım Demircid. 1925 - ö. 1996Doğum YeriGörüntüle
3Salih Bolatd. 03 Temmuz 1956 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
4İslam Beytullah Erdid. 25 Nisan 1940 - ö. 6 Ocak 2014Doğum YılıGörüntüle
5Hikmet Recai Atalayd. 05 Ocak 1940 - ö. ?Doğum YılıGörüntüle
6Turhan Rasievd. 1940 - ö. ?Doğum YılıGörüntüle
7Mina Urgand. 01 Mayıs 1915 - ö. 15 Haziran 2000Ölüm YılıGörüntüle
8Mehmet Akif İnand. 12 Temmuz 1940 - ö. 6 Ocak 2000Ölüm YılıGörüntüle
9HÜSEYİN/NAMVERî, Hüseyin Namverîd. 1922 - ö. 2000Ölüm YılıGörüntüle
10ALİ SOYDANd. 1888 - ö. ?MeslekGörüntüle
11RAFET, Rafet Yayand. 1960 - ö. ?MeslekGörüntüle
12SEBÛRÎ, Emir Hüseyind. ? - ö. 19. yy.MeslekGörüntüle
13KARA MEHMET, Mehmet Siligünlüd. 1934 - ö. 09.09.2014Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
14HÜSEYİN ÇALIŞd. 08.04.1957? - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
15RAHMANÎ, Ali Çırçırd. 17.02.1942 - ö. 25.10.1993Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
16KAHRAMANd. 1865-1870 (?) - ö. ?Madde AdıGörüntüle
17ALİ/AK OZAN, Ali Akd. 01.01.1956 - ö. ?Madde AdıGörüntüle
18MEKNÛNÎ, Niğdelid. ? - ö. 1879/1882?Madde AdıGörüntüle