CABBAR YURT/HOCA, Abdülcabbar Yurt

(d. 1940 / ö. 2000)
Şoför, çiftçi
(Âşık / 20. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

Abdülcabbar Yurt, 1940 yılında Adana'nın Ceyhan ilçesine bağlı Çatalhöyük köyünde doğmuştur. Âşık Cabbar'ın babasının adı Nurettin, annesinin adı ise Perişan’dır. İlkokul mezunu olan Âşık Cabbar Yurt, çocukluk ve gençlik yıllarında çiftçilikle uğraşmış; sonrasında ise şoförlük yaparak geçimini sağlamıştır. Âşık Abdülcabbar Yurt'un akrabaları ve yakın çevresindeki arkadaşları onu, Hoca lakabı ile tanımaktadırlar (Arı 2009: 496). Bu durum âşığın dini-tasavvufi konulardaki bilgisi ve çevresindeki insanlara bu konularda nasihat vermesi, onları din, ahlak ve tasavvuf konularında bilgilendirmesinden kaynaklanmaktadır (Arı 2009: 502).

Âşık Abdülcabbar Yurt, -yukarıda da sözü edildiği üzere- şoförlük ve âşıklık mesleklerini yapmak üzere, köyünden Ceyhan'a göç etmiş, ölümüne kadar burada yaşamıştır (Arı 2009: 496). 2000 yılında vefat eden âşığın mezarı Çatalhöyük köyündedir.

Abdülcabbar Yurt, yöredeki Karacaoğlan geleneği etkisi ile âşıklığa küçük yaşlarda heves etmiş ve saz çalmayı öğrenmiştir. Âşık, rüyasında bade içtiğini söylemekte; ama -bu durumun bir sır olduğunu düşündüğü için- rüyanın nasıl olduğu ve içtiği badenin niteliği hakkında bilgi vermemektedir (Arı 2009: 496). O, usta-çırak ilişkisi içerisinde yetişmemiştir. Şiirlerinde adını tapşırmış (Cabbar olarak) ya da "Hoca" mahlasını kullanmıştır.

Âşığın elimizde bulunan 34 şiiri incelendiğinde, bunların genellikle 11’li hece ölçüsü ile yazıldığı görülmektedir. Âşık Cabbar, şiirlerini koşma kafiye örgüsü ile güzelleme, nasihat, destan, taşlama ve ilahi türlerinde söylemiş ve genellikle yarım ile tam kafiyeyi kullanmıştır. Âşığın şiirlerinde çoğu kez anlatım tekniklerinden doğrudan anlatım, nasihat-hitap yolu ile anlatım ve hikâye etme yöntemini kullandığı dikkati çekmektedir (Arı 2009: 497). O, yine şiirlerinde tekrirlere, deyimlere ve halk söyleyişlerine sıklıkla yer vermiştir . Âşığın şiirlerinde millî bilinç, yurt-doğa sevgisi, köy, iyi insan olma, tasavvuf ve din büyükleri (Yunus Emre, Mevlana...) konuları işlenmiştir: "Şu yalan dünyada garip göç eden/ Rahmeti Rahman eren Yunus'tur/ Mürşidine bağlı deruni dilden/ Kefenle dergaha giren Yunus'tur" (Arı 2009: 503; Artun Özel Arşivi. -Hoca- No: 029).

Kaynakça

Arı, Bülent (2009). Adana'da Geçmişten Bugüne Âşıklık Geleneği (Karacaoğlan-1966). Adana: Altınkoza Yay.

Artun Özel Arşivi. -Hoca- No: 029.

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: DOÇ. DR. BÜLENT ARI
Yayın Tarihi: 06.01.2019
Güncelleme Tarihi: 06.12.2020

İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1FAHRİd. 1863 - ö. 1908Doğum YeriGörüntüle
2İLHAMÎ, Ali Kımıld. 1937 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
3Nurer Uğurlud. 1940 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
4Ali Yürükd. 18 Haziran 1940 - ö. ?Doğum YılıGörüntüle
5DERYAÎ/OZAN DERYA/KUL DERYA, Sabri Durukand. 23.11.1940 - ö. ?Doğum YılıGörüntüle
6Bedrettin Cömertd. 27 Eylül 1940 - ö. 11 Temmuz 1978Doğum YılıGörüntüle
7Zeyyat Selimoğlud. 31 Mart 1922 - ö. 01 Temmuz 2000Ölüm YılıGörüntüle
8CEYHUN, Kamandar Efendiyevd. 1929 - ö. 2000Ölüm YılıGörüntüle
9HATİCE, Hatice Elikd. 1935 - ö. 2000Ölüm YılıGörüntüle
10ÇINAR, Tekin Çınard. 1967 - ö. ?MeslekGörüntüle
11ARAPOĞLU, Mustafa Öztürkd. 1901 - ö. 1966MeslekGörüntüle
12YANYATAN, Ali Bellid. 1923 - ö. 1990MeslekGörüntüle
13TURANOĞLU, Tosun Turanoğlud. 1973 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
14KADİR GEDİKHANLIOĞLU, Kadir İzcid. 1944 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
15ZEKİ, Zeki Yıldırımd. 1958 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
16PERİŞAN HALİLd. ? - ö. ?Madde AdıGörüntüle
17KEREM BEKİROĞLU NAMAZOVd. 1956 - ö. ?Madde AdıGörüntüle
18ŞİMŞEKOĞLU, Ercan Şimşekoğlud. 24.01.1980 - ö. ?Madde AdıGörüntüle