Madde Detay

İzniklidir. Asıl adı ve ailesi hakkında kaynaklarda bilgi bulunmamaktadır. Bir terzi yanında çıraklık yapan Derûnî ilmin değerini anlayarak sonradan tahsile başladı. Medreseye devam ederken Mısır kadılığından emekli olan Leys-zâde ile irtibata geçince esrar ve afyona müptela oldu. Bu alışkanlıkları onu erken yıprattı. 950 senesi sonlarındaki (1544) ölümünü kaynaklar bu keyif verici maddelere bağlamaktadırlar. Bütün hayatı fakirlik ve düşkünlük içinde geçti. Âşık Çelebi, şairin I. Selim’in Acem ve Arap seferlerini ve Şah İsmail ile Gavrî’nin savaşını remel bahrinde nazmettiği bir eser yazdığını bildirmektedir. Pervâne Bey Mecmuası’nda 24, Edirneli Nazmî’nin Mecma’u’n-Nezâ’ir’inde 44 adet şiiri yer almaktadır. Âşık Çelebi, Derûnî’nin bol gazel ve kasidesinin olduğunu, ancak çoğunun ölümünden sonra başkaları tarafından çalınarak sahiplenildiğini kaydetmektedir. Sehî Bey, Derûnî’nin şiirlerini “âşıkâne ve bî-bedel” olarak değerlendirirken, şair hakkında en geniş yorumu yapan Latîfî, yaradılış olarak çok velut ve çabuk kavrayışlı biri olmadığını, çok düşünerek ve gayret ederek şiirler yazdığını, fakat bu yazdıklarının da akıcı, sanatkârâne ve nefis şiirler olduğunu bildirmektedir. Derûnî’nin orijinal ve farklı söyleyişler yakalama kapasitesine sahip bir şair oluşunu Latîfî’nin her şair için kullanmadığı “mûcid-makâl idi” diyerek değerlendirmesi önemlidir. Âşık Çelebi, şiirlerini “sağlam, olgun ve çeşnili” bulur. Diğer tezkirecilerin de Derûnî’nin şiirleriyle ilgili görüşleri müspettir.

Canım, Rıdvan (hzl.) (2000). Latîfî, Tezkiretü’ş-Şu’arâ ve Tabsıratü’n-Nuzemâ. Ankara: AKM Yay.

Ergun, Sadettin Nüzhet (1936). Türk Şairleri. C. 3. 
Kılıç, Filiz (hzl.) (2010). Âşık Çelebi, Meşâ’irü’ş-Şu’arâ (İnceleme-Metin). İstanbul: İstanbul Araştırmaları Enstitüsü Yay.
Köksal, M. Fatih (hzl.) (2012). Edirneli Nazmî, Mecma’u’n-Nezâ’ir. http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/dosya/1-292688/h/edirneli-nazmi-mecmaun-nezair.pdf. [erişim tarihi: 20.03.2013]
Köksal, M. Fatih - F. Hançerlioğlu-Kılıç (2002). “Derûnî”. Türk Dünyası Edebiyatçılar Yazarlar ve Şairler Ansiklopedisi. C. 3. Ankara: AKM Yay. 152.
Kurnaz, Cemal ve Mustafa Tatçı (hzl.) (2001). Mehmet Nail Tuman, Tuhfe-i Nâ’ilî-Divan Şairlerinin Muhtasar Biyografileri.  Ankara: Bizim Büro Yay.
Kutlar Oğuz, Fatma Sabiha vd. (hzl.) (2012). Mehmed Tevfik, Kâfile-i Şu’arâ. İstanbul: Doğu Kütüphanesi Yay.
Kutluk, İbrahim (hzl.) (1978). Kınalızâde Hasan Çelebi, Tezkiretü’ş-Şu’arâ. Ankara: TTK Yay.
Pervâne Bey. Mecmû’a-i Nezâ’ir. Topkapı Sarayı Kütüphanesi Bağdat Nr. 406, vr. 9a, 23,a, 51b…
Riyâzî. Riyâzü’ş-şu’arâ. Süleymaniye Kütüphanesi, Es’ad Ef. Nr. 3871, vr. 49b.
Sehî (1325). Tezkire-i Sehî. İstanbul: Matbaa-i Âmidî.
Sungurhan Eyduran, Aysun (hzl.) (2008). Beyânî, Tezkiretü’ş-Şu’arâ. http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/belge/1-83502/beyani----tezkiretus-suara.html[erişim tarihi: 20.03.2013]

Türk Dili ve Edebiyatı Ansiklopedisi (1977). "Derûnî".  C. 2. İstanbul: Dergâh Yay. 256.

  Gazel

 Saçlaruñ tarh it cemâlüñ dehre virsün zîb ü fer

 Kim şeb-i deycûr ile bir yirde cem’ olmaz seher

 Kaşlaruñ kim lâciverdî vesme virmiş hüsn aña

 Cilveger olmış iki tâvûs-ı gülşendür meger

 Ey şekerdendür diyen ol cân-ı şîrînüñ lebin

 Sordum anı ney-şeker yanında anuñ bir hacer

 Mû degüldür sâk-ı sîmîninde yâruñ görinen

 Mûrlardur kim gelüp pây-i Süleymân öpdiler

 Ey Derûnî gül gibi feth olmasun mı vasl-ı yâr

 İştihâ yalıñ kılıç hân-ı visâli mâ-hazar

(Köksal, M. Fatih (2012). Edirneli Nazmî, Mecma’u’n-Nezâ’ir. http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/dosya/1-292688/h/edirneli-nazmi-mecmaun-nezair.pdf. [erişim tarihi: 20.03.2013]. 561.)