Madde Detay

İznik’te doğdu. Asıl adı Emir Şah’tır. Öğrenimini tamamlayarak Kemal Paşa-zâde’den mülazım olduktan sonra bazı yerlerde müderrislik ve mutasarrıflık yaptı. 35 yaşlarında sağır oldu. Bunun üzerine her şeyi bırakarak içkiye müptela oldu. Âşık Çelebi’ye göre 955/1548 (Kılıç 2010: 1328), Kaf-zâde Fâ’izî, Riyâzî ve Mehmed Süreyya’ya göreyse 956/1549 yılında öldü (Kaf-zâde Fâ’izî vr. 152a, Riyâzî vr. 90b, Akbayar 1998: 894). “Âh rıhlet-i Kurbî” terkibi ölümüne tarih olarak söylenmiştir.

Âşık Çelebi, Kurbî’nin divan dolusu şiir, muamma ve gazellerinin olduğunu söylese de şairin divan tertip edip etmediği bilinmemektedir. Ancak Fettah-ı Nişâbûrî’nin Şebistân-ı Hayâl adlı eserini Farsçadan Türkçeye tercüme etmiştir.

Tezkirecilerin Kurbî’nin şairliği hakkındaki kanaatleri olumsuzdur. Latîfî, Kurbî’nin şairlikte maharetinin olmadığını (Canım 2000: 449); Âşık Çelebi ise şairin birçok şiir sahibi olmasına rağmen yüze gelecek şiirinin bulunmadığını söyler (Kılıç 2010:1328). Aynı şekilde Hasan Çelebi de Kurbî’nin her ne kadar kendi şiirlerini çok beğense de yazdığı bu şiirlerin yüze gelecek bir tarafının olmadığını belirtir (Eyduran 2009: 203).

Akbayar, Nuri (hzl.) (1998). Mehmed Süreyya, Sicill-i Osmânî (Yâhud Tezkîre-i Meşâhir-i Osmânî). C. 3. İstanbul: KB-Tarih Vakfı Ortak Yay.

Canım, Rıdvan (hzl.) (2000). Latîfî, Tezkiretü’ş-Şu’arâ ve Tabsıratü’n-Nuzamâ. Ankara: AKM Yay.

Eyduran, Aysun S. (hzl.) (2009). Kınalı-zâde Hasan Çelebi, Tezkîretü’ş-Şu’arâ, Tenkitli Metin B. Ankara: KTB. Yay. E-kitap: http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/belge/1-83504/kinalizade-hasan-celebi---tezkiretus-suara.html [Erişim Tarihi: 01.02.2014].

İpekten, Halûk, Mustafa İsen, Recep Toparlı, Naci Okçu ve Turgut Karabey (1988). Tezkirelere Göre Divan Edebiyatı İsimler Sözlüğü. Ankara: KTB Yay. 

İsen, Mustafa (hzl.) (1998). Sehî Bey Tezkiresi, Heşt-Behişt. Ankara: Akçağ Yay.

Kaf-zâde Fâ’izî. Zübdetü’l-Eş’âr. İstanbul Büyükşehir Belediyesi Atatürk Kitaplığı, Belediye 11. vr. 152a.

Kılıç, Filiz (hzl.) (2010). Âşık Çelebi, Meşâ’irü’ş-Şu’arâ, İnceleme-Metin. C. 3. İstanbul: İstanbul Araştırmaları Ens. Yay.

Kurnaz, Cemal ve Mustafa Tatçı (hzl.) (2001). Mehmet Nâil Tuman, Tuhfe-i Nâilî- Dîvân Şâirlerinin Muhtasar Biyografileri. C. 2. Ankara: Bizim Büro Yay.

Mecmû’a-i Eş’âr. İstanbul Büyükşehir Belediyesi Atatürk Kitaplığı, Muallim Cevdet Koleksiyonu 479, vr. 64b.

Riyâzî. Riyâzu’ş-Şu’arâ. Milli Kütüphane Yazmalar Koleksiyonu, 06 Hk 1275. vr. 90b.

Sevinç, İbrahim (2001). Pervâne Beg Nazire Mecmuası (1a-29b). Transkripsiyonlu Edisyon Kritikli Metin. Yüksek Lisans Tezi. İstanbul: Marmara Üniversitesi.

Şemseddin Sâmî (1314). Kâmûsu’l-Âlâm. C. 5. İstanbul: Mihran Matbaası.

Gazel

Âh geçdi güni hicr ile ben mahzûnun

Görmedüm zerrece mihrin o meh-i gerdûnun

Âb-ı rûyın yele virse n’ola ger Nîl ü Fırât

Ağzı suyın akıdur dîdelerüm Ceyhûnun

‘Aşk sahrâsını geşt eylerüm ey Leylî-hırâm

Bedeli varsa dünyâda benüm Mecnûnun

Hüsrevâ ayrılalı derd ile Ferhâdından

Lâle sanma cigeri kanı durur hâmûnun

Felegi n’eyleyeyin ben der-i dilber var iken

Kurbiyâ minnetini çekmezin olsam dûnun

(Mecmû’a-i Eş’âr. İstanbul Büyükşehir Belediyesi Atatürk Kitaplığı, Muallim Cevdet Koleksiyonu 479. vr. 64b.)

Gazel

Hasta-i ‘ışkam tabîbâ virmegil şerbet bana

Kim senünle hôş degül başum nedür hikmet bana

Rûyum altun itdi ‘ışkun cevheri iy sîm-ten

Ehl-i derd içre ne yüzden virdi gör sûret bana

Ben gedânun atlas-ı gerdûna yokdur minneti

Pâdişâhum itlerün şâlı yeter hil’at bana

Tolular nûş eyleyüp iy sâkî nukl-içün müdâm

Ehl-i bezm içre lebün sunsan çıkar sohbet bana

Rahm idüp ‘uşşâk içinde bana itümsin didi

Kurbiyâ şehr içre ol meh virdi çün şöhret bana

(Sevinç, İbrahim (2001). Pervâne Beg Nazire Mecmuası (1a-29b). Transkripsiyonlu Edisyon Kritikli Metin. Yüksek Lisans Tezi. İstanbul: Marmara Üniversitesi. 165.)