ES'AD, Mansûrî-zâde Hüseyin Es'ad Efendi

(d. 1236/1820 - ö. 1315/1897)
divan şairi
(Divan/Yazılı Edebiyat / 19. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

İzmir'de 1236/1820 tarihinde doğdu. Asıl adı Hüseyin Es'ad Efendi'dir. Şiirlerinde Es'ad mahlasını kullanmıştır. Mansûrî-zâde Mehmed Emîn Efendi'nin oğlu olduğundan Mansûrî-zâde sanıyla tanındı. Netâyicü'l-Vukû'ât adlı ünlü tarih kitabının yazarı Evkâf Nâzırı Mustafa Nûrî Paşa'nın (1824-1890) ağabeyidir. Medresede din bilimlerini tahsil etmiş ve ileri derecede Arapça, Farsça öğrenmiştir. Öğrenimini tamamladıktan sonra müderrislik ru'ûs-ı hümâyûnuna nail oldu. İzmir Mahkeme-i Şer'iyye baş kâtipliğinde, Aydın ve Gelibolu hâkimliklerinde, 1290/1873 senesinde Manisa Evkaf Nâzırlığında ve son olarak da 1300-1306/1882-1888 yılları arasında İzmir Maarif Müdürlüğü'nde görev yaptı. Manisa Evkaf muhasebecisi olduğu dönemde Manisa akıl hastanesinin idaresini de üstlenmişti. 1307/1889 yılında üçüncü dereceden bir Nişânî Osmânî alan Es'ad Efendi Bilâd-ı Hamse payesini ve son paye ve rütbe olan Haremeyn-i Muhteremeyn payesini de almıştı. 1315/1897 yılında İzmir'de vefat etti. Kemer Mezarlığı'nda defnedildi.

Es'ad Efendi'nin oğlu Mehmed Emîn ve onun oğlu Mehmed Sa'îd de İzmir fikir ve siyaset tarihinde önemli yeri olan kişilerdir. Türk Dili bilgini Prof. Dr. Mecdut Mansuroğlu da Hüseyin Es'ad Efendi'nin soyundandır.

Es'ad'ın İzmir'de çıkan Devir gazetesinde bir tarih şiiri yayımlanmıştır. Fatîn'e göre bir miktar şiiri vardır, Mehmed Tevfîk'e göre ise şi'ri metîn bir şâ'ir-i sihr-âferîndir (Fatîn Dâvud 1271: 15; Oğuz vd. 2012: 85). Şiirine örnek olarak birer gazel Fatîn Tezkiresi'nde ve Kâfile-i Şu'arâ'dadır. İzmir Fikir ve Sanat Adamları adlı eserde ise gazel tarzında bir hicviyesi yer almaktadır (Huyugüzel 2000: 231).

Kaynakça

Fatîn Dâvud (1271). Hâtimetü'l‑Eş‘âr. İstanbul.

Huyugüzel, Ö. Faruk (2000). İzmir Fikir ve Sanat Adamları (1850-1950). Ankara: KB Yay.

Kutlar Oğuz, Fatma Sabiha, Müjgan Çakır, Hanife Koncu (hzl.) (2012). Mehmed Tevfik - Kâfile-i Şu'arâ. İstanbul: Doğu Kütüphanesi Yay.

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: PROF. DR. MEHMET ARSLAN
Yayın Tarihi: 28.08.2014
Güncelleme Tarihi: 02.12.2020

Eserlerinden Örnekler

Gazel

Diyâr-ı karalarda mu'tenâ bir sûr olmuş fes

Anın-çün Avrupa küffârına mahsûr olmuş fes

Ayaklanmış ser-â-pâ hep sipâh-ı kişver-i zülfi

Fesâd u fitneyi basdırmağa me'mûr olmuş fes

Ser-â-ser çıkdı başdan serserîdir şimdi uşşâkı

Görünce ol perî-rûyun serinde dûr olmuş fes

Düşürmüş püskül ü gîsûyı kîl ü kâl-i teşvîşe

Sabâ tahrîk-i âşûb eylemiş pür-şûr olmuş fes

O püskülli belâ yârin başından gitmiyor Es'ad

Neden bu mertebe cevr itmege mecbûr olmuş fes

(Fatîn Dâvud (1271). Hâtimetü'l‑Eş‘âr. İstanbul. 14.)


İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1Seyfettin Tekdilekd. 1910 - ö. 1981Doğum YeriGörüntüle
2Dinçer Sümerd. 19 Mart 1938 - ö. 9 Eylül 2019Doğum YeriGörüntüle
3Suphi Varımd. 03 Mayıs 1960 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
4SÜLÜK/HÜSEYİN/SÜLÜK HÜSEYİN, Bozbıyık Hüseyind. 1815-1820? - ö. 1900?Doğum YılıGörüntüle
5HİKMETÎ, Diğilli Mehmet Ağad. 1820/1836? - ö. 1899/1911?Doğum YılıGörüntüle
6KÂŞÎ, Sa'îd Muhemmedd. 1820 - ö. ?Doğum YılıGörüntüle
7ABDÜLKÂDİR KEMÂLEDDÎN, Erbillid. ? - ö. 1897Ölüm YılıGörüntüle
8RASİH, Hacı Rasih Efendid. ? - ö. 1897Ölüm YılıGörüntüle
9FÂ'İZ, Abdülkâdir Fâ'iz Tâlebânîd. 1834 - ö. 1897Ölüm YılıGörüntüle
10TIFLÎ, Mehmed Emîn Efendid. ? - ö. 1767-68MeslekGörüntüle
11EMÎN, Emîn Mehmed Efendid. ? - ö. 1778-79MeslekGörüntüle
12ÂKİF PAŞAd. 1787 - ö. 1845MeslekGörüntüle
13VÂFÎd. ? - ö. 1900Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
14HAKKI, Hacı İbrâhim Hakkı Efendid. 1826 - ö. 1889Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
15NÂFİ', Arab Tâhir Efendi-zâded. ? - ö. 1849-50Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
16ZİHNÎ, Baltacılar Kethüdası İsmail Ağa-zâde Zihnî Beyd. ? - ö. ?Madde AdıGörüntüle
17ÇENGÎ, Yûsuf Deded. 1605 - ö. 1669Madde AdıGörüntüle
18ZÜHDÎ, Hasan Zühdî Efendid. ? - ö. ?Madde AdıGörüntüle