Madde Detay

İbrahim Aczî Kendi’nin Türk Şairleri ve Âşıkları’nda (1. Risale) verdiği bilgiye göre asıl ismi Osman’dır. 1863 yılında Sille'de dünyaya gelen âşık, Sille’de Cincioğulları namıyla şöhret bulan sülaledendir. Silleli Figânî’nin büyükbabası da âşıktır. Büyükbabasının adı Feşânî olup asıl adı Bekir’dir. Okuması yazması olmayan Feşânî, iyi saz çalan ve çok sayıda şiiri olan bir âşıktır. Figânî'nin mezar taşında vefat tarihi 1320/1904-5 olarak belirtilir (Ergun-Uğur 1926: 85; Akça 1940: 101-124; Gazimihâl 1946b: 7; Özönder 1998: 277-279). Konya Vilâyeti Halkiyyât ve Harsiyyâtı’nda vefatı 1318/1900 olarak kayıtlıdır. 

Figânî, Silleliler Mahalle Okulunda tahsil görmüş olup zekâ ve hafızası da kuvvetli idi. Kendisine şiir zevkini veren Âşık Merdânî olmuştur. Figânî gördüğü herhangi bir şeyden ilham alarak düzgün ve içten şiir söyleyen saz şairlerindendir. Kendi el yazısıyla mecmuası vardır. Destan ve koşmaları canlı ve parlaktır. Bundan önce Yapmakonak Sille Şairleri adındaki eserde ayrıtılar bulunmaktadır (Kendi yty: 58). Kendisi gibi âşık olan büyükbabası Feşânî'den de etkilenmiş olması muhtemeldir.

Akça, Kemal (1939). “Anadolu Halk Şairlerinden Âşık Figânî”. Konya. 30: 1582-1585.

Akça, Kemal (1940). Sille’nin Halk Şairleri. Konya: Konya Halkevi.

Akça, Kemal (1945). “Baybağanlı Âşık Kul Mustafa, Hayatı ve Eserleri”. Folklor Postası. 1 (5): 7-8.

Akça, Kemal (1946). “Figanî’nin Yemek Destanı”. Folklor Postası. 2 (18): 11-12.

Akça, Kemal (1946). “Seferberlik Destanı (Figânî)”. Folklor Postası. 2 (19): 11-12.

Kendi, İbrahim Aczî (yty). Türk Şairleri ve Âşıkları (1. Risale). Yusuf Ağa Kütüphanesi D NO 10470/1. 58.

Koşma

Aceb nedir benim isyanım bilmem

Şu fani dünyada şaşırdım felek

Cihana geleli şad olup gülmem

Enginden engine düşürdün felek

Bir perişan ara yerde kul oldum

Kıymeti yok bir belirsiz kul oldum

Derd ü mihnetle yandım kül oldum

Bu kadar bağrımı pişirdin felek

Pek tıfılken mahzun idim kederden

Küçücükken yetim koydun pederden

Kıymetimi kidre attın kaderden

Yokluğu serimden aşırdın felek

Gezmesem maderin ben kucağında

Kalmışam girdâbın ta kucağında

Derdli Figaniyi aş ocağında

Kaynadı kaynadı daşırdın felek

Firakın ateşi cihanı yakar

Yıkılası gurbet eli yolları

Derd ile mihneti boynuna takar

Aşıp giden yüce yüce dağları

Niceler var ah edip de ağlaşır

Didelerden abı buran çağlaşır

Ateş vurup ciğerini dağlaşır

Mevlâm esirgese edna kulları

Kimi aglar gezer kimi şad olur

Cihanda derdsiz kul azdan az olur

Geçer bun günümüz elbet yaz olur

Kimse bilmez gizli gizli halleri

Ben geda da gitti derdin yazarak

Ah ede, vah ede candan gezerek

Garib mecnun gibi bağrın ezerek

Geçti Figani bunca yılları

Kendi, İbrahim Aczî (yty). Türk Şairleri ve Âşıkları (1. Risale). Yusuf Ağa Kütüphanesi D NO 10470/1. 58.