Madde Detay
Zakir Hadi
(d. 1863 / ö. 1933)
yazar, eğitimci
(Yeni Edebiyat / 20. Yüzyıl / Türkiye Dışı)
ISBN: 978-9944-237-86-4
Zakir Hadi, 1863 yılında Ufa bölgesi Belebey ilçesi (Başkurdistan’ın Şaran rayonu) Yaremkey köyünde doğdu. Orta halli bir ailede dünyaya gelen Zakir Hadi’nin babası çiftçilik ve arıcılıkla geçimini sağlıyordu. Aynı zamanda çocuklara ders veriyordu. Zahir Hadi, ilk eğitimini babasından aldı. Z. Hadi, ilerleyen yıllarda gönderildiği Tımıtık Medresesi’nde on yıl okudu. Medreseden mezun olunca çalışmak için Nijni Novgorod şehrine gitti. Kasım şehrinde yeni usulde medrese açıldığı haberi üzerine bu şehirde bir müddet eğitim aldı. Tatar Bay köyünde yeni usulde eğitim vermek üzere eğitilen muallimler için açılan kursu başarıyla tamamlayıp Multa köyünde muallim olarak çalışmaya başladı.
Zakir Hadi eserlerinde köy hayatı, kadınların yaşadığı zorluklar, gençlerin yetiştirilmesi, öğrenci, muallim, mollaların hayatlarıyla ilgili konuları işlemiştir. Yenileşme hareketini destekleyen Zakir Hadi eserlerinde cahilliğin zararlarını anlattı, eski kafalı mollaları eleştirdi, genç kızların-kadınların haklarını savundu.
1903 yılında Behétlé Kız adlı ilk hikâyesini yazdı. Behétséz Kız, Ofitsiant, Hayır Doga, Megsum adlı eserlerini yazdı.1905 yılında Odesa’da bulunan Z. Hadi, 1906 yılında Multa köyüne geri döndü. 1908 yılında eserlerini yayınlatmak için bir müddet Kazan’da yaşadı. Yaña Eshabı Kehef, Cihanşa Hezret adlı eserlerini burada yayınladı. 1914-1918 yılları arasında Harkov şehrinde, 1919-1920 yıllarında Bursık köyünde öğretmen olarak çalıştı. 1921 yılında gittiği Kasım şehri yakınlarındaki Bimsala köyünde 1933 yılındaki vefatına kadar eğitim verdi.
Kaynakça
Damolla (1908). Yaña Kitaplar: Cihanşa Hazret. El-Islah. nr. 47, 30 Sentyabr 1908, s. 6.
Ehmetov, R. (1985). “Zakir Hadi”. Tatar Edebiyatı Tarihı. C 2. Kazan: Tatarstan Kitap Neşriyatı, s.362-376.
Kerimullin, Ebrar (1964). Tatar Matur Edebiyatı Bibliyografiyasé (1917-1960). Kazan: Üniversite Matbaası, s.146.
Madde Yazım Bilgileri
Yazar: DR. ÖĞR. ÜYESİ AYŞEN USLUYayın Tarihi: 28.03.2019Güncelleme Tarihi: 13.11.2020
Yayın Tarihi: 28.03.2019Güncelleme Tarihi: 13.11.2020
Güncelleme Tarihi: 13.11.2020
Eser Adı | Yayın evi | Basım yılı | Eser türü |
---|---|---|---|
Behétlé Kız | Kerimov Matbaası / Orenburg | 1904 | Roman |
Hayır Dua | Muhammed Fatih bin Gılman Kerimof Matbaası / Orenburg | 1905 | Hikâye |
Behétséz Kız | Kerimov Matbaası / Orenburg | ? | Roman |
Masum | Muhammed Fatih bin Gılman Kerimof Matbaası / Orenburg | 1906 | Roman |
Cihanşa Hezret | Şeref Matbaası / Kazan | 1908 | Roman |
Yaña Eshab-ı Kehf | Şeref Matbaası / Kazan | 1908 | Hikâye |
Cihanşa Hezret- Megsum | Tatarstan Matbugat Neşriyat Kombinatı Basması / Kazan | 1925 | Diğer |
Cihanşa Hezret | ? / Kazan | 1928 | Roman |
Saylanma Eserler | Tatknigaizdat / Kazan | 1957 | Diğer |
İlişkili Maddeler
Sn. | Madde Adı | D.Tarihi / Ö.Tarihi | Benzerlik | İncele |
---|---|---|---|---|
1 | Alimcan İbrahimov | d. 12 Mart 1887 - ö. 21 Ocak 1938 | Doğum Yeri | Görüntüle |
2 | MEHMED NURİ | d. 1863 - ö. 1922 | Doğum Yılı | Görüntüle |
3 | FAHRİ | d. 1863 - ö. 1908 | Doğum Yılı | Görüntüle |
4 | KAHRAMAN | d. 1863 - ö. 1944 | Doğum Yılı | Görüntüle |
5 | Abdürehim Esedoğlu Hakverdiyev | d. 4 Mayıs 1870 - ö. 12 Aralık 1933 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
6 | VELİ BOZALGANLI | d. 1880 - ö. 1933 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
7 | Abdülhaluk Uygur | d. 1901 - ö. 13 Mart 1933 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
8 | Zeynel Besim Sun | d. 1892 - ö. 18 Ocak 1959 | Meslek | Görüntüle |
9 | Gülten Karlı | d. 1962 - ö. ? | Meslek | Görüntüle |
10 | Saadet Ulçugür | d. 01 Ocak 1926 - ö. 07 Ekim 1985 | Meslek | Görüntüle |
11 | Nikolay Baboğlu | d. 1928 - ö. 2008 | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
12 | Sabit Dosanov | d. 12 Ocak 1940 - ö. ? | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
13 | Kazım Memişev | d. 1933 - ö. ? | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
14 | HÂDÎ, Nâzük-zâde Abdülhâdî Çelebi | d. ? - ö. ? | Madde Adı | Görüntüle |
15 | HÂDÎ, Ali Rızâ, Eskişehirli | d. ? - ö. 1868 | Madde Adı | Görüntüle |
16 | Ali Hadi Okan | d. 1901 - ö. 25 Ağustos 1980 | Madde Adı | Görüntüle |