Zakir Hadi

(d. 1863 / ö. 1933)
yazar, eğitimci
(Yeni Edebiyat / 20. Yüzyıl / Türkiye Dışı)
ISBN: 978-9944-237-86-4

Zakir Hadi, 1863 yılında Ufa bölgesi Belebey ilçesi (Başkurdistan’ın Şaran rayonu) Yaremkey köyünde doğdu. Orta halli bir ailede dünyaya gelen Zakir Hadi’nin babası çiftçilik ve arıcılıkla geçimini sağlıyordu. Aynı zamanda çocuklara ders veriyordu. Zahir Hadi, ilk eğitimini babasından aldı. Z. Hadi, ilerleyen yıllarda gönderildiği Tımıtık Medresesi’nde on yıl okudu. Medreseden mezun olunca çalışmak için Nijni Novgorod şehrine gitti. Kasım şehrinde yeni usulde medrese açıldığı haberi üzerine bu şehirde bir müddet eğitim aldı. Tatar Bay köyünde yeni usulde eğitim vermek üzere eğitilen muallimler için açılan kursu başarıyla tamamlayıp Multa köyünde muallim olarak çalışmaya başladı.

Zakir Hadi eserlerinde köy hayatı, kadınların yaşadığı zorluklar, gençlerin yetiştirilmesi, öğrenci, muallim, mollaların hayatlarıyla ilgili konuları işlemiştir. Yenileşme hareketini destekleyen Zakir Hadi eserlerinde cahilliğin zararlarını anlattı, eski kafalı mollaları eleştirdi, genç kızların-kadınların haklarını savundu.

1903 yılında Behétlé Kız adlı ilk hikâyesini yazdı. Behétséz Kız, Ofitsiant, Hayır Doga, Megsum adlı eserlerini yazdı.1905 yılında Odesa’da bulunan Z. Hadi, 1906 yılında Multa köyüne geri döndü. 1908 yılında eserlerini yayınlatmak için bir müddet Kazan’da yaşadı. Yaña Eshabı Kehef, Cihanşa Hezret adlı eserlerini burada yayınladı. 1914-1918 yılları arasında Harkov şehrinde, 1919-1920 yıllarında Bursık köyünde öğretmen olarak çalıştı. 1921 yılında gittiği Kasım şehri yakınlarındaki Bimsala köyünde 1933 yılındaki vefatına kadar eğitim verdi.

Kaynakça

Damolla (1908). Yaña Kitaplar: Cihanşa Hazret. El-Islah. nr. 47, 30 Sentyabr 1908, s. 6.

Ehmetov, R. (1985). “Zakir Hadi”. Tatar Edebiyatı Tarihı. C 2. Kazan: Tatarstan Kitap Neşriyatı, s.362-376.

Kerimullin, Ebrar (1964). Tatar Matur Edebiyatı Bibliyografiyasé (1917-1960). Kazan: Üniversite Matbaası, s.146.

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: DR. ÖĞR. ÜYESİ AYŞEN USLU
Yayın Tarihi: 28.03.2019
Güncelleme Tarihi: 13.11.2020

Eser AdıYayın eviBasım yılıEser türü
Behétlé KızKerimov Matbaası / Orenburg1904Roman
Hayır DuaMuhammed Fatih bin Gılman Kerimof Matbaası / Orenburg1905Hikâye
Behétséz KızKerimov Matbaası / Orenburg?Roman
MasumMuhammed Fatih bin Gılman Kerimof Matbaası / Orenburg1906Roman
Cihanşa HezretŞeref Matbaası / Kazan1908Roman
Yaña Eshab-ı KehfŞeref Matbaası / Kazan1908Hikâye
Cihanşa Hezret- MegsumTatarstan Matbugat Neşriyat Kombinatı Basması / Kazan1925Diğer
Cihanşa Hezret? / Kazan1928Roman
Saylanma EserlerTatknigaizdat / Kazan1957Diğer

İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1Alimcan İbrahimovd. 12 Mart 1887 - ö. 21 Ocak 1938Doğum YeriGörüntüle
2MEHMED NURİd. 1863 - ö. 1922Doğum YılıGörüntüle
3FAHRİd. 1863 - ö. 1908Doğum YılıGörüntüle
4KAHRAMANd. 1863 - ö. 1944Doğum YılıGörüntüle
5Abdürehim Esedoğlu Hakverdiyevd. 4 Mayıs 1870 - ö. 12 Aralık 1933Ölüm YılıGörüntüle
6VELİ BOZALGANLId. 1880 - ö. 1933Ölüm YılıGörüntüle
7Abdülhaluk Uygurd. 1901 - ö. 13 Mart 1933Ölüm YılıGörüntüle
8Zeynel Besim Sund. 1892 - ö. 18 Ocak 1959MeslekGörüntüle
9Gülten Karlıd. 1962 - ö. ?MeslekGörüntüle
10Saadet Ulçugürd. 01 Ocak 1926 - ö. 07 Ekim 1985MeslekGörüntüle
11Nikolay Baboğlud. 1928 - ö. 2008Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
12Sabit Dosanovd. 12 Ocak 1940 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
13Kazım Memişevd. 1933 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
14HÂDÎ, Nâzük-zâde Abdülhâdî Çelebid. ? - ö. ?Madde AdıGörüntüle
15HÂDÎ, Ali Rızâ, Eskişehirlid. ? - ö. 1868Madde AdıGörüntüle
16Ali Hadi Okand. 1901 - ö. 25 Ağustos 1980Madde AdıGörüntüle