GÜLEBİ/GÜLEBİOĞLU, Kadir Gülsoy

(d. 1926 / ö. -)
Öğretmen
(Âşık / 20. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

Asıl adı Kadir Gülsoy olan âşık, 1926 yılında Sivas'ın Gürün ilçesine bağlı İncesu köyünde dünyaya gelmiştir. Bağlı bulunduğu sülale Gürün'de "Gülebiler" adıyla bilinen geniş bir sülaledir. Gülsoy evlidir ve beş erkek iki kız olmak üzere toplam yedi çocuğu vardır. Kadir Gülsoy'un babası Gürün'de geçimini tarım ve hayvancılıkla sağlayan bir çiftçidir. Çocukluk yılları ekonomik zorluklar içerisinde geçen Gülsoy, söz konusu sıkıntılar sebebiyle okula gidemez. 14 yaşına gelinceye kadar köyde babasına ve ağabeylerine yardım eder. 1940 yılında İncesu'ya köy çocuklarına okuma yazma öğretmesi için bir öğretmen gönderilir. Şair de bu fırsatı değerlendirmek ister ancak babası ve ağabeyleri buna karşı çıkar. En sonunda babasını ikna eden şair, öğretmenden ders almak üzere sisteme kaydolur ve üç yıl boyunca köy öğretmeninden dersler alır. Üç sene sonunda 1943 yılında Sivas Fevzi Paşa İlkokulunda ilkokulu bitirme sınavına girerek başarılı olur. 1944 yılının Kasım ayında Sivas Yıldızeli Pamukpınar Köy Enstitüsüne kaydolur. 1947 yılında mezun olur ve aynı yılın Ekim ayında Gürün'e bağlı Kaşköyü İlkokulunda Başöğretmen olarak göreve başlar. Bu okulda 1954 yılı sonbaharına kadar görev yaptıktan sonra 1954-1955 eğitim öğretim yılında Kangal'daki Kızıldikme İlkokuluna Başöğretmen olarak atanır (Öz 2002: 60; Kaya 2009: 446).

1955 yılının Haziran ayında askere gider. 1956 yılında askerlik vazifesini tamamlar. Askerlik dönüşü Gürün'e bağlı Hüyüklüyurt köyünde Başöğretmen olarak mesleğine devam eder. 1961 yılına kadar burada görev yaptıktan sonra Gürün/Merkez'de bulunan Cumhuriyet İlkokuluna tayini çıkar. Bu sırada Ankara Gazi Eğitim Enstitüsünü dışarıdan bitirerek orta dereceli okullarda öğretmenlik yapma hakkı kazanır (Öz 2002: 60). 1968 yılında tayini Silifke Lisesine çıkar. Bir müddet burada çalıştıktan sonra sırasıyla Gürün Lisesi, Ankara Tarhuncu Ahmet Paşa Ortaokulu ve Mersin Dumlupınar Lisesinde görev yapan şair, 1978 yılında emekliliğe ayrılır (Öz 2002: 60). Ankara'da ikamet etmektedir.

Şairin şiire ilgi duymasında doğup büyüdüğü bölgede çok sayıda şâir, ozan ve âşığın yetişmesinin etkili olduğu söylenebilir. Zira Gülebi'nin herhangi bir ustası yoktur. Çocukluk yıllarında başlayan okuma hevesi ve azmi, onun kaleme, kâğıda ve dolayısıyla hayatı anlamaya yönelmesine vesile olur; şiir de bu anlayışın bir tezahürü olarak ortaya çıkar. Şair, klasik âşıklık geleneğindeki saz çalma, bade içme, hikâye tasnif etme, irticalen söyleyebilme gibi unsurları haiz değildir ve şiirlerini yazarak üretir (Kaya 2009: 446).

Şiirlerinde Gülebi ve Gülebioğlu mahlaslarını kullanan şairin şiirlerine teknik açıdan bakıldığında kullandığı nazım biriminin dörtlük olduğu ve hece ölçüsüyle şiirler yazdığı görülür. Koşma, semai ve destan nazım şekillerini tercih eden Gülebi'nin şiir tekniği konusunda başarılı olduğu da söylenebilir (Kaya 2009: 446). Döner ayaklı şiirleri tek ayaklı şiirlerinden fazladır.Şiirlerinin konu kadrosu oldukça geniştir. Hemen her konuda şiirler yazan Gülebi'nin memleketi Gürün ile ilgili kaleme aldığı şiirler ise duygu yoğunluğu açısından dikkat çekicidir. Kullandığı nazım türlerine bakıldığında ise güzelleme, öğütleme ve dertlenmenin daha çok tercih edildiği göze çarpar. Öğütlemenin öne çıkmasında eğitimci oluşunun da katkısı büyüktür.

Şair, sadece nazım alanında değil, nesir sahasında da kalem oynatır. Makale ve fıkra türünde yazıları bulunan Gülsoy, bunları kitap hâline getirmeyi planlamaktadır (Öz 2002: 60). Gülebi ile ilgili bugüne kadar hazırlanmış tek müstakil çalışma hemşehrisi Mehmet Ali Öz imzalı Gürünlü Şair Kadir Gülsoy'un Hayatı ve Şiirleri (Öz 2003) adını taşır.

Kaynakça

Kaya, Doğan (2009). Sivas Halk Şâirleri II. Sivas: Önder Matbaacılık.

Öz, Mehmet Ali (2002). Gürünlü Şâirler. Sivas: Dilek Matbaası.

Öz, Mehmet Ali (2003). Gürünlü Şâir Kadir Gülsoy'un Hayatı ve Şiirleri. Ankara: Demircioğlu Matbaacılık.

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: DR. ÖĞR. ÜYESİ UĞUR BAŞARAN
Yayın Tarihi: 04.09.2018
Güncelleme Tarihi: 07.12.2020

İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1MEHMET/FAKİR MEHMET, Mehmet Çakmakd. 1921 - ö. 2001Doğum YeriGörüntüle
2MİSALÎ, Adem Aslandoğand. 1967 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
3OZAN YUSUF, Yusuf Yıldırımd. 1975 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
4SIDDIKA, Sıddıka Tepetaşd. 01.05.1926 - ö. 22.10.1992Doğum YılıGörüntüle
5O. Zeki Özturanlıd. 1926 - ö. 13 Eylül 1982Doğum YılıGörüntüle
6MUSTAFA, Mustafa Şenerd. 1926 - ö. 1988Doğum YılıGörüntüle
7Mustafa Okan Babad. 18 Aralık 1939 - ö. ?MeslekGörüntüle
8Reyhan Erend. 1954 - ö. ?MeslekGörüntüle
9Ziyaettin Fahri Fındıkoğlud. 1901 - ö. 16 Kasım 1974MeslekGörüntüle
10ÇELEBİ, Çelebi Karayünlüd. 1948 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
11MEHMET, Mehmet Yakıcıd. 1879 - ö. 26.01.1950Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
12DELİ ŞÖHRET, Şöhret Yıldızd. ? - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
13KÜRŞADOĞLU, Yakup Yeşilyurtd. 19.11.1956 - ö. 07.12.2013Madde AdıGörüntüle
14CEMÂLÎ, Ahmedd. 1858? - ö. 1913-1914?Madde AdıGörüntüle
15GÜLŞÂNÎ, Ömerd. 1815 - ö. 1883Madde AdıGörüntüle