Madde Detay

Hâfız Mahmûd Efendi. Vardar Yeniceli’dir. Hayatı hakkındaki bilgiler sınırlıdır. Tuhfe-i Nâilî’de 1040/1630-31(Kurnaz, 2001: I/176); Osmanlı Müellifleri’nde 1045/1635-36 (Bursalı Mehmed Tahir, 1333-42: I/278)’da vefat ettiği kaydedilmiştir. Vardar’da Hamam yanındaki kabristanda medfundur.

Kur’ân âyetlerinin kolaylıkla bulunabilmesi için çalışan âlimlerdendir. Tertîb-i Zîbâ adındaki matbu ve meşhur eserin yazarıdır. “Zehî Tertîb-i Zîbâ” terkibi eserin yazılış tarihini göstermektedir. Hemşehrisi, aynı zamanda talebelerinden Âlî adlı kişinin de, kelâm ilmi hakkında Tavâli’ü’l-Envâr min Matlau’l-Enzâr isminde Arapça bir eseri mevcuttur. Hâfız Mahmûd Efendi'nin, Menâkıbü’d-Dürer ale’l- Gureri ve’d- Durer, Şerh-i Merâh, Şerh-i Binâ, Hibetullah Mine’l-Ferâ’iz, Haşiyye-i Şâfiyye, Bahrü’l-Mesâ’il mine’l-Ferâ’iz adlarında matbu olmayan eserleri de vardır. 

İstanbul’da Nişancı Mehmed Paşa Camii hatibi İbrâhim b. Mustafa Efendi’nin de Tertîb-i Zîbâ tarzında Kitâbü’t-Teshîl ve’t-Tertîb ismiyle bilinen bir kitabı ve Şerh-i Aded-i Âyât adında bir risâlesi vardır. İbrâhim b. Mustafa Efendi, Teshîl’i, Tertîb-i Zîbâ’yı gördükten sonra yazdığını mukaddimesinde yazıyor. Eserlerinin nüshaları Üsküdar’da Atlamataşı Kütüphânesi’nde bulunmaktadır.

Bursalı Mehmed Tâhir (1333-42). Os­manlı Müellifleri. C.1. İstanbul: Matbaa-ı Amire.277-78.

Kurnaz, Cemal ve Mustafa Tatçı (hzl.). (2001). Mehmet Nail Tuman, Tuhfe-i Nâilî- Divân Şâirlerinin Muhtasar Biyografileri. C.1. Ankara: Bizim Büro Yay.176.

Degül 'arz u semâ' vü şeş-cihetdür Hazret-i Mevlâ

Kadîmî zâtına olmaz mahall hâdis olan eşyâ

(Bursalı Mehmed Tahir (1333-42). Os­manlı Müellifleri. C.1. İstanbul: Matbaa-ı Amire.278.)