HÂLETÎ, Mehmed Hâletî Dede

(d. ?/? - ö. 1012/1601)
divan şairi
(Divan/Yazılı Edebiyat / 16. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

Rıza Tezkiresinde Niğdeli olduğu ifade edilen şair hakkında bilgi veren diğer kaynaklar, Tireli olduğu konusunda hem fikirdir. Aynı zamanda sipahi olan Hâletî, ilim tahsili için birçok şehirde bulunduktan sonra Konya’ya gidip Mevlevî tarikatına intisap etti. Burada Mevlânâ’nın Mesnevîsine tam anlamıyla vakıf olmak için çok çalıştı ve Menâkıb-ı Hazret-i Mevlânâ’yı nazmen tercüme etti. Yahyâ Bey’in “Usûl” isimli eserine “Usûlü’l-Usûl” ismiyle nazire kaleme aldı. Divanı vardır. Şairliği ve nâsirliği konusunda övgüde bulunan Esrar Dede, Farsça ve Türkçe şiirlerinde aruz ve dil kullanımı açısından şairi orta düzeyli olarak tanımlar. 1012/1601 yılında vefat eden Hâletî için Kesbî, “Âh Derviş Hâletî gitdi” mısraını tarih düşürmüştür (M. Şemseddin Sami 1306-16/1889-93: 1917; Bursalı Mehmed Tâhir 1333: 115).

Kaynakça

Açık, Nilgün ve İlhan Genç (2004). “Hâletî”, Türk Dünyası Edebiyatçıları Ansiklopedisi. C. 4. Ankara: AKM Yay. 358.

Bursalı Mehmed Tâhir (1333). Osmanlı Müellifleri. C.2. İstanbul.

Genç, İlhan (hzl.) (2000). Esrar Dede, Tezkire-i Şuara-yı Mevleviyye (İnceleme-Metin). Ankara: AKM Yay.

Kaya, Doğan (1990). Şairnâmeler. Ankara: Kültür Bakanlığı Halk Kültürünü Araştırma Dairesi Yay.

Kurnaz, Cemal ve Mustafa Tatcı (hzl.) (2001). Mehmet Nâil Tuman, Tuhfe-i NâilîDîvân Şâirlerinin Muhtasar Biyografileri. C.I. Ankara: Bizim Büro Yay.

M. Şemseddin Sami (1306-16/1889-93).Kâmûsü'l-Alam. C. I-VI.İstanbul.

Zavotçu, Gencay (hzl.) (2009). Zehr-i Mâr-ZâdeSeyyid Mehmed Rızâ Hayatı, Eserleri, Edebi Kişiliği Ve Tezkiresi http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/TR,78470/zehr-i-mrzade-seyyid-mehmed-riza---tezkire-i-riza.html [Erişim Tarihi: 16.05.2014]

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: ARAŞ. GÖR. AHMET ERMAN ARAL & ARAŞ. GÖR. KADRİ HÜSNÜ YILMAZ
Yayın Tarihi: 02.06.2014
Güncelleme Tarihi: 12.12.2020

Eserlerinden Örnekler

Beyt

Pâk it kalbüni yüri ney gibi Hâletî

Keşf ola sâkin idügi esrâr-ı mesnevî

Beyt

Yokdur bir murâd u nihâl-i emel diyü

Bâg-ı cihânda çekme elem hep olur biter 

(Bursalı Mehmed Tâhir (1333). Osmanlı Müellifleri. C.2. İstanbul. 115).

Beyt

Ser-i kûyunda kalub mürg-i dil-i nalânum
Eve geldükçe gönülsüz gelürem sultanum

(Genç, İlhan (hzl.) (2000). Esrar Dede, Tezkire-i Şuara-yı Mevleviyye (İnceleme-Metin). Ankara: AKM Yay. 233)


İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1ÂRÂMÎ, Ârâmî Deded. ? - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
2MUSTAFA EFENDİ, Bostan-zâded. 1498 - ö. 1570Doğum YeriGörüntüle
3HÂKÎ, Hâkî el-Üsküdârî, Mustafad. ? - ö. 1632-33’ten sonraDoğum YeriGörüntüle
4ÂRÂMÎ, Ârâmî Deded. ? - ö. ?Doğum YılıGörüntüle
5MUSTAFA EFENDİ, Bostan-zâded. 1498 - ö. 1570Doğum YılıGörüntüle
6HÂKÎ, Hâkî el-Üsküdârî, Mustafad. ? - ö. 1632-33’ten sonraDoğum YılıGörüntüle
7ÂRÂMÎ, Ârâmî Deded. ? - ö. ?Ölüm YılıGörüntüle
8MUSTAFA EFENDİ, Bostan-zâded. 1498 - ö. 1570Ölüm YılıGörüntüle
9HÂKÎ, Hâkî el-Üsküdârî, Mustafad. ? - ö. 1632-33’ten sonraÖlüm YılıGörüntüle
10ÂRÂMÎ, Ârâmî Deded. ? - ö. ?MeslekGörüntüle
11MUSTAFA EFENDİ, Bostan-zâded. 1498 - ö. 1570MeslekGörüntüle
12HÂKÎ, Hâkî el-Üsküdârî, Mustafad. ? - ö. 1632-33’ten sonraMeslekGörüntüle
13ÂRÂMÎ, Ârâmî Deded. ? - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
14MUSTAFA EFENDİ, Bostan-zâded. 1498 - ö. 1570Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
15HÂKÎ, Hâkî el-Üsküdârî, Mustafad. ? - ö. 1632-33’ten sonraAlan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
16ÂRÂMÎ, Ârâmî Deded. ? - ö. ?Madde AdıGörüntüle
17MUSTAFA EFENDİ, Bostan-zâded. 1498 - ö. 1570Madde AdıGörüntüle
18HÂKÎ, Hâkî el-Üsküdârî, Mustafad. ? - ö. 1632-33’ten sonraMadde AdıGörüntüle