Madde Detay

Doğum tarihini 1892 olarak ancak mezar kayıtlarından bulabildiğimiz polisiye edebiyatın velut ama adı unutulmuş yazarı İskender Fahrettin Sertelli'nin hayatının ilk yılları ile ilgili bulabildiğimiz bilgiler sınırlıdır. Kitap ve Kitapçılık dergisinde Hikmet Münir Ebcioğlu ile yaptığı röportajında II.Abdülhamit döneminde İstanbul’da doğduğunu, babası Ali Ramiz Bey'in muhalif davranışları dolayısıyla Akka’ya sürülmesiyle ailesini de yanına aldığını ve Beyrut'ta Amerikan Koleji’ne devam ettiğini öğreniriz (Ebcioğlu 1936). Annesiyle ilgili ise isminin Fahire Hanım olmasından başka şimdilik bir bilgimiz yoktur.

İskender Fahrettin'in basında ilk yazısı Musavver Erganun dergisinin 16 Kanunisani 1327 (29 Ocak 1912) tarihli yedinci sayısında “Kanlı Sahifelerden: Julia Vedwort” adlı bir makalesidir. Bir yıl sonra da Mektebli isimli haftalık çocuk dergisinde sermuharrir olarak görev yapar.

1920 yılında Musavver Şark ismi altında “Türkçe – İngilizce on beş günde bin neşrolunur edebî, içtimaî ticari mecmua” çıkarmaya çalışır. (Duman 622). 1922 yılında Peyam-ı Sabah gazetesinde C.N.F. rümuzuyla bir İngiliz’in Mütareke yıllarındaki İstanbul izlenimlerini bu gazetede İskender Fahrettin’in tercümesiyle tefrika edilir.

1920'li yıllarda sahneye konulup oynandığı halde kitap olarak yayınlanmayan sekiz piyes yazar: Paris’te Bir Türk Kızı (Trajedi), Frengililer (Dram), Siyah Gölgeler (Tarihi Oyun), Dora (Komedi), Anadolu Yıldızı (Operet), Kadınsız Dünya (Dram), Uyanan Kim ? (Komedi), Siyah Elmas (Komedi).

Cumhuriyetin ilanından sonra Akşam gazetesinde çalışmaya başlar. 1927 yılında yayınlanan "Hapishanede Gördüklerim – Mücrimler Üzerinde Tetkikler" isimli inceleme röportajı için Sultanahmet Cezaevi’nde uzun süre inceleme yaptığını kendisi 1928 yılında yayınladığı Elegeçmez Kadri dizisinin ön sözünde anlatır.

Yayınlanan ilk eserleri polisiye kurgulu öykülerden oluşan polisiye roman dizileridir. 1928 yılında Behlül Dânâ takma adıyla İstanbul’un Arsen Lüpen’i Elegeçmez Kadri, Türk Polis Hafiyesi Yılmaz ve Şeytan Hadiye eserlerini yayımlar. Harf devriminden sonra da Latin harfleriyle yazan ilk yazarlardan biridir. 1929’da ilk tarihi romanı Abdülhamit ve Afrodit önce tefrika edilip sonra yayınlanır.

Eminönü Halk Eğitim merkezi edebiyat şubesinde de çalışan İskender Fahrettin, kısa yaşamı içinde telif çeviri roman, hikâye, inceleme kitapları kaleme almış birçok eseri de gazete tefrikası olarak kalmıştır.

14 Mayıs 1943'de hastalanan İskender Fahrettin'e o yıllarda İstanbul'da salgın olan tifüs teşhisi konur. Cerrahpaşa Hastahanesine kaldırılır ancak 15 gün sonra 29 Mayıs’ta vefat eder. Eminönü Halkevi ve İstanbul Basın Birliği gazetelerde başsağlığı haberleri yayınlar. Dönemin İstanbul Emniyet Müdürü şair Haluk Nihat Pepeyi’nin katkısıyla cenaze töreni yapılır, bir polis müfrezesi selam resmini ifa eder ve Feriköy Mezarlığı’na defnedilir. Cumhuriyet ve Yeni Sabah gazeteleri yazarın cenazesi ile ilgili ayrıntılı haber yaparlar.

Sertelli’nin eserlerinin büyük bir kısmı polisiye kurguludur.1928 yılında kaleme aldığı onparalık öykü (dime novels) tarzındaki serilerinden İstanbul’un Arsen Lüpen’i Elegeçmez Kadri dizisi Kadri’nin başkanlığındaki bir çetenin faaliyetlerini ve bir türlü polisçe yakalanmamalarını konu olarak ele alır. Şeytan Hadiye serisinde ise Şeytan Hadiye Robert Kolej mezunu genç ve akıllı bir kadındır. Mütareke Dönemi’nde İstanbul’u işgal eden İngilizlerin polis şefi olan Hafiyeler Komutanı Mister John’un kendisini ve ulusunu aşağılayan tutumunun intikamını almak için Londra’ya gider. Bir Türk Polisinin Amerika’daki Sergüzeştleri dizisi ise Amerika’ya bilgi ve görgüsünü artırmak için gönderilen bir Türk polisinin serüvenlerini içerir.

Harf devriminden sonra casus romanları yazmaya başlayan İskender Fahrettin'in Casus Mektebi ile İngiliz Casusu Lavrens İstanbul’da ve Transatlantik Kundakçısı casus romanları konusunda yayınlanmış ilk yapıtlardır. (Üyepazarcı, 289)

Hem Türk tarih tezi ile ilgili Sümer Kızı , Asya’dan Bir Güneş Doğuyor, Sümer Yıldızı hem de Osmanlı tarihi ile ilgili Deliler Saltanatı, Abdülhamit ve Afrodit popüler romanlar kaleme alır.