Madde Detay

Asıl adı Mehmed’dir. Ispartalı Abdülganî Efendi’nin oğludur. Yâveri-zâde Mehmet Çelebi/Efendi sanıyla tanındı. Mecmuası için yaptığı şiir seçkilerinden ve kimi Farsça şiirlere bizzat yaptığı tercümelerden anlaşıldığı kadarıyla iyi derecede Farsça ve Arapça öğrendi. Sun’ullah Efendi’den mülazım oldu (Riyazi, tsz: 88b) ve daha sonra müderrislik yaptı (Mehmed Süreyya 1996: 3/834). 1038 /1628/29 yılında Galata kadısı oldu ve sonrasında da Selanik kadılığı yaptı. Bu son görevi sırasında vefat etti. Şairin ölüm tarihi konusunda kaynaklarda çelişkili bilgiler bulunmaktadır. Sicill-i Osmânî’de Şevval 1044 /Mart-Nisan 1635’te vefat ettiği yazılıyken (Mehmed Süreyya, 1996: 3/834) Tuhfe-i Nâilî’de ise Safer 1044 /Temmuz-Ağustos 1634’te Selanik kadılığı görevini sürdürürken öldüğü ve mezarının yine burada olduğu kayıtlıdır (Tuman 2001: 817/3415). Kaynaklarda şairin hayatına ilişkin başka bir bilgi yoktur.

Akbayar, Nuri (1996) Mehmed Süreyya Sicill-i Osmânî. C.3. İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yay. 

Gürbüz, Mehmet (hzl.)(2011). Kâbilî’nin “Sultân-ı Hûbâna Münâsib Eş‘âr” Adlı Şiir Mecmûası. Doktora Tezi. Ankara: Gazi Üniversitesi.

Gürbüz, Mehmet (2012). Kâbilî, Sultân-ı Hûbâna Münâsib Eş‘âr (Poems to Sing for the Leading Beautiful Beloved) (Millet Library, Ali Emiri Manzum No. 744-745) Part I: Analysis-Facsimile. The Department of Near Eastern Languages and Civilizations, Harvard University, Cambridge, MA, USA, Sources of Oriental Languages and Literatures 109.

Gürbüz, Mehmet (2012). Kâbilî, Sultân-ı Hûbâna Münâsib Eş‘âr (Poems to Sing for the Leading Beautiful Beloved) (Millet Library, Ali Emiri Manzum No. 744-745) Part II: Transcription of the Text. The Department of Near Eastern Languages and Civilizations, Harvard University, Cambridge, MA, USA, Sources of Oriental Languages and Literatures 110.

Gürbüz, Mehmet (2012). Kâbilî, Sultân-ı Hûbâna Münâsib Eş‘âr (Poems to Sing for the Leading Beautiful Beloved) (Millet Library, Ali Emiri Manzum No. 744-745) Part III: Transcription of the Text-Index. The Department of Near Eastern Languages and Civilizations, Harvard University, Cambridge, MA, USA, Sources of Oriental Languages and Literatures 111.

Gürbüz, Mehmet (2018). Kâbilî, Sultân-ı Hûbâna Münâsib Eş‘âr (Millet Kütüphanesi, Ali Emiri Manzum No. 744-745). Ankara: KTB Yay. https://ekitap.ktb.gov.tr/TR-208513/sulan-i-bana--munasib-esar.html

Kayabaşı, Bekir (hzl.)(1996). Kafzade Faizî'nin Zübdetü’l-Eşârı. Doktora Tezi. Malatya: İnönü Üniversitesi.

Kurnaz, Cemâl ve Mustafa Tatçı (hzl.) (2001). Mehmed Nâil Tuman, Tuhfe-i Nâilî -  Divan Şairlerinin Muhtasar Biyografileri. C.II. Ankara: Bizim Büro Yay. 817.

Girüp o yârla keştîye seyr ide adâ

Kenârdan baka lâyık mı âşık mı âşık-ı şeydâ

Yine benefşe vü sünbül açıldı gitdi şitâ

Bahâr kokıları geldi esdi bâd-ı sabâ

İderdi bezm-i âlemde felek ânîde nâ-peydâ

Eger kendi çerâgı olmasa mihr-i cihân-ârâ 

(Kayabaşı, Bekir (1996). Kafzade Faizî'nin Zübdetü’l-Eşârı. Doktora Tezi. Malatya: İnönü Üniversitesi. 611)

Egerçi zevrak-ı mey şimdi batdı Kâbilî ammâ
Çıkarur yine bir dûlâb ile çerh-i felek anı 

(Kayabaşı, Bekir (1996). Kafzade Faizî'nin Zübdetü’l-Eşârı. Doktora Tezi. Malatya: İnönü Üniversitesi. 612)

 O şîrîn Leylîmi görse eger Ferhâd ile Mecnûn
 Ferâmûş eyleyeydi kendü hâlin ol iki mahzûn

(Gürbüz, Mehmet (hzl.) (2011). Kâbilî’nin “Sultân-ı Hûbâna Münâsib Eş‘âr” Adlı Şiir Mecmûası. Doktora Tezi. Ankara: Gazi Üniversitesi. 498/1258)

Efendim çâh-ı mihnetden kuluñ lutf eyle âzâd it
Unutma âşinâlık resmini geh geh bizi yâd it

(Gürbüz, Mehmet (hzl.) (2011). Kâbilî’nin “Sultân-ı Hûbâna Münâsib Eş‘âr” Adlı Şiir Mecmûası. Doktora Tezi. Ankara: Gazi Üniversitesi. 585/1651)

Letâfetle kaşun ey meh hilâl-i âsumânîdür
Kaşuñ mihr-i letâfetde meh-i garrâ nişânıdur

(Gürbüz, Mehmet (hzl.) (2011). Kâbilî’nin “Sultân-ı Hûbâna Münâsib Eş‘âr” Adlı Şiir Mecmûası. Doktora Tezi. Ankara: Gazi Üniversitesi. 738/2350)

 Dûd-ı âhum başum üzre sâyebân besdür bana
 Bir otağ-ı lâceverdî âsumân besdür bana

(Gürbüz, Mehmet (hzl.) (2011). Kâbilî’nin “Sultân-ı Hûbâna Münâsib Eş‘âr” Adlı Şiir Mecmûası. Doktora Tezi. Ankara: Gazi Üniversitesi.1225/4642)

 Halkaveş gitmez gözüm kapuñdan ey ‘âlî-cenâb
 Çü müyesser ide vasluñ şâyed ola feth-i bâb

(Gürbüz, Mehmet (hzl.) (2011). Kâbilî’nin “Sultân-ı Hûbâna Münâsib Eş‘âr” Adlı Şiir Mecmûası. Doktora Tezi. Ankara: Gazi Üniversitesi.1346/5208)

 Gülşen-i dehrüñ dikensüz bir gül-i handânı yok
 Hîç bir bülbül bulınmaz kim hezâr efgânı yok

(Gürbüz, Mehmet (hzl.) (2011). Kâbilî’nin “Sultân-ı Hûbâna Münâsib Eş‘âr” Adlı Şiir Mecmûası. Doktora Tezi. Ankara: Gazi Üniversitesi.1384/5381)