Madde Detay
Sadık Vicdani Kayıkçıoğlu
Ebu Rıdvan, Vicdani
(d. 9 Kasım 1866 / ö. 22 Ekim 1939)
Mektupçu, Gazeteci
(Yeni Edebiyat / 19. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4
9 Kasım 1866’da Safranbolu’da doğdu (Vassaf, 2015: 37; Sâdık Vicdânî 1995: 295). Ziraat Bankası Kastamonu Şubesi İdare Meclisi kâtibi Kayıkçızâde Mustafa Sâdık Efendi’nin oğludur (Ceyhan, 2008: 401). 1934’ten sonra Kayıkçıoğlu soyadını almıştır.
1880'den itibaren Kastamonu, Manastır, Basra, Ankara, Trabzon, Bursa ve Aydın gibi bölgelerde mektupçu, tahsildar, muallim, sermuharrir, vali vekilliği gibi farklı sınıflarda memurluk vazifelerini yürütmüş (Akbayrak, 1982: 237; Birinci 2001: 25-27), II. Meşrutiyet, Bursa'nın işgali gibi hadiselere bizzat şahit olmuştur (Çetişli 2002: 850). Başarılar, ödüller, iltifatlar, haksızlıklar, tutuklanmalar (Sofuoğlu 2003: 69) ve azledilmelerle dolu uzun memuriyetinden 1925'te emekli olmuş İstanbul’da vefat etmiştir. Kabri, İstanbul Zeytinburnu’nda Merkezefendi Kabristanı’ndadır.
Dinî, tasavvufî, ilmî ve edebî konularda kaleme aldığı manzum ve mensur eserleriyle tanınmıştır (Tezcan 2015: 881-882). Ciddî üslûbunun yanı sıra lâtîfe ve mizah çevresinde kurduğu metinlerinde de başarı göstermiştir (İnal, 2002: 2006; Taşkesenlioğlu 2018a: 165). Nakşî-Hâlidî tarikatına bağlılığı (Abdülkadiroğlu, 1989: 98; Ceyhan, 2008: 401) ve henüz iki yaşında iken oğlu Rıdvan’ın 27 Ekim 1890’da ölümü Sâdık Vicdânî'nin edebi kişiliğine etki eden hususlardır.
Daha çok dinî ve tasavvufî eserleri ile bilinen şairin klasik şiir etkisinde kaleme aldığı eserleri de vardır. Bu şiirlerinde aruz ölçüsünü başarılı şekilde kullanmış; özellikle Nağamât-ı Vicdâniye’de methiye, mersiye, sakiname, hicviye gibi türlerde gazel, kaside, mesnevi, murabba, şarkı, terci-i bend, tahmis, terbi ve tardiye gibi eski şiir nazım şekilleriyle güzel örnekler vermiştir (Taşkesenlioğlu 2018b: V).
Kaynakça
ABDÜLKADİROĞLU, A. (1989). “Ahmed Mâhir Efendi”, TDV İslam Ansiklopedisi, C. 2, İstanbul.
AKBAYRAK, N. (1982). “Kayıkçıoğlu, Sâdık Vicdânî”, Türk Dili ve Edebiyatı Ansiklopedisi. C. 5, İstanbul.
BİRİNCİ, A. (2001). Tarihin Gölgesinde Meşâhir-i Meçhûleden Birkaç Zat. İstanbul: Dergâh Yayınları.
CEYHAN, S. (2008). “Sâdık Vicdânî”, TDV İslam Ansiklopedisi, C. 35, İstanbul.
ÇETİŞLİ, İ. (2002). II. Meşrutiyet'ten Cumhuriyet'e Bir Düşünce Hareketi: Meslekî Temsilcilik. Türkler Ansiklopedisi, C.17, 849-856.
Hüseyin Vassaf. (2015) Sefîne-i Evliyâ. (Haz. Mehmet Akkuş, Ali Yılmaz). C.4, İstanbul: Kitabevi Yayınları.
İNAL, İ. M. K. (2003). Son Asır Türk Şâirleri. (Haz. İbrahim Baştuğ). C.4, Ankara: Atatürk Kültür Merkezi Başkanlığı Yay.
Sâdık Vicdânî, (1995). Tomâr-ı Turûk-ı Aliyye. (Haz. İrfan Gündüz). Enderun Kitabevi.
SOFUOĞLU, A. (2003). Osmanlı Arşiv Belgeleri Işığında İşgal Döneminde Bursa. Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, 19/55, 51-82.
TAŞKESENLİOĞLU, L. (2018a). Bir Mutasavvıfın Hivciyesi Sâdık Vicdâni ve Parasız Risalesi. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, 7/1, 162-175.
TAŞKESENLİOĞLU, L. (2018b). Sâdık Vicdânî Hayatı, Edebî Şahsiyeti, Eserleri ve Nağamât-ı Vicdâniye. İstanbul: Kriter Yayınevi.
TEZCAN, T. (2015). Sâdık Vicdânî ve Dînî Eserleri. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 4/4, 877- 895.
Madde Yazım Bilgileri
Yazar: DR. ÖĞR. ÜYESİ LOKMAN TAŞKESENLİOĞLUYayın Tarihi: 14.09.2018Güncelleme Tarihi: 20.12.2020
Yayın Tarihi: 14.09.2018Güncelleme Tarihi: 20.12.2020
Güncelleme Tarihi: 20.12.2020
Eser Adı | Yayın evi | Basım yılı | Eser türü |
---|---|---|---|
Perîşân | Kaspar Matbaası / İstanbul | 1891 | Derleme |
Nağamât-ı Vicdâniye | Vilayet Matbaası / Kastamonu | 1896 | Şiir |
Cennedmekân Murad Han-ı Hâmis Hazretlerinin Hapis Hali Son Vedaı | - / İstanbul | 1910 | Araştırma |
Berk-i Fezâ | Uhuvvet Matbaası / İstanbul | 1911 | Derleme |
Fihrist-i Kur’ân-ı Kerim | Dersaadet Matbaası / İstanbul | 1912 | İnceleme |
Musahhah ve Muvazzah Tefe’ülnâme-i İmam Suhreverdî | - / İstanbul | 1912 | Araştırma |
Mahallât ve Kurâ Hey’at-ı İhtiyariyesinin Bâhusus Muhtarların Kavanîn-i devlet ve Evâmir-i Hükümet ile Muayyen Vezâif-i Umumîyesini Câmi ve Muvazzah Talimatnâmedir | - / Ankara | 1913 | Araştırma |
Sâdık Vicdânî’nin Türk Kardeşlerine Armağanı | - / Ankara | 1913 | Araştırma |
Neşide-i Cihad-ı Ekber | - / Ankara | 1914 | Araştırma |
Dâstannâme-i Vicdânî | - / Ankara | 1914 | Araştırma |
Gülbang-ı Cihad-ı Ekber | - / Ankara | 1917 | Araştırma |
Bayram Namazları | - / İstanbul | 1919 | Araştırma |
Cuma Namazı | - / İstanbul | 1919 | Araştırma |
Hitâbiyyât | - / Bursa | 1920 | Araştırma |
Parasız | Matbaa-i Amire / İstanbul | 1921 | Şiir |
Tomâr-ı Turûk-ı Aliyye, (Melâmiyye, Kadiriyye, Halvetiyye, Sufi ve Tasavvuf) | Evkaf-ı İslamiye Matbaası / İstanbul | 1922-1924 | Biyografi |
Hazreti Muhammed Niçin Çok Evlendi | - / İstanbul | 1928 | Araştırma |
İkinci Perîşân yahud Kahkaha | - / - | - | Derleme |
Âdet | - / - | - | Mesnevi |
İmlâ-yı Osmânî | - / - | - | Diğer |
Lübbü’l-Ahzâb li-Cemîi’l-İhvân ve’l-Ahbâb | - / İstanbul | - | Araştırma |
İlişkili Maddeler
Sn. | Madde Adı | D.Tarihi / Ö.Tarihi | Benzerlik | İncele |
---|---|---|---|---|
1 | NEŞÂTÎ, Neşâtî Beg | d. ? - ö. ? | Doğum Yeri | Görüntüle |
2 | RECÂÎ, Mustafa Recâî Efendi | d. ? - ö. Kasım-Aralık 1664 | Doğum Yeri | Görüntüle |
3 | REŞÎD, Seyyid Mehmed Efendi | d. ? - ö. 1681 | Doğum Yeri | Görüntüle |
4 | HAYDERÎ, Haydar | d. 1866 - ö. 1923 | Doğum Yılı | Görüntüle |
5 | FERDÎ, Ahmed Ferîd Efendi | d. 1866-67 - ö. 1910 | Doğum Yılı | Görüntüle |
6 | CENNET TAŞPINAR | d. 1866 - ö. ? | Doğum Yılı | Görüntüle |
7 | Ahmet Mikdat Poyraz | d. 1871 - ö. 26 Aralık 1939 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
8 | ZİKRİ, Abdulgani Oğuz | d. 1873 - ö. 1939 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
9 | FİRAKÎ, Cennetoğlu Abdullah | d. 1854 - ö. 1939 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
10 | Sevinç Çokum | d. 25 Ağustos 1943 - ö. ? | Meslek | Görüntüle |
11 | Ergun Hiçyılmaz | d. 1942 - ö. ? | Meslek | Görüntüle |
12 | ZÜHDÎ, Tayyib-zâde Mehmed | d. 1854 - ö. 1914 | Meslek | Görüntüle |
13 | Hüseyin Rahmi Gürpınar | d. 17 Ağustos 1864 - ö. 8 Mart 1944 | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
14 | Fakihe Odman | d. 1908 - ö. 1967 | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
15 | Halil Recai Öğdevin | d. 1871 - ö. 1955 | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
16 | Sadık Yalsızuçanlar | d. 1 Aralık 1962 - ö. ? | Madde Adı | Görüntüle |
17 | Muhsin Ertuğrul | d. 07 Mart 1892 - ö. 29 Nisan 1979 | Madde Adı | Görüntüle |
18 | SÂDIK/SÂDIKÎ, Sadreddin-zâde Mehmed Sâdık Efendi | d. 17 Aralık 1630 - ö. Kasım-Aralık 1709 | Madde Adı | Görüntüle |