Madde Detay

İzmir'de doğdu. İzmir'in eski ailelerinden Kestellioğulları'na mensuptur. Dedesi İsmail Hakkı Bey, babası gümrük müdürlerinden Eyüp Sabri Bey'dir. İlköğrenimini İzmir'de tamamladı. 1897'de İzmir'den ayrıldı ve İstanbul'a gitti. Harbiye Mektebinden piyade mülazımı olarak mezun oldu (1899). Meşrutiyet'in ilanından önce evlendi, evliliğinden Füruzan Necdet, Şefik Necdet ve Bülent isimlerinde üç oğlu dünyaya geldi. Oğullarının üçü de Galatasaray Lisesinde okudu. Çocuklarından Fürüzan Necdet Kestelli Sevgisi Göklerde (1938) adlı bir roman yayımladı. 1911'de Paris'e bir seyahat yaptı, bu seyahatinde şehrin tarihi ve kültürel mekânlarını inceledi, izlenimlerini Resimli Kitap mecmuasında neşretti (Karadoğan, 2003: 9). Raif Necdet, 1911'de Balkan Savaşı'nın çıkması üzerine Edirne'nin muhafazası için çağrıldı, 1913'te esir düştü ve altı ay Sofya'da kaldı. Hayat-ı Edebiye adlı eserinde esaret günlerini şu cümle ile anar: "Bir senelik hayatımın yarısı mahsur Edirne'de muharebede ve yarısı mağrur Sofya'da esarette geçti." (Kestelli, 1922: 288). 29 Eylül 1913'te Osmanlılarla Bulgarlar arasında imzalanan İstanbul Antlaşmasından sonra yurda döndü. Daha sonra Edirne Kuleli Askeri Lisesinde edebiyat öğretmenliği yaptı ve buradan kıdemli yüzbaşı rütbesiyle 13 Ocak 1921'de emekliye ayrıldı. Musevi Beneberith Lisesi (1932) ve Amerikan Kız Koleji'nde (1937) Türkçe ve edebiyat dersleri verdi. Londra'da seyahatteyken kalp krizinden öldü, cenazesi İstanbul'a getirildi.

Raif Necdet, "Bir Hatıra-i Sabavet" adlı yazısında edebiyata merakının çocuk yaşlarda başladığını ve o dönemde Namık Kemal hayranı olduğunu belirtir (Kestelli, 1910: 71). "Humma-yı Yeis" adlı ilk yazısı, 1901'de Musavver Muhit'te yayımlandı. Erken yaşlarda basın dünyasına giren yazarın ismini asıl duyuruşu, 1908'den sonraya rastlar. Il. Meşrutiyet öncesinde ve sonrasında dergilerde makaleleri ve edebî eleştirileri yayımlandı. Yazılarını daha sonra Resimli Kitap, Resimli İstanbul, Servet-i Fünun, Galatasaray, Tenkid, Hayat gibi dergilerde yayımladı. II. Meşrutiyet'in ilanından önce romantik bir yazar olarak ön plana çıkan Raif Necdet, Meşrutiyet'in ilanından sonra Abdülhamid dönemini hicveden yazılar yazdı.. 1901-1910 yılları arasında kaleme aldığı yazılarını Hisler ve Fikirler (1910) adlı kitapta topladı.

Özellikle Resimli Kitap dergisinde (1908-13) Fecr-i Âti'yi eleştiren "Muhasebe-i Edebiyye" başlıklı tenkit yazılarıyla adını duyurdu ve Il. Meşrutiyet sonrası, eleştiri türünün önemli yazarları arasında yer aldı. Bu yazılarında edebiyatla ilgili şahsi görüşlerini belirtmesinin yanı sıra Fransız edebiyatı ile ilgili teorik bilgiler vermiş, o dönemde çıkan kitaplarla ilgili eleştirilerde bulunmuştur.. Fecr-i Âti'nin "Sanat sanat içindir" görüşüne karşı çıkması, "toplumcu" yazar olarak tanınmasına yol açtı. Yakup Kadri ile Fecr-i Âti topluluğu ve bu topluluğun edebiyat anlayışı merkezinde sert tartışmalara girişmesi de bu yıllara rastlar. Yakup Kadri, Gençlik ve Edebiyat Hatıraları'nda Raif Necdet'i "her türlü yeniliğe düşman, gerici zihniyete mensup bir yazar" olarak anar (Karaosmanoğlu, 1969: 45). Kestelli, eleştiri türündeki yazılarını Hayat-ı Edebiyye (1922) adıyla kitaplaştırdı. Behçet Necatigil, eleştiri türündeki bu önemli eseri şu cümlelerle değerlendirmiştir: "İkinci Meşrutiyet dönemi edebiyatçılarımızın yeni çıkmış eserlerini tanıtma, edebiyat olaylarını yorumlama amacı güden bu yazılar, tarafsız ve ciddi bir eleştiri anlayışının ilk örnekleridir." (Necatigil, 1999: 224).

Edebiyatı ahlak ile birlikte ele alan Raif Necdet, edebiyatı, cemiyetin içinde bulunduğu durumu izah eden ve millete yol gösteren bir sanat faaliyeti olarak nitelendirmiştir. Ona göre sanat, sanatçıların beşerî teranelerini anlattığı bir uğraş değil, toplumun faydasını amaçlayan bir çalışmadır. (Karadoğan, 2003: 123).

1913'te ilk romanı Ufûl'ü yayımladı. Kitapta Ufûl'un yanı sıra hikâyeler, mensur şiirler ve Sofya'daki esaret hatıralarını anlattığı bir yazı mevcuttur. Sofya’da esir bulunduğu günlerde yazdığı Ufûl'de, I. Balkan Savaşı günlerini ve savaşın arka planı ile halk üzerindeki etkisini anlatır. Günlük tarzında kaleme alınan Ufûl'de olayların merkezini, Bulgar ve Sırp kuvvetleri ile yapılan savaş oluşturur. Roman, ilk yayımlanışından 88 yıl sonra Veliye Özdemir'ce Osmanlı İmparatorluğu'nun Batışı (Ufûl) ve Edirne Savunması (2001) adıyla yayımlanmıştır.

1919'da yakın arkadaşı Mehmet Rauf'la Tiraje adlı bir piyese imza attı. Alemdar Yalçın, Tiraje’nin o dönemde kadınların eğitimini savunan bir eser olduğuna dikkat çeker. (Yalçın, 1985: 247).

Raif Necdet, Birinci Dünya Savaşı ile ilgili yazıları ile bazı mensur şiir ve hikâyelerini Ziya ve Sevda (1924) adıyla kitaplaştırdı. Mustafa Kemal Atatürk'ü lider, Cumhuriyet yönetimini ise Türkiye için bir kurtuluş umudu olarak vurgulayan yazar, eserinin sonundaki "Edebiyat Âleminde" adlı yazısında edebiyatın siyasete alet edilmesinden şikâyetçi olur (Karadoğan, 2003: 11). Raif Necdet bu kitabının yayımlanmasının ardından uzunca bir dönem edebiyat çalışmalarına ara verdi. 1925-1932 yılları arasında yazdığı mektup örneklerini Yeni Mektup Numuneleri (1925), Hayat ve Mektuplar (1925), Fikri ve Ahlaki Mektuplar (1925), Talebe Mektupları (1927) ve Küçük Mektup Numuneleri (1929) adlı kitaplarında bir araya getirdi. 1927'de Hasan Bedrettin ile Yeni Resimli Türkçe Kamus adlı bir sözlük yayımladı. 1930'da Hayat mecmuasında dil üzerine yazılar kaleme aldı.

1933'te Semavî İhtiras adlı ikinci romanını neşretti. Bir aşk romanı olan Semavî İhtiras'da çatışmayı oluşturan unsur, Nejat Hikmet ve Yıldız’ın içinde bulundukları şartlardan dolayı aşklarını birbirlerine açıklayamamalarıdır. Bu durum, iki âşığın kalp-irade çatışması yaşamasına neden olmuştur. Romanda Bedia Ziya Hanım, Nejat’ın çocukluk yıllarındaki sevgilisi ve Yıldız’ın annesidir. (Karadoğan, 2003: 14)

Kestelli, XXinci Asır adlı kitabında daha önce yayımladığı bazı yazılarını yeni harflere aktararak neşretti. 1935'te Süzme Sözler adıyla aşk, ahlak, kadın, adalet, Atatürk, din, evlilik, felsefe ile ilgili vecizelerini bir araya getirdi. 1936'da 13 ila 20. asır arasında yaşamış 178 şairden yaptığı seçkiyi Yaşayan Mısralar adıyla neşretti. Bunların yanı sıra Tolstoy'un Anna Karanina (1910, Sadık Nabi ile) ve Bir İzdivacın Romanı (1910)nı çevirmiştir.