Madde Detay
MAHMUT, Mahmut Karataş
(d. 1961 / ö. -)
işçi, âşık
(Âşık / 20. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4
Mahmut Karataş, 1961'de Kars’ın Arpaçay ilçesine bağlı Geçitler köyünde dünyaya gelmiştir. Resmî doğum tarihi 22 Aralık 1966’dır. Babası çiftçilikle meşgul olan Rıza Bey’dir. Altı çocuk annesi Hatice Hanım, ev hanımıdır. Mahmut Karataş, altı kardeşin dördüncüsü olarak dünyaya gelir. Kars’ın yerlilerinden olan Karataş ailesi, ekonomik sıkıntılar yaşadığı için çocukların tahsilleri genelde yarım kalır. 1975'te Geçit köyü İlkokulunu bitiren Mahmut Karataş, ortaokulu bırakmak zorunda kalır. Tahsilinin yarıda kalmasının bir diğer sebebi de siyasî olaylardır. Ortaokulu bıraktıktan sonra köyde yedi yıl çobanlık yapar. Sonraları Kars şehrine gelen Karataş, bir dönem İstanbul’da da bulunur. 1983'te başladığı askerliğini 1986'da tamamlar. Bu yıllar arasında acemi birliği görevinde İzmir’in Bornova ilçesinde, usta birliği görevinde de Konya’nın Alaşehir ilçesinde Jandarma Komanda olarak görev alır. Askerlik dönüşünde, 1986'da Ayten Hanım ile evlenir. Eşi Ayten Hanım Âşık Günay Yıldız’ın akrabasıdır. Dört çocuk sahibi olan Karataş, hâlen Kars Belediyesi’nde işçi olarak çalışan Mahmut Karataş, Murat Çobanoğlu Âşıklar Derneği başkanlığını da sürdürmektedir. Yurt dışı seyahatlerinde bulunan Karataş, 1994’te bir düğün programı için gittiği Hollanda ziyaretinden sonra Belçika, Almanya, Fransa’da da bulunur. 2011 ve 2013 yıllarında UNESCO ve Kültür ve Turizm Bakanlığının özel daveti ile Yeni Zelanda’ya gider.
Mahmut Karataş’ın ailesinde bulunan âşık, baba dedesi olan Mevlüt Yılmaz’dır. Âşıklık istidadını yedi yaşındayken fark eden Karataş, ünü Mevlüt İhsanî’yi, Rüstem Alyansoğlu’nu ve Murat Çobanoğlu’nu her fırsatta dinleyerek kendine örnek alır. Âşıkların maddî gelir sağladığı düğünler, Mahmut Karataş için âşıklık mektebi hâlini alır. On yaşındayken ilk defa eline saz alan Karataş, Koçköy’deki ilkokulda öğretmen olan Esat Aydın’dan ilk saz eğitimi derslerini alır. İlk sazını 1977'de, aynı zamanda teyzesinin oğlu olan Ayvaz Çiçekçi’den alır. Yedi yıllık çobanlıktan sonra Kars’a, âdeta kaçarak gelen Karataş, Âşık Sabri Şimşekoğlu’nun yanına giderek âşık olmak istediğini söyler. Bu yıllar Âşık Şimşekoğlu’nun çok popüler olduğu yıllardır. Taşlıkharman’da Şimşekoğlu’nun Kader türküsünü okudu ve beğenilir. Bundan sonra Âşık Şimşekoğlu, Mahmut Karataş’a Şahin Karaşhin’lerden yetmiş liraya bir gürgen saz alarak hediye eder.
Binden fazla şiiri olan Karataş’ın yaklaşık üç yüz şiir kayıptır. Yedili mani, sekizli, on birli ve on beşli şiirleri bulunan ve Âşık Mahmut mahlasını kullanan Karataş, hemen her konuda şiirler terennüm eder. Cigalı tecnis, divanî türünde şiir örnekleri de vardır.
1978'de Âşık Şimşekoğlu ile Arpaçay’ın Karakale köyünde ilk kez bir düğünde sahne alır. Bu aynı zamanda onun Âşık Şimşekoğlu’nun çırağı oluşunun başlangıcıdır. Altı yıl boyunca Âşık Şimşekoğlu’na çıraklık yapar. Geçen altı yılın sonunda, 1983'te kalfalık belgesini Murat Çobanoğlu âşıklar Kahvesinden alır. Askerlik görevi esnasında 1985'te katıldığı ses yarışmasında birinci olur. 1985'te İstanbul’a giden Âşık Sabri Şimşekoğlu’nun ardından 1986'da Mahmut Karataş da İstanbul gider. Sefaköy ilçesinde birlikte Yeni Beyaz Saray isimli bir âşık kahvesi kurarlar. Âşık Şimşekoğlu’nun trafik kazasından ölmesinin ardından onun adını yaşatmak için kısa bir süre sonra Kars’a dönen Karataş, 1994’te Çobanoğlu kahvesinin işletme müdürü olur. 1998’de Çobanoğlu kahvesi satılmasıyla bu görevi sona erer. Bu gelişmenin ardından kendisi 1998-2000 yılları arasında faaliyet gösteren bir âşıklar kahvesi açar. 2000 yılından sonra Çobanoğlu kahvesine geri dönene Karataş, 2005 yılına kadar bu mekânda programlar icra eder. 2005'te kurulan Âşık Murat Çobanoğlu Derneği’nin 2008 yılından bu yana başkanlığı yapar. Kars’ta bulunan Namık Kemal Evi, Âşıklar Evi olarak tahsis edilir ve mezkûr dernek Mahmut Karataş başkanlığında faaliyetlerini burada devam ettirmektedir.
Âşıklık döneminin başlarında mahlas olarak Mahmut ismini tercih eder. Çobanoğlu’nun teklif ettiği Karataşoğlu mahlasını kabul etmez. Asıl olarak Âşık Şimşekoğlu’nun çırağı olan Karataş’ın diğer ustalarım olarak ifade ettiği âşıklar arasında Murat Çobanoğlu, İlhami Demir, Âşık Mihmani Cura vardır. Mevlüt İhsanî ve Reyhanî’den ilham alan Karataş’ın çırakları Necdet Kuyumcu, İhsan Eyüpoğlu, Nevruz Karabağ ve bayan bir âşık olan Suzan Aydemir’dir. Yirmi beş yıl boyunca Çobanoğlu kahvesinde saz çalan Karataş, 2011 yılından bu yana Kafkas FM radyosunda âşıklık sohbet programları gerçekleştirmektedir.
Karataş, 1989'da Konya Âşıklar Bayramı’nda “dudakdeğmez” alanında ikincilik; 1991'de İstanbul’da yapılan şölende “atışma” alanında birincilik; 2001 yılında Yozgat’ta yapılan Âşıklar Bayramı’nda yine “atışma” alanında birincilikleri vardır. Kars’ta düzenlenen dokuz farklı Âşıklar Bayramı’na katılım sağlayan Karataş’ın “dudakdeğmez” alanında birincilik ödülü vardır. 1994’te çıkardığı Usandım isimli kaseti, kırk altı bin; 2001'de çıkardığı Günahsız adlı kaseti de altmış iki bin satış sayısına ulaşır.
Kaynakça
Mahmut Karataş, 1966 Kars doğumlu, ilkokul mezunu, işçi. [Dinçer Atay tarafından 27 Mart 2019 tarihinde yapılan görüşme kaydından alınmıştır].
Madde Yazım Bilgileri
Yazar: ARAŞ. GÖR. DİNÇER ATAYYayın Tarihi: 10.06.2019Güncelleme Tarihi: 08.12.2020
İlişkili Maddeler
Yayın Tarihi: 10.06.2019Güncelleme Tarihi: 08.12.2020
İlişkili Maddeler
Güncelleme Tarihi: 08.12.2020
İlişkili Maddeler
İlişkili Maddeler
Sn. | Madde Adı | D.Tarihi / Ö.Tarihi | Benzerlik | İncele |
---|---|---|---|---|
1 | Kemalettin Şenocak | d. 1926 - ö. 2010 | Doğum Yeri | Görüntüle |
2 | BURHANÎ, Burhan Diken | d. 02.02.1958 - ö. ? | Doğum Yeri | Görüntüle |
3 | SADIK MİSKİNÎ, Sait Küçük | d. 05.04.1964 - ö. ? | Doğum Yeri | Görüntüle |
4 | Sadık Güneş | d. 1961 - ö. ? | Doğum Yılı | Görüntüle |
5 | Tacettin Şimşek | d. 20 Nisan 1961 - ö. ? | Doğum Yılı | Görüntüle |
6 | Rıdvan Akar | d. 1961 - ö. ? | Doğum Yılı | Görüntüle |
7 | RAFET, Rafet Yayan | d. 1960 - ö. ? | Meslek | Görüntüle |
8 | MANSUR | d. 1870 - ö. 16.03.1924 | Meslek | Görüntüle |
9 | VAKTİDOLU/ADİL ALİ, Adil Ali Atalay | d. 1936 - ö. ? | Meslek | Görüntüle |
10 | HIDIR ŞİMŞEK | d. 1932 - ö. ? | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
11 | MAH TURNA, Selime Yaşar | d. 1951 - ö. ? | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
12 | OZAN BİLGİN, Bilgin Çakmak | d. 06.07.1958 - ö. ? | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
13 | BORANÎ, Abdullah Fahri | d. 1864 - ö. 1908 | Madde Adı | Görüntüle |
14 | ŞEYHÎ/ŞEVKÎ, Mehmet Şeyhî | d. 1815 - ö. ? | Madde Adı | Görüntüle |
15 | KİRAZÎ, Mahmut Camcı | d. 1938 - ö. ? | Madde Adı | Görüntüle |