Madde Detay

Mehmet Murat Somer, 1959 yılında Ankara'da doğdu. Orta Doğu Teknik Üniversitesi Endüstri Mühendisliği'nden mezun oldu. 1982 yılında İstanbul'a taşındı. Kısa bir süre mühendislik yaptı; uzunca bir süre bankacı olarak çalıştı. 1994'ten itibaren yönetim danışmanlığı yaptı ve kişisel gelişim seminerleri verdi. 2000'li yılların başlarında Hop-Çiki-Yaya serisiyle yazarlık hayatına başladı. Yazarın bu seriden çıkan polisiye romanları pek çok dile çevrildi. Çeviri romanları Penguin ve Serpent's Tail gibi saygın yayınevleri tarafından yayınlandı.

Özellikle yurtdışında Hop-Çiki-Yaya serisiyle eleştirmenlerden ve okuyuculardan yoğun ilgi gördü. En son romanı Pembe Tütülü Amiral 2012 yılında yayımlanan Mehmet Murat Somer uzunca bir süredir (sosyal) medyaya çıkmamıştır ve yeni bir roman yazmamıştır.

Mehmet Murat Somer popüler veya gündemde bir yazar olmamasına rağmen, güncel Türk edebiyatında önemli bir yere sahiptir. Bunun en büyük nedeni 2000'li yılların başında yayımlanmaya başlayan Hop-Çiki-Yaya başlıklı seriden çıkan altı adet polisiye romanıdır. Bu romanlar Türkçe'de eşcinsellik üzerine yazılmış "en cüretkâr" edebi metinlerdendir (Bayındır 2016). Bu polisiyelerin baş karakteri Burçak Veral, "dünyanın ilk travesti detektifi" olarak tanımlanır (Renay 2005:100). Bu serideki Peygamber Cinayetleri (2004), Buse Cinayeti (2004), Huzur Cinayetleri (2004), Peruklu Cinayetler (2004), Jigolo Cinayeti (2005) ve Kader'in Peşinde (2009) başlıklı polisiyeleri seneler içinde Everest, Can Yayınları, İletişim gibi pek çok yayınevi tarafından yayımlanmıştır.

Bu polisiyelerde Burçak Veral'e ek olarak Ponpon ve Gönül isimli Burçak'ın yakın arkadaşları ve/ya iş arkadaşları olarak karşımıza çıkan diğer karakterlerin günlük hayatları, amatörce çözmeye çalıştıkları cinayetler, cinsel kimlikleri nedeniyle çeşitli kişi ve kurumlarca maruz kaldıkları şiddet, mizahi bir dille konu edilir. Polisiye türün özelliklerini ustaca kullanarak ve metinlerarasılık tekniğine sıklıkla başvurarak, Mehmet Murat Somer Hop-Çiki-Yaya serisinde, LGBT karakterler üzerinden ustaca bir toplum eleştirisi yapar.

Mehmet Murat Somer’in romanlarında eşcinsellere dair genellemeller, ön yargılar ve ayrımlaştırıcı söylem güçlü bir mizahla sorgulanır. 1960'lı yıllarda eşcinselleri küçümsemek icin kullanılan "hop çiki yayalık" kavramını ilk polisiye serisinin ana başlığı olarak özellikle seçen Mehmet Murat Somer, Burçak ve arkadaşlarının çözmeye çalıştıkları cinayetler ekseninde özellikle İstanbul'u ve genel olarak Türkiye'yi yenilikçi ve farklı bir açıdan resmeder (Renay 2005:100). Bu romanlarda eğitim ve kültür seviyeleri, zevkleri, maddi durumları, geçmişleri birbirinden oldukça farklı olan pek çok LGBT karakter İstanbul'da cinsel şiddet ve ayrımcılık karşısında gülmeyi, kendileriyle ve hayatla dalga geçmeyi seçen ve birbirine tutunan küçük bir grup olarak karşımıza çıkar. Burçak Veral, Audrey Hepburn hayranı, klasik müzik tutkunu, iyi eğitimli, şehirli, gündüzleri bilgiyasar programcısı geceleri ise bir gece klübü işletmecisi olarak çalışan, sadece Türk edebiyatının değil, dünya polisiye edebiyatının da marjinal karakterlerinden biridir.

Yazarın Hop-Çiki-Yaya serisi yurtdışında oldukça ilgi görmüştür. Bu serideki romanları çeşitli dillere çevrilmiş ve Fransa'da, İspanya'da, Almanya'da ve İngiltere'de saygın yayınevleri tarafından yayımlanmıştır. Mehmet Murat Somer, eserleri Penguin yayınevi tarafından basılan ilk Türkiyeli yazardır (Renay 2005: 101).

Hop-Çiki-Yaya serisinden sonra da Mehmet Murat Somer polisiye türünde yazmaya ve farklı cinsel kimlikleri yenilikçi bir biçimde konu etmeye devam etmiştir. 2006 yılında yayımlanan Ajda'nın Elmasları romanının alt başlığı Başka Türlü Bir Hop-Çiki-Yaya Entrikası'dır. Bu romanda Hop-Çiki-Yaya serisinin baş karakteri Burçak yerine daha önceki romanlarından okuyucunun bildiği Ponpon ve Hasan karakterleri cinayetleri çözmeye çalışırlar. Üç Pastoral ve Pastoral Tablo romanında, olaylar İstanbul'da değil, taşrada geçer. Bu eserinde Somer, "cinselliğin ve marjinal cinselliğin sadece şehirli ve zengin kesimlere özgü olmadığını söylemek" istediğini belirtmiştir (Renay 2005:102). En son romanı Pembe Tütülü Amiral'de 'hegemonik erkeklik' kavramıyla nitelendirilebilecek askeriyenin içindeki eşcinsellik konusuna değinir. Bu romanında askerlik ve askeriye ile ilgili tabuları kırma çabasında olduğu mu sorulduğunda, Somer "yeni tabu falan aradığım yok açıkçası ama bir şeylere de dokunmayı seviyorum. Hiçbir şeye dokunmayacaksam, yazdıklarım en azından bazı okuyucuların zihninde bir şeyleri biraz olsun esnetmeyecekse neden yazayım ki?" cevabını vermiştir (Tatlıpınar 2012). Yazar, bu romanını tamamladıktan sonra ilk romanı Peygamber Cinayetleri'nde olduğu gibi bir yayıncı bulmak için beklemiş, iki sene sonunda ise bu eseri Sel Yayıncılık tarafından yayımlanmıştır (Tatlıpınar 2012).
Mehmet Murat Somer eserlerinde polisiye unsurlari mizah ve ironiyle ustaca birleştirerek Türkiye'nin farklı bir portresini çizer. Özellikle eşcinsellik konusunun Türkçe edebiyatta cesurca ve yenilikçi bir bicimde işlendiği eserler yaratmış; "Türkiye edebiyatında gökkuşağı renkleri"ni çekinmeden işleyen az sayıdaki yazardan biri olarak edebiyat tarihinde yerini almıştır (Oksaçan 2016).