Meliha Avni Sözen

(d. 1905 / ö. 29 Mart 1993)
Yazar, Hatip, Öğretmen
(Yeni Edebiyat / 20. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

Tam adı Meliha Avni Sözen Musagil'dir. Tüccar Hüseyin Avni Bey'in kızı olarak Ordu'da doğdu. Çocukluğunun ilk yılları Ordu'da geçen Meliha Avni Sözen, ailesiyle birlikte İstanbul'a taşındı; Çamlıca Kız Ortaokulu'nu (Çamlıca Kız Lisesi) ve Arnavutköy Amerikan Kız Koleji'ni bitirdi. Öğrenciyken yaptığı konuşmalarla dikkat çeken Meliha Avni’yi Florya Köşküne çağırarak dinleyen Atatürk onu çağdaş Türk kadınları için örnek gösterdi. İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi'ni bitirdikten sonra, Kadıköy Ortaokulu'nda ve İnönü Kız Lisesi'nde İngilizce öğretmenliği yaptı. Cumhuriyet Halk Partisi ve Halkevi içerisinde de görevler üstlendi, 1944’te Şişli Halkevi Reisliğine getirildi. İstanbul Halkevi Neşriyat ve Köycülük başkanlıkları görevlerini üstlendi. Kızılay’da ve Türk Hava Kurumu'nda çalıştı. Üsküdar Kız Koleji'nin idare heyeti başkanlığını ve müdürlüğünü yaptı.

Meliha Avni öğrenciliği sırasında Son Posta gazetesinde yazılar yazmaya başladı, daha sonra yazılarıyla İstiklâl gazetesinin yazar kadrosu içerisinde yer aldı. Basılı ilk edebî eseri olan Bir Gecenin Sabahı adlı romanını 1933 yılında neşretti. Mehmet Behçet Yazar, bu romanı "bizde 'avantür' romanı nevi için muvaffak bir tecrübe" kabul eder. (Yazar 1940: 15) Gazeteciliğinin ve edebiyat çalışmalarının yanı sıra daha çok iyi bir hatip olarak tanındı. Söylevlerini Bir Ses adlı bir kitapta toplamıştır. "146 sayfalık kitap yazarın Atatürkçülüğünü, millî duygularını, heyecanlarını ve hitabetteki eşsiz yeteneğini çok iyi yansıtmıştır." (Tanju 1982: 48) Anam (1970) ve Devrimden Evvel, Devrimden Sonra Köy adlı üç piyese imza atmıştır. "Hatipliği ana mesleği olarak gören Sözen, iyi eğitim almış, varlıklı ve Millî Mücadeleye katkı sağlayan bir aileden gelmiştir. Hakkında çok fazla çalışma olmamakla birlikte, 1905’ten 1993’e kadar süren hayatının her aşamasında yaptıkları ile gerek basında, gerekse çeşitli dergilerde hep isminden bahsedilmiştir." (Bolat 2014: 174)

Kaynakça

Bolat, Belgün Selman (Güz-2014). "Hep Hatırlanmak İsteyen Cumhuriyet'in İlk Kadın Hatibi: Meliha Avni Sözen". Karadeniz Araştırmaları. S. 43. 151-174.

http://www.fasev.org/meliha-avni-sozen/ [erişim tarihi: 28 Mayıs 2018]

Tanju, Halûk Cemil (1982). Meliha Avni Sözen. İstanbul: Servetifünun Matbaası.

Yalçın, Murat (Ed., 2010). Tanzimat'tan Bugüne Edebiyatçılar Ansiklopedisi C II (3. Baskı). İstanbul: Yapı Kredi Yay. 928-929.

Yazar, Mehmet Behçet (12.3.1940). "Meliha Avni Sözen". Yedigün. C. 15. S. 366. 15.

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: DR. NECATİ TONGA
Yayın Tarihi: 04.07.2018
Güncelleme Tarihi: 08.11.2020

Eser AdıYayın eviBasım yılıEser türü
Bir Gecenin SabahıCihan Kitaphanesi / İstanbul1933Roman
Bir Ses- / İstanbul1936Röportaj
1939 Anadolu ZelzelesiEminönü Halkevi Yay. / İstanbul1940Derleme
Mehmetçiğin AnasıAhmet Halit Kitabevi / İstanbul1943Tiyatro
Anam- / -1970Tiyatro
Devrimden Evvel, Devrimden Sonra Köy: Köy Piyesi- / --Tiyatro

İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1KULFANİ/ÜNYELİ KULFANİ/OZAN KULFANİ, Mustafa Uğur Aland. 22.05.1948 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
2SALİH SOYDEMİRd. 01.08.1962 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
3Bilal Köydend. 1894 - ö. 3 Haziran 1967Doğum YeriGörüntüle
4Cevat Fehmi Başkutd. 1905 - ö. 15 Mart 1971Doğum YılıGörüntüle
5KURBAN SADIHOVd. 1905 - ö. ?Doğum YılıGörüntüle
6FİRÜDİN SALEHZÂDEd. 1905 - ö. 1945Doğum YılıGörüntüle
7NOKSANÎ, Ahmet Turan Ünald. 1917 - ö. 12.06.1993Ölüm YılıGörüntüle
8NURETTİN, Nurettin Başerd. 1910 - ö. 1993Ölüm YılıGörüntüle
9Rıfat Ilgazd. 7 Mayıs 1911 - ö. 7 Temmuz 1993Ölüm YılıGörüntüle
10Meral Afacan Bayrakd. 08 Mart 1976 - ö. ?MeslekGörüntüle
11Özdemir İnced. 01 Eylül 1936 - ö. ?MeslekGörüntüle
12Bilal Kayabayd. 07 Eylül 1947 - ö. ?MeslekGörüntüle
13Mustafa Çiftçid. 01 Haziran 1977 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
14Mustafa Dumand. 15 Şubat 1946 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
15İbrahim Hakkı Gündoğdud. 1954 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
16Hüseyin Avni Cinozoğlu (Hüseyin Akıncı)d. 1955 - ö. 4 Eylül 2015Madde AdıGörüntüle
17AVNÎ, Mustafa Avnî Efendid. ? - ö. ?Madde AdıGörüntüle
18DERUNÎ, Hüseyin Avni Başokd. ? - ö. 1946Madde AdıGörüntüle