Madde Detay

Halep'te doğdu. Dedesi Hacı Hamza oğlu Ömer Ağa, babası Mehmet Atıf, annesi Melek Hanım'dır. Suriye'nin İngiliz işgali altında kalması ve babasının alay emini ve kâtibi olarak Romanya'ya gönderilmesi dolayısıyla ailesi, Şardağ bir yaşında iken İstanbul Beylerbeyi'ne yerleşti. Altunizade İlkokulu, Üsküdar Paşakapısı Ortaokulu, Ankara Lisesi, Trabzon, İstanbul ve Balıkesir öğretmen okullarında okudu. 13 yaşında iken musiki ile ilgilenmeye başladı. Ablalarının ud ve keman çaldığı meclislerde bulundu ve 1950'de bestesi ve güftesi kendisine ait olan ilk eserini vücuda getirdi. Üsküdar Musiki Cemiyeti faaliyetlerine katıldı ve Lemi Atlı, Tanburi Fuat Bey ve Kemani Ziya Bey'den istifade etti. Gazi Eğitim Enstitüsü'nün edebiyat bölümünde okudu. Yaz tatillerinde Fransızca eğitimi gördü. 1940'ta askere alındı ve Kırkağaç'ta askerliğini tamamladı. Türkiye Ortadoğu Amme İdaresi Enstitüsü'nde idarecilik üzerine eğitim gördü. Emine Rezzan Kutluk ile 1944'te evlendi ve evliliğinden Melek Sabah, Sema ve Gülfer isimlerinde üç kızı oldu. Ankara Devlet Konservatuarı'nda Tahsin Banguoğlu ve Prof. Kuhunbuh'un yanında diksiyon ve fonetik asistanlığı yaptı. Hukuk ve felsefe tahsili gördü; ancak bunları tamamlayamadı. İzmir Özel Türk Koleji, Özel Çamlaraltı Lisesi, Musiki Muallim Mektebi, Maarif Koleji ve Devlet Konservatuarı’nda edebiyat dersleri verdi. Ege Üniversitesi Gazetecilik Yüksek Okulu’nda sanat eleştirmenliği ve halk edebiyatı, Manisa Gençlik ve Spor Akademisi’nde de Türk kültürü dersleri okuttu. Türk Ansiklopedisi yayın kurulu danışmanlığı, İzmir Belediyesi yazı işleri müdürlüğü, teftiş başkanlığı ve belediye başkan yardımcılığı yaptı. İzmir Radyosu'nun kuruculuğunda bulundu. 1983 yılında İzmir'de Halkçı Parti'den milletvekili seçildi ve üç ay sonra istifa ederek bağımsız milletvekili oldu. 1987'de Doğru Yol Partisi'nden milletvekili adayı olmayı denedi ancak parti değiştirmesi nedeniyle aday gösterilmedi. İlk şiiri 1936 yılında Abdülhak Hamid'in doğum yıl dönümü münasebetiyle Cumhuriyet gazetesinde yayımlandı. Ulus, Cumhuriyet, Memleket, Anadolu, Milliyet, Tan, Yeni Asır, Yeni Sabah, Güneş, Vakit, Vatan gazeteleri ile Ülkü, Varlık, Yeni Adam, Yığın, Hisar, Türk Mûsikîsi, Atayol dergilerinde yazıları yayımlandı. 1944'te Ülkü dergisini yönetmeye; 1981'de Atayol dergisini yayımlamaya başladı. Şiraz'da Milletlerarası Hafız Kongresi'ne başkanlık yaptı. İzmir Sanatçılar Derneği'nin başkanlığı görevinde 18 sene kaldı. Yaptığı çeviriler münasebetiyle İran'dan nişanlar ve Büyük Kültür Madalyası, Şiraz Üniversitesi Edebiyat Fakültesi'nden fahri edebiyat doktoru unvanı aldı. 27 Kasım 1994'te vefat etti ve Narlıdere'de eşinin yanına defnedildi (Özalp 1986: 176-177, Anıl 64-80, Cevher 2016: 1-9).

Rüştü Şardağ'ın çalışma alanı umumiyetle klasik Türk şiiri ve Fars edebiyatı üzerinedir. Bunların dışında klasik Türk müziği ve İslam dini üzerine yazılar yazmıştır. Ayrıca bazı süreli yayınlarda eleştiri ve denemeleri de mevcuttur. Itri üzerine yazdığı kitap Itri'nin hayatı, eserleri ve bestekârlığını ele almakla birlikte sözlü eserlerinin dil içi çevirisini de ihtiva etmektedir. Aynı eserde Türk müziği üzerine müstakil başlıklar açmış ve klasik musiki hakkında genel bilgiler vermiştir. Farsçadan Türkçeye yaptığı tercümeler içerisinde en popüler olanı Hayyam rubaileri çevirisidir. Hafız'dan yaptığı gazelleri aynı vezinde Türkçeye çevirmiş ve Arap alfabesiyle Farsça yazımlarını da vermiştir. Mevlânâ'nın Mesnevi adlı eserinden yaptığı tercümede bir edebî-ahlâkî telif vücuda getirmeyi amaçlamıştır. Aşkname çevirisinde hem Hatif-i İsfehani'nin terci-i bendini çevirmiş hem de modern döneme kadar gelen İran şairleri tanıtmıştır. Klasik şiir üzerine yaptığı incelemelerde dönemin divan şiiri üzerine olan paradigmasını eleştirmiş ve klasik şiirin önemini ve değerini savunmuştur. Bu minval üzere klasik şiirdeki tasavvuf anlayışına, Hz. Muhammed'e, Mevlânâ'ya, Süleyman Çelebi'ye dair müstakil başlıklar açıp incelemiştir. Besmele Tefsiri adlı eserinde ise tasavvuf, Hz. Ali, Şii, Alevi ve Bektaşi düşüncelerinin yanında Şerh-i Besmele adlı eserin tıpkıbasımı ile neşri mevcuttur. Divan şiiri sahasında Şair Sultanlar adlı eseri Osmanlı sultanlarının dışında kırım hanları, hanım sultanlar, bazı şehzadeler ve hükümdarların şiirlerini de ihtiva etmektedir. Şardağ'ın yaptığı bu yayın Orhan Şaik Gökyay tarafından çok sert şekilde eleştirilmiştir. Gökyay, Şardağ'ın yaptığı okuma ve dil içi çeviri hatalarını göstermiş, verdiği bilgileri ve kaynak kullanımını tenkide tabi tutmuştur. Bunun üzerine Şardağ, aynı mecmuada Gökyay'a cevap vermiş ve bazı okuma yanlışları olduğu iddiasında bulunmuştur. Ardından Gökyay yeniden cevap niteliğinde bir yazı yazarak yaptığı okumaları sözlüklerin tanıklığını vererek göstermiş ve aynı eserdeki (Şair Sultanlar) başka yanlışları da yazısına taşımıştır. İslam dini hakkında yazdığı Allah Diyor Ki adlı eserini Cumhurbaşkanı Fahri Korutürk'e sunmuştur. Temel olarak iki ana bölümden oluşan kitabın ilk bölümde İslam'ın bilime ve insana verdiği önem anlatılmıştır. İkinci bölümde ise Şardağ kendi şiirlerini ayetlerle ilişkilendirmiş ve bunlar üzerine yazılar kaleme almıştır.

Şardağ'ın yazdığı şiirler İsmail Baha Sürelsan, Alaeddin Yavaşça, Cevdet Çağla, Avni Anıl, Şadi Işılay, Bekir Sıtkı Sezgin, Yılmaz Yüksel gibi meşhur bestekârlar tarafından bestelenmiştir. Şardağ da Ahmet Haşim, Attila İlhan, Ümit Yaşar Oğuzcan, Orhan Veli Kanık, Ahmet Muhip Dranas gibi şairlerin şiirlerini bestelemiştir. Nim sofyan usulünde ve rast makamında bestelediği Ümit Yaşar Oğuzcan'ın "Bu kadar yürekten çağırma beni" şiirinin şarkısı ile sözlerini Şardağ'ın yazdığı, Fehmi Tokay'ın bestelediği "Benzemez kimse sana" çok meşhur olmuştur. Dergilerdeki yazılarında klasik Türk edebiyatı ve musikinin yanı sıra yeni Türk edebiyatı, sosyoloji, halk edebiyatı, Türk dili, edebî üsluplar, sanat akımları ve Fransız edebiyatına dair birçok deneme neşretmiştir. Türk Ansiklopedisi'ndeki Fransız edebiyatı ile ilgili birçok maddeyi kaleme almıştır (Özalp 1986: 176-177, Anıl: 64-80, Cevher 2016: 1-9, Gökyay 1995: 55-65).