SİNÂN, Muhşî Sinân Efendi

(d. 890/1485 - ö. 986/1586)
divan şairi
(Divan/Yazılı Edebiyat / 16. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

890/1485 yılında Amasya’ya bağlı Sansa kasabasında doğdu. Asıl adı, Yusuf Sinan’dır. Şeyh Hüsam Efendi’nin oğludur. Mehmed Nail Tuman ve Müstakim-zâde’ye göre babasının adı İlyas’tır. Yusuf Sinan Efendi, Beyzavî Tefsiri’ne haşiye yazdığı için Muhşî Sinan Efendi namıyla meşhur olmuştur (Eyduran 2009: 402, Müstakîm-zâde 1928: 589, Kurnaz, Tatçı 2001: 453).

Eğitimine Amasya’da başlayan Yusuf Sinan Efendi, devrinin âlimlerinden ilim tahsil etti. Hüsnühatta hocası Şeyh Hamdullah İstanbul’a tayin olunca onunla birlikte İstanbul’a geldi. Eğitimini tamamlayarak Sultan Süleyman’ın hocası Hayreddin Efendi’den mülazım oldu (Eyduran 2009: 402). Sultan Mehmed Han Medresesine müderris olarak atandı. Bu arada Kazasker Sarı Gürz Nureddin Efendi’nin damadı oldu (Müstakîm-zâde 1928: 589). Sarıca Paşa, Taşlık, Davud Paşa, Edirne’de Dârü’l-hadis ve İstanbul’da Sahn-ı Seman medreselerinde müderrislik yaptı. Ardından Edirne’deki II. Bayezid Medresesine müderris oldu. Bayezid müderrisi iken bu görevden azledildi. Azledildikten sonra Şam, Bursa, Edirne ve İstanbul kadılıklarında bulundu. Daha sonra Anadolu Kazaskerliği’ne getirildi (Eyduran 2009: 402). Kazaskerlikten feragat ederek ilimle uğraştı (Şemseddin Sâmî 1314: 2635). Bu arada hacca gitti. Dönüşünde Darü’l-hadis Medresesine müderris tayin edildi. Ancak bu görevi kabul etmeyerek inzivaya çekildi (Müstakîm-zâde 1928: 589). Şeyhülislâm Ebussuud Efendi’nin ölümü üzerine kendisine teklif edilen meşihat makamını da reddetti. 986/1578 yılında doksan üç yaşında iken İstanbul’da vefat etti (Eyduran 2009: 403). Sofular Hamamı yakınındaki Yaylak Camii dairesinde, kayınbabası Sarı Gürz Nureddin Efendi’nin kabrinin yanında medfundur (Müstakîm-zâde 1928: 589).

Müstakîm-zâde, Sinan Efendi’nin hüsnühatta ve şairlikte maharetli biri olduğunu, kitapların etrafındaki haşiyelerini oğlu Mahmud Efendi’nin derleyerek kitap hâline getirdiğini belirtmektedir (Müstakîm-zâde 1928: 589). Hasan Çelebi, Sinan Efendi’nin şiire muktedir biri olduğu değerlendirmesini yapar (Eyduran 2009: 403). Kaynaklar latifeleriyle de ünlü olduğuna dikkat çekerler.

Kaynakça

Eyduran, Aysun S. (hzl.) (2009). Kınalı-zâde Hasan Çelebi, Tezkîretü’ş-Şu’arâ, Tenkitli Metin A. Ankara: KTB. Yay. E-kitap: http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/belge/1-83504/kinalizade-hasan-celebi---tezkiretus-suara.html [Erişim Tarihi: 01.12.2013].

İpekten, Halûk (vd.) (1998). Tezkirelere Göre Divan Edebiyatı İsimler Sözlüğü. Ankara: KTB Yay.

Karatay, Halit (2008). Hattat Divân Şâirleri. Ankara: Akçağ Yay.

Kurnaz, Cemal ve Mustafa Tatçı (hzl.) (2001). Mehmet Nâil Tuman, Tuhfe-i Nâilî- Dîvân Şâirlerinin Muhtasar Biyografileri. C. 1. Ankara: Bizim Büro Yay.

Müstakîm-zâde Süleymân Sa’deddin (1928). Tuhfe-i Hattâtîn. İstanbul.

Şemseddin Sâmî (1314). Kâmûsu’l-Âlâm. C. 4. İstanbul: Mihran Matbaası.

 

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: DOÇ. DR. YUNUS KAPLAN
Yayın Tarihi: 14.12.2013
Güncelleme Tarihi: 28.10.2020

Eserlerinden Örnekler

Hûn-ı cigerle besledügüm gözyaşını yâr

Saldı ayaklar altına andan ne vechi var

Eyduran, Aysun S. (hzl.) (2009). Kınalı-zâde Hasan Çelebi, Tezkîretü’ş-Şu’arâ, Tenkitli Metin A. Ankara: KTB Yay. E-kitap: http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/belge/1-83504/kinalizade-hasan-celebi---tezkiretus-suara.html [Erişim Tarihi: 01.12.2013]. 403.

 

Bir kalem su ile selsâl-ı sutûrın sirâyet

Eyledi kâ’ide-i âb-ı hayâtı icrâ

Müstakîm-zâde Süleymân Sa’deddin (1928). Tuhfe-i Hattâtîn. İstanbul. 589.


İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1SELÎMÎ, Yavuz Sultân Selîm, Sultân Selîm-i Evvel, I. Selîmd. 1467 ?, 1468?, 1470? - ö. 21 Eylül 1520Doğum YeriGörüntüle
2RÜŞDÎ, Şirvânî-zâde Mehmed Rüşdî Paşad. 1829-30 - ö. 1874Doğum YeriGörüntüle
3CA’FER, Tâcî-zâde Ca’fer Çelebid. Ağustos 1452 - ö. 18 Ağustos 1515Doğum YeriGörüntüle
4HAYÂLÎ-İ GÜLŞENÎd. 1485 - ö. 1569Doğum YılıGörüntüle
5SUN'Îd. 1485/86 - ö. 1533/34Doğum YılıGörüntüle
6MUÎDÎd. ? - ö. 1586Ölüm YılıGörüntüle
7KADÎMÎ, Hafid-i Hamdî Çelebid. ? - ö. 1586-87Ölüm YılıGörüntüle
8GARÂMÎd. 1500 - ö. 1584/1586 ?Ölüm YılıGörüntüle
9İFFET, Bursalı Seyyid Mehmed Emînd. ? - ö. 1840MeslekGörüntüle
10FEYZÎ/ SÎMÎ, Sîmkeş-zâded. 1626-1627 - ö. 05.11.1690MeslekGörüntüle
11MÂ’İL, Beyazî-zâde Seyyid Ahmed Mâ’il Efendid. ? - ö. Mart 1729MeslekGörüntüle
12VÂLİHÎ, Mehmed Vâlihî Çelebid. ? - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
13PERVÂNE, Derviş Pervâned. ? - ö. 1543Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
14MUSTAFA b. BÂLÎd. ? - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
15ÎSÂ, Kırşehirli/Kayserili Îsâd. ? - ö. ?Madde AdıGörüntüle
16HAZANÎ, Erdoğan Bektaşd. 1964 - ö. ?Madde AdıGörüntüle
17SIRRÎ HANIM, Sırrî Râhiled. 1814 - ö. 1877Madde AdıGörüntüle