SİNÂN, Muhşî Sinân Efendi

(d. 890/1485 - ö. 986/1586)
divan şairi
(Divan/Yazılı Edebiyat / 16. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

890/1485 yılında Amasya’ya bağlı Sansa kasabasında doğdu. Asıl adı, Yusuf Sinan’dır. Şeyh Hüsam Efendi’nin oğludur. Mehmed Nail Tuman ve Müstakim-zâde’ye göre babasının adı İlyas’tır. Yusuf Sinan Efendi, Beyzavî Tefsiri’ne haşiye yazdığı için Muhşî Sinan Efendi namıyla meşhur olmuştur (Eyduran 2009: 402, Müstakîm-zâde 1928: 589, Kurnaz, Tatçı 2001: 453).

Eğitimine Amasya’da başlayan Yusuf Sinan Efendi, devrinin âlimlerinden ilim tahsil etti. Hüsnühatta hocası Şeyh Hamdullah İstanbul’a tayin olunca onunla birlikte İstanbul’a geldi. Eğitimini tamamlayarak Sultan Süleyman’ın hocası Hayreddin Efendi’den mülazım oldu (Eyduran 2009: 402). Sultan Mehmed Han Medresesine müderris olarak atandı. Bu arada Kazasker Sarı Gürz Nureddin Efendi’nin damadı oldu (Müstakîm-zâde 1928: 589). Sarıca Paşa, Taşlık, Davud Paşa, Edirne’de Dârü’l-hadis ve İstanbul’da Sahn-ı Seman medreselerinde müderrislik yaptı. Ardından Edirne’deki II. Bayezid Medresesine müderris oldu. Bayezid müderrisi iken bu görevden azledildi. Azledildikten sonra Şam, Bursa, Edirne ve İstanbul kadılıklarında bulundu. Daha sonra Anadolu Kazaskerliği’ne getirildi (Eyduran 2009: 402). Kazaskerlikten feragat ederek ilimle uğraştı (Şemseddin Sâmî 1314: 2635). Bu arada hacca gitti. Dönüşünde Darü’l-hadis Medresesine müderris tayin edildi. Ancak bu görevi kabul etmeyerek inzivaya çekildi (Müstakîm-zâde 1928: 589). Şeyhülislâm Ebussuud Efendi’nin ölümü üzerine kendisine teklif edilen meşihat makamını da reddetti. 986/1578 yılında doksan üç yaşında iken İstanbul’da vefat etti (Eyduran 2009: 403). Sofular Hamamı yakınındaki Yaylak Camii dairesinde, kayınbabası Sarı Gürz Nureddin Efendi’nin kabrinin yanında medfundur (Müstakîm-zâde 1928: 589).

Müstakîm-zâde, Sinan Efendi’nin hüsnühatta ve şairlikte maharetli biri olduğunu, kitapların etrafındaki haşiyelerini oğlu Mahmud Efendi’nin derleyerek kitap hâline getirdiğini belirtmektedir (Müstakîm-zâde 1928: 589). Hasan Çelebi, Sinan Efendi’nin şiire muktedir biri olduğu değerlendirmesini yapar (Eyduran 2009: 403). Kaynaklar latifeleriyle de ünlü olduğuna dikkat çekerler.

Kaynakça

Eyduran, Aysun S. (hzl.) (2009). Kınalı-zâde Hasan Çelebi, Tezkîretü’ş-Şu’arâ, Tenkitli Metin A. Ankara: KTB. Yay. E-kitap: http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/belge/1-83504/kinalizade-hasan-celebi---tezkiretus-suara.html [Erişim Tarihi: 01.12.2013].

İpekten, Halûk (vd.) (1998). Tezkirelere Göre Divan Edebiyatı İsimler Sözlüğü. Ankara: KTB Yay.

Karatay, Halit (2008). Hattat Divân Şâirleri. Ankara: Akçağ Yay.

Kurnaz, Cemal ve Mustafa Tatçı (hzl.) (2001). Mehmet Nâil Tuman, Tuhfe-i Nâilî- Dîvân Şâirlerinin Muhtasar Biyografileri. C. 1. Ankara: Bizim Büro Yay.

Müstakîm-zâde Süleymân Sa’deddin (1928). Tuhfe-i Hattâtîn. İstanbul.

Şemseddin Sâmî (1314). Kâmûsu’l-Âlâm. C. 4. İstanbul: Mihran Matbaası.

 

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: DOÇ. DR. YUNUS KAPLAN
Yayın Tarihi: 14.12.2013
Güncelleme Tarihi: 28.10.2020

Eserlerinden Örnekler

Hûn-ı cigerle besledügüm gözyaşını yâr

Saldı ayaklar altına andan ne vechi var

Eyduran, Aysun S. (hzl.) (2009). Kınalı-zâde Hasan Çelebi, Tezkîretü’ş-Şu’arâ, Tenkitli Metin A. Ankara: KTB Yay. E-kitap: http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/belge/1-83504/kinalizade-hasan-celebi---tezkiretus-suara.html [Erişim Tarihi: 01.12.2013]. 403.

 

Bir kalem su ile selsâl-ı sutûrın sirâyet

Eyledi kâ’ide-i âb-ı hayâtı icrâ

Müstakîm-zâde Süleymân Sa’deddin (1928). Tuhfe-i Hattâtîn. İstanbul. 589.


İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1Salahaddin Karakayand. 1916 - ö. 1966Doğum YeriGörüntüle
2FATMA, Fatma Üzümd. ? - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
3NİŞÂNÎ, Mehmed Paşad. ? - ö. 1541Doğum YeriGörüntüle
4SUN'Îd. 1485/86 - ö. 1533/34Doğum YılıGörüntüle
5HAYÂLÎ-İ GÜLŞENÎd. 1485 - ö. 1569Doğum YılıGörüntüle
6KUDSÎ, Mehmed Çelebid. ? - ö. 1586Ölüm YılıGörüntüle
7SEMÂ'Î, Solak-zâde Hasand. ? - ö. 1586Ölüm YılıGörüntüle
8KADÎMÎ, Hafid-i Hamdî Çelebid. ? - ö. 1586-87Ölüm YılıGörüntüle
9İSHÂK ÇELEBİd. - - ö. 1538MeslekGörüntüle
10FERŞAD/FERŞADZADE, Ferşad İbrahim Hakkıd. 1866 - ö. 03.09.1929MeslekGörüntüle
11GEDÂYÎ, Ali Efendid. ? - ö. 1683MeslekGörüntüle
12SÂMÎ, Hüssâmd. ? - ö. 1574\'ten sonraAlan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
13ŞU’ÂÎd. ? - ö. 1616Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
14ŞÂHİDÎ, Şâhidî Çelebid. ? - ö. 1522-53Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
15NA'ÎMÎ, Bursalıd. ? - ö. 19. yy.Madde AdıGörüntüle
16YÜMNÎ, Süleymân Yümnî Efendid. 1802-03 - ö. ?Madde AdıGörüntüle
17KÜLAHÇIZÂDE MEHMET EFENDİd. ? - ö. 1926Madde AdıGörüntüle