Madde Detay

Süleyman Sûdî, Kitabhane-i Sûdî'nin kurucusu ve sahibidir. Hakkında en kapsamlı araştırma Emin Nedret İşli tarafından yapılmıştır (İşli 1994: 33-44).

Babası Bahçesaray eşrafından Süleyman-zâde Abdullah Efendidir. Bahçesaray Rüşdiyesi ve Simferepol Rus Akademisinde öğrenim görmüş, İstanbul’a geldikten sonra Vefa İdadisini bitirmiştir. Azerî Kasım ve Hüseyin isimli iki kardeşin sahibi oldukları “Cemiyet Kütüphanesi”nde tezgahtarlık yaparak Babıali Caddesi'nde çalışmaya başlar. 1908 yılında Kitabhane-i Sûdî’yi kurar ve büyük ve güçlü bir yayınevi haline getirir.1919 senesinden itibaren neşrettiği kitapların kataloklarını yayınlamaya başlar.

Yayıncılığının dışında işlerle de ilgilenen Süleyman Sûdî, Süleyman Süreyya ile ortak olur ve komisyonculuktan, fotoğraf malzemesi ithalatçılığına, likör satışından, kırtasiyeciliğe kadar çeşitli alanlarda ticaret ile uğraşır. Süleyman Sûdî yazarlık, yayıncılık işlerinin dışında basın hayatının diğer kollarını oluşturan gazete çıkarma, dergi sahipliği ve mesul müdürlüğü gibi faaliyetlerde de bulunur (İşli 1994: 33-44). Süleyman Sûdî, 1913 senesinden 1923 senesine kadar çeşitli isim ve konularda yayınlanmak amacı ile imtiyaz hakkı alınmış on beş derginin sahibi-i imtiyazı veya müdir-i mesûlü olarak görülür. Münir Süleyman Çapanoğlu'nun belirttiğine göre Süleyman Sudi Tokmak adlı mizah gazetesinde başyazarlık görevinde bulunmuş ve Fatih adıyla bir de akşam gazetesi çıkarmıştır. (Çapanoğlu, 1970: 84).

1918 yılında kurulan “Kırım Müslümanları Cemiyeti”nin de kurucuları arasında yer alan Süleyman Sûdî, 1334/3 Mayıs 1918 tarihinden itibaren Kırım Mecmuası isimli bir dergi çıkarmaya başlar. İdare yeri Babıali’de Sûdî Kitabhanesi olarak gösterilen bu dergi on beş günlüktür. Mayıs 1335/Mayıs 1919 tarihinde kapanan dergi ancak 23 sayı çıkabilmiştir.

Ölüm tarihi kesin olarak tespit edilemese de 1933 senesinde vefat ettiği sanılmaktadır (İşli 1994: 33-44).

Süleyman Sûdî ve Moralızade Vassaf Kadri 1914 yılında ortaklaşa kaleme aldıkları Milli Cinayat Koleksiyonu'nu yayımlarlar. “Kanlı Peri” adını verdikleri ilk kitabın başında, İstanbul’da son yirmi sene zarfında matbuat kayıtlarına geçmemiş birçok esrarengiz cinayet işlendiğini söyleyerek Millî Cinâyât Koleksiyonu’nda bu esrarengiz cinayetlere ve olağanüstü olaylara ayna tutacaklarını belirtirler. Eserde, İstanbul’un altındaki dehlizlerde yaşayan ve kendilerine peri ve cadı süsü vererek çoğunluğu kadınlardan oluşan büyük bir çetenin işlediği korkunç cinayetler ile bu çeteyi çökertmeye çalışan polis memuru Siyah Pençe Hüseyin Bey ile yardımcısı Abdal Ahmed’in maceraları anlatılır. Seri olarak adlandırılan bu eser aslında on bölümden oluşan bir bütün romandır ve yarım kalmıştır. Eserin devamı olan diğer 10 bölümün şimdiye kadar maalesef kütüphanelerde kaydına rastlanamamıştır. (Büyükarman 2010:191-208).