Madde Detay

Kazan'da doğdu. Babası Galiekber Kemaletdin, Arça'daki köyünden on iki yaşında Kazan’a gelip bir zenginin yanında çalışarak kürk işini öğrendi. Kamçatçı (şapkacı) Galiekber olarak tanınırdı. Annesi Megıyze abıstay Arça bölgesindeki Masra köyündendir. Galiekber Kemaletdin okuma yazma bilmediğinden oğlu Galiesgar’ı iyi eğitim görmesi için Masra’ya gönderdi. G.Kamal, Masra'da ilk mektebe bir kış gitse de okumayı öğrenemedi. İkinci sene ailesi Galiesgar’ı Kazan’a getirdi ve Osmaniye Medresesi’ne yazdırdı. G.Kamal, 1894 yılında Muhammediye Medresesi’ne girdi. Muhammediye Medresesi’nde Şehabettin Mercani ile Kayyum Nasıri’nin eserlerini okuyup etkilendi. Medresede Arapça, Farsça öğrendi. Ayrıca bir Rus okulunda Mirgayaz İmanayev’ten Rusça dersleri aldı. On dört yaşında arkadaşlarıyla gittiği tiyatrodan çok etkilendi. Tatarlarda tiyatro eserlerinin bulunmayışı Galiesgar Kamal’ı düşündürdü ve on sekiz yaşında Tatarca tiyatro eserleri yazmaya başladı. Şiir, hikaye ve tiyatro gibi farklı türlerde ilk yazma denemeleri bu yıllara rastlar. Hatıralarında, G. İlyasov’un Biçara Kız ile F. Halid’in Redd-i Biçara Kız adlı eserlerini defalarca okuduğunu anlatır. 1900 yılında Muhammediye Medresesi’nden mezun oldu.

Galiesgar Kamal 1901 yılında Megarif Kötébhanesé (Maarif Kütüphanesi) adlı yayınevini kurdu. Öğrenciler için Terakki adlı bir gazete yayınladı. 1905 yılında Kazan Möhbiré (Kazan Muhbiri)'nde çalışmaya başladı. Gazete yönetimi ile anlaşamayıp ayrıldı. Dönya (Dünya) adlı bir gazete kurdu. 1906 yılında çıkmaya başlayan Azat gazetesine destek oldu. Azat kapatılınca Azat Halık adıyla bir gazete yayınlamaya başladı. Balkan Savaşları sırasında Yoldız (Yıldız) gazetesinin muhabiri olarak İstanbul’a geldi. Tukay’la birlikte yayınladıkları Yaşén dergisinde, Yalt-Yolt dergisinde hiciv yazıları, Azat, Azat Halık, Ehbar, Kazan Möhbiré, El-Islah, Yoldız gazetelerinde tenkit ve makaleleri yayınlandı. Ara verdiği gazeteciliğe 1921’den sonra yeniden döndü. Tatarstan Heberleré, Kızıl Tatarstan, Kréstyan Gazétası adlı yayınlarda çalıştı. 1932 yılında gazetede yazmayı bıraktı. 1933 yılında son eseri Öç Turmış’ı yayınladı. 19 Haziran 1933’te vefat etti.

G. Kamal, Tatar tiyatrosunun kurucusudur. 1900 yılında Bahétséz Égét (Bahtsız Yiğit) ve Öç Bedbehét (Üç Bahtsız) adlı oyunları ile Namık Kemal’in Zavallı Çocuk adlı eserinden Kızganıç Bala adıyla yaptığı tercüme Kazan’da yayınlandı. Bahétséz Égét (Bahtsız Yiğit) adlı eserini 1898'da Muhammediye’de okuduğu dönemde yazdı. 1907’de Bahétséz Égét (Bahtsız Yiğit) eserini genişleterek yeniden yayınladı. 1908’de Bérénçé Téatr (Birinci Tiyatro), 1909’da Bülek Öçén (Hediye İçin) komedisi, Kügergen Altınnar (Göğermiş Altınlar) hikâyesi, 1911’de Öç Bedbehét (Üç Bahtsız), 1912’de Bankrot (Müflis) ve Deccal (Deccal), 1913’te Béznén Şehernéñ Sérleré (Bizim Şehrin Sırları) ile Kayniş (Kayın) komedileri, 1918’de Köndeş (Kuma) ile Öylenem, Nik Öylendém (Evleneyim, Neden Evlendim), 1929’da Hafizalam İrkem, 1933’te Öç Turmış (Üç Hayat) adlı tiyatroları yayınlandı.Orijinali Moliére’e ait olan Saran komedisini Teodor Kasap’ın Pinti Hamit adlı uyarlamasından çevirerek Kasap adıyla yayınladı. Fransızca’dan tercüme ettiği Hökémde Hatalık, Gaşıyk adlı komedileri, Rusça’dan tercüme ettiği Kibétçi komedisi 1914’te yayınlandı. Ostrovski’den tercüme ettiği Groza adlı eseri 1915'de Kazan’da basıldı. Namık Kemal, Abdülhak Hamit, Gorki, Moliére Alexander Duma’dan yaptığı bazı çeviriler sahnelendi fakat basılmadı. Tiyatro oyunlarında kullandığı dil hakkındaki eleştirilere cevap olarak “uram” (sokak) dilini eserlerinde kullanmayı özellikle seçtiğini ve bu şekilde halkın eserleri anlamakta zorluk çekmediğini savundu. Gerçekten de kullandığı dil ve seçtiği konular, tiyatronun Tatar halkı tarafından sevilip benimsenmesinde önemli rol oynadı.