Madde Detay
Göktürk Mehmet Uytun
(d. 27 Eylül 1935 / ö. 2 Temmuz 2001)
Şair, yazar, öğretmen
(Çocuk Edebiyatı / 20. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4
Tunceli’nin Çemişgezek ilçesinde doğdu. Nazire Hanım ile maliyeci Tahsin Uytun’un oğludur. Öykücü ve yazar Nurettin Uytun’un ise kardeşidir. 1957’de Balıkesir Necatibey Eğitim Enstitüsü Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü'nden mezun oldu. Yurdun çeşitli illerinde öğretmen ve idareci olarak görev yaptı. 1964-1974 yılları arasında Millî Eğitim Bakanlığı Talim ve Terbiye Kurulu’nda uzman olarak çalıştı. Daha sonra Başbakanlık kurumuna geçti. Devlet Meteoroloji İşleri Genel Müdürlüğü’nde Personel ve Eğitim Müdürlüğü görevlerinde bulundu. 1990 yılında kendi isteğiyle emekli oldu.
Göktürk Mehmet Uytun, ortaokul yıllarındayken şiir yazmaya başladı. Uytun’un ilk şiiri Gelsin 1957 yılında Toprak dergisinde, ilk yazısı ise Elazığ gazetesinde yayımlandı.1965 yılından beri yazı ve yayın hayatına devam eden şair; 350 çeşit dergide, 175 çeşit gazetede şiir, hikâye, masal, makale ve eleştirilerini yayımladı. Türkiye'de ilk defa bir çocuk gazetesi çıkardı. Toprak, Türk Yurdu, Serdengeçti, Büyük Doğu, Orkun, Hisar, Defne, Türk Edebiyatı, Millî Kültür, Hareket, Türk Birliği, Millî Eğitim, Bahçe, Öğretmen, Tohum, Filiz, Ümit, Doğuş, Edebiyat, Boğaziçi, Türk Dili, Diyanet, Kervan, Diyanet Çocuk, Çınar, Sur, Yağmur, Erciyes gibi dergilerde; Medeniyet, Zafer, Tercüman, Son Havadis, Bizim Anadolu, Hergün, Ortadoğu, Millet, Adalet, Devlet, Türkiye, Akit, Keçiören Polikliniği, Gündüz, Kurultay gibi gazetelerde yazdı. Şiirlerinden bazıları bestelendi. Çemişgezek, Orkun, Çocuk Gazetesi (kardeşi Nurettin Uytun ile birlikte) ve Şeker Çocuk dergilerini çıkardı. Bu derginin 8 sayısını çıkardı. Millî ve manevi kültürümüze hizmet etmek gayesiyle kurulan Şairler-Yazarlar ve Sanatsevenler Derneği genel başkanı olan Göktürk Mehmet Uytun, Kader adlı kitabı ile 1996 yılında İLESAM’ın açmış olduğu Arif Nihat Asya Şiir Yarışması'nda birincilik ödülü aldı. Ayrıca Türkiye Yazarlar Birliği, İLESAM, Türk Ocağı, Folklor Araştırmaları Derneği ve Aydınlar Ocağı derneklerinin üyesi olan Göktürk Mehmet Uytun, 1973’de Son Havadis gazetesinin, 1981’de Gülpınar dergisinin, 1984’de Türkiye Şairler ve Şiir Sevenler Derneği'nin, 1978’de yılında Kandil Çocuk dergisinin ödüllerini aldı.
Çeşitli kültür, sanat, edebiyat dergilerinde ve gazetelerde yazan şair, Ankara Keçiören’de Cici Anne Yuva- Gündüz Bakımevi ve Eğitim Hizmetleri'nin sahibidir. Emeklilikten sonra Ankara’da eşi Yıldız Hanım'la birlikte bir çocuk yuvası kurup yöneten Uytun, 2001 yılında prostat kanserinden vefat etti. Kabri Ankara, Karşıyaka Mezarlığı’ndadır (Gürel, Yağar, Gürel, 2004).
Şiir yazmaya ortaokul öğrencisi iken başlayan Uytun, özellikle çocuk edebiyatına ağırlık verdi. Bu düşüncesini kurumsallaştırmak için de Çocuk Edebiyatçıları Birliği'ni kurarak Ankara’daki çocuk edebiyatı yazarlarını birleştirmeyi sağladı. Teşkilatçılığı Ankara’da, kuruluşuna katıldığı Şairler, Yazarlar ve Sanatseverler Derneği’ne genel başkan olarak hizmet ve katkılarda bulunarak devam etti. Birliğin kurucuları arasında Mahir Adıbeş, Rıfkı Kaymaz, Erbay Kücet, Fahrettin Bozdağ, Asuman Bozdağ, Zeki Gürel ve Üzeyir Gündüz de vardı. Topluluk, adı geçen her yazar ve şairin çalışmalarıyla çocuk edebiyatının zenginleşmesine katkıda bulundu (Yardım, 2001).
Eserlerinde çocuk bakış açısyla, çocuklara millî bir duyuş kazandırmaya çalıştı. Edebiyat hayatında çocuklara yönelik eserlere ağırlık verdi. Eski Türk tarihi ve Osmanlı tarihinden seçtiği olayları anlatarak millî bir duyarlılıkla çocuklara bilinç kazandırmaya çalıştı.
Kaynakça
Gürel, Nazlı Rana ve Demet Yağar, Zeki Gürel (2004). Göktürk Mehmet Uytun Hayatı-Sanatı-Eserleri. Ankara: Berikan Yayınları.
Yardım, Mehmet Nuri (2001). Çocuk Yüreği Durdu. Türkiye Gazetesi. https://bekiryalcinkaya.tr.gg/G.oe.kt.ue.rk-M-.--Uytun-ve-YazSanDer.htm [erişim tarihi: 01.09.2019]
Madde Yazım Bilgileri
Yazar: DOÇ. DR. ELİF AKTAŞYayın Tarihi: 06.09.2019Güncelleme Tarihi: 21.12.2020
Yayın Tarihi: 06.09.2019Güncelleme Tarihi: 21.12.2020
Güncelleme Tarihi: 21.12.2020
Eser Adı | Yayın evi | Basım yılı | Eser türü |
---|---|---|---|
Okul Şiirleri | Nur Matbaası / Ankara | 1960 | Şiir |
Vatan Sağolsun | Arı Matbaası / Ankara | 1964 | Hikâye |
Yıllardan Sonra | Eroğlu Matbaası / Ankara | 1964 | Şiir |
Boş Yuva | Eroğlu Matbaası / Ankara | 1964 | Hikâye |
Kaplumbağa ile Kurbağa | Arı Matbaası / Ankara | 1967 | Hikâye |
Öksüz Ali | Arı Matbaası / Ankara | 1967 | Hikâye |
Bir Yağmur Sonrası | Ayyıldız Yayıncılık / Ankara | 1969 | Şiir |
Resimli Malazgirt Şiirleri Antolojisi | Ayyıldız Yayınevi / Ankara | 1971 | Şiir |
Sanadır Şarkılarım | Gaye Yayıncılık / Ankara | 1974 | Şiir |
Ayşecik ve Minik Kuş | Millî Eğitim Bakanlığı Yayınları / Ankara | 1975 | Şiir |
Türkiyem | Gaye Yayıncılık / Ankara | 1976 | Şiir |
Osman Gazi’nin Rüyası | Gen Ajans Matbaa / Ankara | 1991 | Hikâye |
Şiirimizde Çocuk | Gen Ajans Matbaa / Ankara | 1993 | Şiir |
Kader | Gen Ajans Metbaa / Ankara | 1994 | Şiir |
Şiirimizde Bayrak | Şafak Matbaacılık / Ankara | 1996 | Şiir |
Şiirimizde Öğretmen | Gen Ajans Matbaa / Ankara | 1996 | Şiir |
Şiirimizde Çevre | Gen Ajans Matbaa / Ankara | 1996 | Şiir |
Şiirimizde Çevre | Gen Ajans Matbaa / Ankara | 1996 | Şiir |
At Hırsızları | CS Yayınları / Ankara | 1997 | İnceleme |
İlişkili Maddeler
Sn. | Madde Adı | D.Tarihi / Ö.Tarihi | Benzerlik | İncele |
---|---|---|---|---|
1 | Handan Öztürk | d. 19 Ağustos 1959 - ö. ? | Doğum Yeri | Görüntüle |
2 | Kemal Burkay | d. 1 Ocak 1937 - ö. ? | Doğum Yeri | Görüntüle |
3 | Ali Asker Barut | d. 03 Nisan 1964 - ö. ? | Doğum Yeri | Görüntüle |
4 | Zeliha Akçagüner | d. 6 Haziran 1935 - ö. ? | Doğum Yılı | Görüntüle |
5 | Kutlu Adalı | d. 03 Ocak 1935 - ö. 06 Temmuz 1996 | Doğum Yılı | Görüntüle |
6 | Ahmet Yüksel Özemre | d. 25 Mayıs 1935 - ö. 25 Haziran 2008 | Doğum Yılı | Görüntüle |
7 | Şinasi Nahit Berker | d. 1920 - ö. 2 Ocak 2001 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
8 | FİKRET KÖPRÜLÜ, Fikret Esker oğlu İmanov | d. 01.07.1966 - ö. 24.01.2001 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
9 | Aclan Sayılgan | d. 1924 - ö. 5 Eylül 2001 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
10 | Rahim Taş | d. 01 Aralık 1964 - ö. ? | Meslek | Görüntüle |
11 | Melek Paşalı | d. 10 Kasım 1969 - ö. ? | Meslek | Görüntüle |
12 | Özel Arabul | d. 20 Mart 1945 - ö. 04 Kasım 2014 | Meslek | Görüntüle |
13 | Bestami Yazgan | d. 10 Aralık 1957 - ö. ? | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
14 | Yeşim Armutak | d. 1970 - ö. ? | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
15 | Hasan Kıyafet | d. 01 Mart 1938 - ö. ? | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
16 | MEHMET RUHİ SU | d. 1912 - ö. 20.09.1985 | Madde Adı | Görüntüle |
17 | Mehmet Şemsi Akanyeti | d. 20 Mart 1947 - ö. ? | Madde Adı | Görüntüle |
18 | MEHMET CAN | d. 1927 - ö. ? | Madde Adı | Görüntüle |