Madde Detay

İmdat Sancar, 1955 yılında Bayburt’un Aydıntepe ilçesi Çayırköprü (Vağında) köyünde doğmuştur. İlkokulu Çayırköprü İlkokulunda okuduktan sonra eğitim hayatına devam etmemiştir. Gençliği 1972’de gittiği Edirne’de geçer. Gurbet hayatını Edirne’de inşaat sektöründe çalışarak geçiren Sancar, 1975’te Çankaya’da askerliğini yapar. Askerde orduevindeki halk oyunları ekibinde yer alır. Askerden döndükten sonra tekrar Edirne’ye gider. Ardından İstanbul, İzmir gibi şehirlerde bir süreliğine yaşar ve sıvacılık yapar. 1980’de Nebahat Hanım ile evlenir. İkisi kız, beşi erkek olmak üzere toplam yedi çocukları olur. Eşi Nebahat Hanım’ı 2014 yılında kaybeder. Emekli olan Sancar, doğduğu köyde yaşamakta ve çiftçilikle uğraşmaktadır (Küçükyıldız 2019).

Hafızasında pek çok masal, halk hikâyesi ve türkü bulunan İmdat Sancar’ın kendisinin meydana getirdiği şiir ve türküleri de bulunmaktadır. İrticalen şiir söyleme ve atışma yeteneği oldukça güçlü olan Sancar’ın yanında yetiştiği herhangi bir usta bulunmamaktadır; fakat onun yetişme çevresine bakınca babası, amcası ve özellikle ninesinin gelenek aktarımında etkili olduğu anlaşılmaktadır. Özellikle ninesinden dinlediği birçok türkü ve halk hikâyesi vardır. (Küçükyıldız 2019). 18 yaşına kadar ninesiyle aynı odada kalan Sancar, geceleri kalkıp bir yandan ninesiyle türkü söyleyip bir yandan da oynar. Ninesinin amacının kendisine türküleri öğretmek olduğunu ifade ederek ondan “hayatımda gördüğüm en bilge kadındı.” diye bahseder. Gece yarısı türkü söyleyip oynamalarına uyanan babası “Yav ana senin başka işin yok mu, gece yarısı” diye ninesine çıkışır. Bunun üzerine ninesi: “Çocuk yarın öbürgün bir düğünde türkü diyemesin de rezil mi olsun” der (1). Bugün söylediği türkülerin çoğunu ninesinden öğrenen Sancar’ın amcası da iyi bir hikâye anlatıcısıdır. Hatta amcasının hikâye anlatış şeklinden “benim on katımdı.” diye bahseder. Hikâye anlatma yeteneği de olan Sancar, hafızasında yer eden “Pir Ahmet, Kirazoğlu, Zıddi, Kalk Tokmağım Tokmağım, Vehbi Pehlivan” gibi hikâyeler olduğunu, Köroğlu’nu ise parça parça anlatabildiğini söyler. Özellikle Köroğlu’nu amcasının iyi bildiğini belirtir. Ayrıca Sancar, Ali Kızıltuğ’un deyişlerinden de etkilendiğini dile getirir (Küçükyıldız 2019).

Sancar, saz çalamayıp kaval çalabilmektedir. Yörede Vağındalı İmdat olarak bilinir. Şiirlerinde ise İmdadî mahlasını kullanır. İmdadî mahlasını ise kendisine Kul Ozan mahlaslı Fırat Kızıltuğ vermiştir. Bade içmemiş olan İmdat Sancar, gördüğü rüyayı şöyle anlatır: “Bade içmedim ama yeli vurdu. Herhalde 12 yaşlarımda falan Çukurçayırlar deriz, orada hayvan otlatırken uyumuşum. Rüyamda iki kız gördüm. Hiç unutmam, kızlardan birinin dudağının sağ üst köşesinde bir ben vardı. Kendisi İranlıydı. Bunlar bana bir şey sunmak istediler, bir ses geldi. O ses: “Vermeyin taşıyamaz” dedi. Ondan sonra vesveseyle uyandım ve köy düğünlerinde vb. ortamlarda türkü söylemeye başladım.” (Küçükyıldız 2019).

Bayburt’un 63 barının tamamını bilip oynayabilen Sancar, düğünlerde özellikle ağız barıyla meşhur olmuştur. Kız erkek birlikte söyleyip oynadıkları bu ortamlarda kim daha iyi söyleyip oynayacak diye köyler arası kıyasıya yarışlar olur (www.bayburtpostasi.com.tr). O da köylere davet edilir. Ağız barını atma türküyle söylediklerini dile getiren Sancar, kendi köylerinde ve çevre köylerde düğünlere gidip türkü söylemiş, yöresel ve ulusal kanallara çağrılmıştır. Söylediği türkü ve şiirlerde mahalli bir söyleyiş hâkimdir. Türkülerini ezgi eşliğinde dile getirir (Küçükyıldız 2019).