Madde Detay

Veli Aykar 1954 yılında Denizli’nin Acıpayam ilçesi Dedebağı kasabasında doğdu. İlkokulu köyünde, Ortaokulu Acıpayam'da bitirdikten sonra tahsiline Aydın’ın Nazilli ilçesindeki Öğretmen Okulunda devam etti. Anadolu Üniversitesi Eğitim Ön Lisansını tamamladı. Çok genç yaşta iken 1971 yılında Karabük'te öğretmenliğe başladı. Daha sonra kazandığı İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesinde eğitime başlasa da ikinci sınıftayken bu eğitimini sonlandırdı. Köy öğretmenliğiyle başlayan mesleğine Denizli'nin birçok ilköğretim okulunda sınıf öğretmenliği ve yöneticilik yaparak devam etti. Denizli'deki görevlerine devam ederken 1982-1989 yılları arasında Fransa’da Türkçe ve Türk kültürü öğretmenliği yapmak için Fransa'ya yerleşti. “Öğretmenliğimin altın yılları Fransa’da Türkçe ve Türk Kültürü Dersleri öğretmenliği yaptığım yıllardır” der. Türkiye’ye döndükten sonra mesleğine devam etti. Uzun süre tercüme çalışmaları gerçekleştirdi. Devlet bünyesinde bir dönem daha çalıştıktan sonra genç yaşta emekli oldu. Fakat eğitim hayatından kopamayan Veli Aykar hâlen Denizli’de bulunan kolejlerde Türkçe, Türk Dili ve Edebiyatı öğretmenliklerine devam etmektedir.

Veli Aykar, 1994 yılında MEB ve Dergiler Birliği öğretmenler arası deneme yarışmasında “2000 Yılının Öğretmeni” denemesiyle Türkiye birinciliğini aldı. Amatör bir tiyatrocu olan Veli Aykar, Denizli Müftüsü Ahmet Hulusi Efendi’yi kendi yazdığı “Müftü” oyunuyla canlandırdı. Bu birikimin sonucunda İstiklâl Güneşi Müftü romanını yazdı ve eserin Denizli Belediyesince 3. baskısı yayımlandı. Birikimlerini kitap olarak yayınlamada geç kalan Veli Aykar’ın basıma hazır bir romanı (Poyraz Halil), bir öykü kitabı (Kenti Isıtan Güneş) ve iki şiir kitabı (Çişim Geldi Öğretmenim) (Gölgeli Dağların Sedir Ağacı) vardır. Birçok dergide şiir ve öyküleri yayımlanmıştır. Mesleğinde 48 yılını dolduran Veli Aykar, iyi düzeyde Fransızca bilmektedir. Evli ve bir çocuk babasıdır (Çelepi 2019).

Veli Aykar şiirin bir düzeni, tertibi, yazım kuralı olması gerektiğine inanır. Şiir yazarken temiz ve duru bir dil kullanımından yanadır. Yazılan şiirlerin dil zenginliğine hizmet etmesi gerektiğine inanır. Sanatın ve şiirin insanlığa erdem kazandırması gerektiğini düşünen Veli Aykar, şairin ya da ozanın da yaşadığı toplumun tasasını ve kıvancını aktarması gerektiğini bildirir. Ona göre şair ya da ozanlar toplumun atan nabzıdırlar. Veli Aykar, şiirlerini hem ölçülü hem de serbest ölçüyle kaleme almıştır. Bazı şiirlerinde uyak kullanımına dikkat eden şair, bazı şiirlerinde uyağı göz önünde bulundurmaz. Şiirlerinde halk şiirindeki konu zenginliği göze çarpar. En başarılı şiirlerinden biri olan “Şiir ve Türkü” adlı şiirinde Anadolu’daki birçok değerden, şairden, ozandan, halk hikâyesinden bahseder.

Veli Aykar, eğitimci kimliğinden dolayı çocuk şiirlerine çok önem verir. Bu şiirlerinde Atatürk ilke ve inkılaplarından sıklıkla bahseder. Türkiye ve cumhuriyet tarihi açısından önemli gördüğü konuları yazdığı şiirlerle çocuklara öğretmeye çalışır. Okul hayatı, eğitim süreci, çocuklara duyduğu sevgi şiirlerindeki belirgin konulardır. Didaktik bazı şiirlerinde Türk kültürünün bilge tiplerinden örneklemeler yaparak çocuklara çeşitli mesajlar verir. Yine bazı şiirlerinde kişileştirmeler yaparak doğa sevgisini çocuklara aşılamaya çalışır. Veli Aykar, çocuk şiirlerinin yanı sıra toplumsal ve güncel sorunlara şiirlerinde sıklıkla değinir. Toplum hayatının aksayan yönlerine büyük bir ustalıkla şiirlerinde yer verir. Denizli’nin önemli mekânlarının küreselleşme karşısındaki değişimini metaforlarla izah eder.

Veli Aykar, şiirini yanısıra nesir alanında da önemli eserler kaleme almıştır. Bu alandaki en önemli eserlerinden biri iki perdelik bir tiyatro oyunu olan “İstiklal Güneşi Müftü” adlı eserdir. Veli Aykar, bu tiyatro oyunun yazarlığını yaptığı gibi, bu oyunun sahnelenmesinde çalışmış ve Müftü rolünü üstelenerek oyunda rol almıştır (Aykar 2010). Veli Aykar, bu tiyatro oyunundan sonra Müftü’nün romanını yazmaya karar verir. Müftü Ahmed Hulûsî Efendi, Türk Millî Mücadelesi'ne önemli katkıları olmuş olan bir Türk din adamıdır. İzmir, Yunan işgali altında iken Denizli’de 15 Mayıs 1919’da bir miting düzenlemiş ve “İşgal edilen memleket halkının silaha sarılması dinî bir görevdir” diye haykırıp, halkı ayaklandıran ilk kişi olmuştur. Ahmet Hulûsi Efendi’nin burada yaptığı konuşma “ilk kutsal savaş/Cihat” konuşması ve fetvası olarak kabul görmüştür Ahmed Hulûsî Efendi, bu bağlamda Millî Mücadele döneminde Ege bölgesinde vatan müdafaasında ilk kıvılcımı çakan ilk kahramandır (Kodal 1998: 1025-1029). Bu kahramanın tarihin sayfaları arasında kaldığını düşünen Veli Aykar, bunun yarattığı rahatsızlığı bir misyon edinerek İstiklal Güneşi Müftü adlı romanı kaleme almıştır. Bir tarihî roman özelliği gösteren eserde İstiklal savaşında Ege’nin durumu bölümler halinde kaleme alınmıştır. Müftünün ortaya çıkışı bölümler halinde aktarılmış ve Müftünün Millî mücadelenin kazanılmasındaki rolü Türk destan kahramanlarını anlatırcasına kaleme alınmıştır (Aykar 2012).

Veli Aykar bunların yanı sıra bazı gazetelerde ve dergilerde güncel konularla ilgili yazılar kaleme alır. Bu yazıların büyük çoğunluğu Atatürk ve onun ilke ve inkılaplarıdır. Bu gazete ve dergilerde yer yer hikâyeler de yazar.