ZİKRÎ, Tekirdağlı

(d. ?/1826 - ö. ?/1896)
tekke şairi
(Tekke / 19. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

Bektaşi şairidir. 1826'da doğmuştur. Hayatı hakkında ayrıntılı bilgi bulunmamaktadır. Hilmi Yücebaş'ın Tekirdağlı Şairler (1939) adlı eserinde belirtildiğine göre Tekirdağlı Cemalî Baba'nın müritlerindendir. Mühtedî olduğu söylenmektedir (TDEA 1986: 658; Oy 1995: 377). Turgut Koca, Bektaşi Nefesleri ve Şairleri adlı kitabında Tekirdağ yöresinde yaptığı araştırmalarda Zikrî Baba'nın muhtedi oluşuna ilişkin şu bilgilere ulaştığını söyler: "Zikrî Baba önceden Ortodoks papazı imiş. Eski adı Panayot Efendi. Sonra Hasan Cemalî Baba'nın etkisi ile müslüman olmuş daha sonra da Cemalî Baba'dan mücerret nasip alarak Bektaşi tarikatına girmiştir. Bir süre dervişlikten sonra da Rumelihisarlı Bafi Baba'dan babalık icazeti almıştır. Zikrî Baba, Bektaşi olduktan sonra kendisinin papazlığı zamanında kilisesine devam eden birçok Hıristiyan da bu Baba'dan el alarak müslüman ve Bektaşi olmuşlar (Koca 1990: 654). Uzun süre Trakya'da yaşamıştır. Yunan Harbinden önce Tırhala civarında 1896'da vefat etmiştir (Koca 1990: 654).

Koca, Zikrî Baba'nın güçlü bir şair olduğunu belirtir. Şiirlerini bir divançe durumuna getiren Zikrî Baba, Mehmed Ali Hilmi Baba'ya tetkik etmesi için verir. Ancak Mehmed Ali Hilmi Baba şiirleri kendi şiilerinden yüksek bulmuş, çekememezlik duygusuna kapılarak divanı yaktırmıştır (Koca 1990: 654). Örnek verilen muhammesi "Süreyya Babanın" "Münci Baba: Tarikati aliyesi bektaşiye" adlı eseri ile Dergâh mecmuasında C 3, N 35 yayımlanmıştır (Ergun 1930: 416).

Kaynakça

Ergun, Saadettin Nüzhet (1930). Bektaşî Şairleri. İstanbul: Devlet Matbaası. 

Koca, Turgut (1990). Bektaşi Nefesleri ve Şairleri. İstanbul: İstanbul Maarif Kitaphanesi. 

Oy, Aydın (1995). Yüzyıllar Boyunca Tekirdağlı Şairler ve Yazarlar. İstanbul: Tekirdağ Valiliği Yay. 

"Zikrî, Tekirdağlı" (1986). Türk Dili ve Edebiyatı Ansiklopedisi. C. 8. İstanbul: Dergâh Yay. 658.

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: DR. SELCAN GÜRÇAYIR TEKE
Yayın Tarihi: 23.01.2015
Güncelleme Tarihi: 12.12.2020

Eserlerinden Örnekler

Muhammes Nefes

Bu zümre-i gülşâha Kızılbâşi desünler
Ol sâki-i Kevser bize ayyâşi desünler
Hoş fıkra-i münkir bize kallâşi desünler
Ben fahr ederim kim bana Bektaşi desünler
Dergâh-ı Ali'nin bu da bir tâşı desünler

Cebr eylemediler bana ben kendim özendim
Mürşid aradım bilmek içün kendimi kendim
Dünyada vü ukbâda ne be's vardır efendim
Ben fahr ederim kim bana Bektaşi desünler
Dergâh-ı Ali'nin bu da bir tâşı desünler

Münkir gibi katı'ı tarîk olmayayım ben
Câhil sıfat a'dâya refîk olmayayım ben
Anlar gibi lâ'netlere gark olmayayım ben
Ben fahr ederim kim bana Bektaşi desünler
Dergâh-ı Ali'nin bu da bir tâşı desünler

Rahmet Ali evladına düşmanına lâ'net
Lâ'net o Yezîd'in din ü imanına lâ'net
İkrârını inkâr edenin cânına lâ'net
Ben fahr ederim kim bana Bektaşi desünler
Dergâh-ı Ali'nin bu da bir tâşı desünler

Geh râh-ı Ali Zikrî geh erkân-ı velîde
Âdâb ile erkân ile rûz-u ezelîde
Bu oldu bizim kısmetimiz Kalûbelî'de
Ben fahr ederim kim bana Bektaşi desünler
Dergâh-ı Ali'nin bu da bir tâşı desünler

Koca, Turgut (1990). Bektaşi Nefesleri ve Şairleri. İstanbul: İstanbul Maarif Kitaphanesi. 654-655.

 


İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1CA‘FER, Müezzin Ca‘fer Efendid. ? - ö. 1736-37Doğum YeriGörüntüle
2PERTEVÎ, Çorlulud. ? - ö. 1768Doğum YeriGörüntüle
3CEMÂLÎ BABAd. 1836/7 - ö. 1915Doğum YeriGörüntüle
4RÂTİB, Hacı Mahmûd Râtib Beyd. 1826 - ö. 1899Doğum YılıGörüntüle
5FEVZÎ, Mehmedd. 1826 - ö. 1900Doğum YılıGörüntüle
6FÂTİH, Fâtih Efendid. 1826 - ö. 1849Doğum YılıGörüntüle
7ŞUKÛHÎ, Hacı Mehdid. 1829 - ö. 1896Ölüm YılıGörüntüle
8YAHYÂ, Yahyâ Efendid. 1823 - ö. 1896Ölüm YılıGörüntüle
9İFFET, Mehmed Efendid. 1843 - ö. 1896Ölüm YılıGörüntüle
10MİHRÂBÎd. ? - ö. 1920Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
11REMZÎ, Ahmetd. 1859 - ö. 1914Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
12FEDÂÎ, İbrahimd. ? - ö. 1910Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
13HAYÂTÎ, Hacı Ahmed Hayâtî Efendid. 1751-52 - ö. 1 Şubat 1814Madde AdıGörüntüle
14ÖZSOY, Ali Özsoyd. 1907 - ö. 1992Madde AdıGörüntüle
15ZELÎLÎ, Gurbandurdud. 1800 - ö. 1852Madde AdıGörüntüle