Madde Detay
SELMANİ, Hasan Selman
(d. 1934 / ö. -)
âşık
(Âşık / 20. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4
Hasan Selman, 1934'te Tokat’ın Almus ilçesine bağlı Çambulak (Daduhta) köyünde dünyaya gelmiştir. Ancak âşığın yetiştiği yer ailesinin küçük yaşta göçtüğü Kuruseki Köyü’dür. Selmani’nin annesinin adı Şehzade, babasının adı da Hasan Salman’dır. Selmani’nin âşıklık özelliklerini kazanmasında özellikle amcaları Âşık Mehmet ile Âşık Veli’nin payı büyüktür. Anne ve babasını çok küçük yaşlarda kaybeden Selmani, kendi ailesini kurmak için küçük yaşlarda Yeter hanım ile bir evlilik yapmış ve bu evliliklerinden de dokuz tane çocukları olmuştur.
Âşık Selmani, öğrenim görmemiştir ancak ilkokul diplomasını dışarıdan girdiği sınavlarla almıştır. Selmani geçimini sağlamak için Turhal Şeker Fabrikası ve Almus Barajı, İstanbul’da inşaat işleri gibi çeşitli işlerde çalışmıştır. Selmani ailesiyle birlikte İstanbul’a taşındıktan sonra da çeşitli işlerde çalışmıştır. Âşık Selmani, İstanbul’da eşi ve çocuklarıyla birlikte yaşamını devam ettirmektedir.
Âşık Selmani kendisindeki âşıklık yeteneğinin özünün din, Kur’an ve tasavvuf olduğundan bahsetmekte; zahirden çok batından, dıştan çok içten müteşekkil şiirler yazdığını ifade etmektedir (Avşar 2010: 7). Selmani, Hacı Bektaş Veli’ye olan bağlılığından dolayı Alevi-Bektaşi geleneğine dayalı dini ve tasavvufi şiirler yazmıştır. Âşıklık geleneğine dayalı şiirlerinde Allah, Hz. Muhammed, Ehli Beyit, Hz. Ali sevgisini işlemektedir. Diğer yandan şiirlerinde ve âşıklık anlayışının oluşmasında Hallac-ı Mansur, Nesimi, Fuzuli gibi kendisinden önce gelenlerin etkisinin olduğu görülmektedir. Âşığın sanatçı kişiliğinin oluşmasında Usta- Çırak İlişkisi, Saz, Mahlas Alma gibi kavramların olduğunu söylemek mümkündür. Selmani’de usta-çırak ilişkisini doğrudan olmasa da âşıklık geleneğini amcaları Âşık Mehmet ve Âşık Veli’den aldığını söylemek mümkündür. Âşık şiirlerinde mahlas olarak Hasan Salman ve Selmani mahlaslarını kullanmıştır. Âşık Selmani, saza çok büyük önem vermekte, “Sözü süsleyen, manayı yücelten, âşığa hayat veren sazdır.” demektedir. Sazı; hayattaki en büyük destekçisi; dertlerini, sıkıntılarını döktüğü bir kader arkadaşı olarak tanımlamaktadır (Avşar 2010: 32). Âşık Selmani’nin şiirlerinde biçim olarak “koşma, mani, destan"ı kullanmaktadır ancak âşığın en çok kullandığı biçimlerden biri koşma’dır. Şiirlerinde genellikle nazım birimi olarak dörtlükleri kullanmakta ve hece veznini tercih etmektedir.
Kaynakça
Artun, Erman (2008). Âşıklık Geleneği ve Âşık Edebiyatı. İstanbul: Karahan Kitabevi.
Avşar, Muhammed (2010). Tokatlı Âşık Selmani’nin Geleneğindeki Yeri. Yüksek Lisans Tezi. Ankara: Gazi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Çetin, İsmet (1984). "Âşık Selmanî Üzerine". Halay Dergisi. 42: 25.
Kaya, Doğan (2007). Ansiklopedik Türk Halk Edebiyatı Terimler Sözlüğü. Ankara: Akçağ Yay.
Kaya, Doğan (2009). Şairnâmeler. Ankara: Salkımsöğüt Yay.
Madde Yazım Bilgileri
Yazar: HANİFE YAMANYayın Tarihi: 25.04.2019Güncelleme Tarihi: 11.12.2020
Yayın Tarihi: 25.04.2019Güncelleme Tarihi: 11.12.2020
Güncelleme Tarihi: 11.12.2020
Eser Adı | Yayın evi | Basım yılı | Eser türü |
---|---|---|---|
İki Cihan Dostu | Mayataş Yayınları / İstanbul | 1971 | Şiir |
Batın İlmi Divanı | ? / İstanbul | 2008 | Şiir |
İlişkili Maddeler
Sn. | Madde Adı | D.Tarihi / Ö.Tarihi | Benzerlik | İncele |
---|---|---|---|---|
1 | SEFEROĞLU, Mustafa | d. ? - ö. ? | Doğum Yeri | Görüntüle |
2 | MEŞKÎ, Mehmed Meşkî Çelebi | d. ? - ö. 1595-96 | Doğum Yeri | Görüntüle |
3 | FEDÂYÎ | d. ? - ö. ? | Doğum Yeri | Görüntüle |
4 | HACI PİR | d. 1934 - ö. ? | Doğum Yılı | Görüntüle |
5 | BAKİ, Baki Arslan | d. 1934 - ö. ? | Doğum Yılı | Görüntüle |
6 | NOKSANÎ, Mustafa Yalçınkaya | d. 1934 - ö. ? | Doğum Yılı | Görüntüle |
7 | SEDAKAT RESULOV | d. 01.05.1947 - ö. ? | Meslek | Görüntüle |
8 | SARICAKIZ/İLKİN MANYA, İlkin Manya | d. 23.06.1948 - ö. ? | Meslek | Görüntüle |
9 | ZAMANÎ | d. 1948 - ö. ? | Meslek | Görüntüle |
10 | İBAD, İBADÎ, İBAD HOCA, Abdullah Çelebi | d. 01.07.1866 - ö. 25.03.1949 | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
11 | ÇINAR, Medine Çınar | d. 1957 - ö. ? | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
12 | YALÇINKAYA, Melih Yalçın | d. 03.06.1984 - ö. ? | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
13 | OLGUNÎ, Hüseyin Gündoğan | d. 1940 - ö. ? | Madde Adı | Görüntüle |
14 | YAKUP KARACA | d. 01.01.1972 - ö. ? | Madde Adı | Görüntüle |
15 | VECÎHÎ, Hasan | d. ? - ö. 1660 | Madde Adı | Görüntüle |