SELMANİ, Hasan Selman

(d. 1934 / ö. -)
âşık
(Âşık / 20. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

Hasan Selman, 1934'te Tokat’ın Almus ilçesine bağlı Çambulak (Daduhta) köyünde dünyaya gelmiştir. Ancak âşığın yetiştiği yer ailesinin küçük yaşta göçtüğü Kuruseki Köyü’dür. Selmani’nin annesinin adı Şehzade, babasının adı da Hasan Salman’dır. Selmani’nin âşıklık özelliklerini kazanmasında özellikle amcaları Âşık Mehmet ile Âşık Veli’nin payı büyüktür. Anne ve babasını çok küçük yaşlarda kaybeden Selmani, kendi ailesini kurmak için küçük yaşlarda Yeter hanım ile bir evlilik yapmış ve bu evliliklerinden de dokuz tane çocukları olmuştur.

Âşık Selmani, öğrenim görmemiştir ancak ilkokul diplomasını dışarıdan girdiği sınavlarla almıştır. Selmani geçimini sağlamak için Turhal Şeker Fabrikası ve Almus Barajı, İstanbul’da inşaat işleri gibi çeşitli işlerde çalışmıştır. Selmani ailesiyle birlikte İstanbul’a taşındıktan sonra da çeşitli işlerde çalışmıştır. Âşık Selmani, İstanbul’da eşi ve çocuklarıyla birlikte yaşamını devam ettirmektedir.

Âşık Selmani kendisindeki âşıklık yeteneğinin özünün din, Kur’an ve tasavvuf olduğundan bahsetmekte; zahirden çok batından, dıştan çok içten müteşekkil şiirler yazdığını ifade etmektedir (Avşar 2010: 7). Selmani, Hacı Bektaş Veli’ye olan bağlılığından dolayı Alevi-Bektaşi geleneğine dayalı dini ve tasavvufi şiirler yazmıştır. Âşıklık geleneğine dayalı şiirlerinde Allah, Hz. Muhammed, Ehli Beyit, Hz. Ali sevgisini işlemektedir. Diğer yandan şiirlerinde ve âşıklık anlayışının oluşmasında Hallac-ı Mansur, Nesimi, Fuzuli gibi kendisinden önce gelenlerin etkisinin olduğu görülmektedir. Âşığın sanatçı kişiliğinin oluşmasında Usta- Çırak İlişkisi, Saz, Mahlas Alma gibi kavramların olduğunu söylemek mümkündür. Selmani’de usta-çırak ilişkisini doğrudan olmasa da âşıklık geleneğini amcaları Âşık Mehmet ve Âşık Veli’den aldığını söylemek mümkündür. Âşık şiirlerinde mahlas olarak Hasan Salman ve Selmani mahlaslarını kullanmıştır. Âşık Selmani, saza çok büyük önem vermekte, “Sözü süsleyen, manayı yücelten, âşığa hayat veren sazdır.” demektedir. Sazı; hayattaki en büyük destekçisi; dertlerini, sıkıntılarını döktüğü bir kader arkadaşı olarak tanımlamaktadır (Avşar 2010: 32). Âşık Selmani’nin şiirlerinde biçim olarak “koşma, mani, destan"ı kullanmaktadır ancak âşığın en çok kullandığı biçimlerden biri koşma’dır. Şiirlerinde genellikle nazım birimi olarak dörtlükleri kullanmakta ve hece veznini tercih etmektedir.

Kaynakça

Artun, Erman (2008). Âşıklık Geleneği ve Âşık Edebiyatı. İstanbul: Karahan Kitabevi.

Avşar, Muhammed (2010). Tokatlı Âşık Selmani’nin Geleneğindeki Yeri. Yüksek Lisans Tezi. Ankara: Gazi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.

Çetin, İsmet (1984). "Âşık Selmanî Üzerine". Halay Dergisi. 42: 25.

Kaya, Doğan (2007). Ansiklopedik Türk Halk Edebiyatı Terimler Sözlüğü. Ankara: Akçağ Yay.

Kaya, Doğan (2009). Şairnâmeler. Ankara: Salkımsöğüt Yay.

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: HANİFE YAMAN
Yayın Tarihi: 25.04.2019
Güncelleme Tarihi: 11.12.2020

Eser AdıYayın eviBasım yılıEser türü
İki Cihan DostuMayataş Yayınları / İstanbul1971Şiir
Batın İlmi Divanı? / İstanbul2008Şiir

İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1SEFEROĞLU, Mustafad. ? - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
2MEŞKÎ, Mehmed Meşkî Çelebid. ? - ö. 1595-96Doğum YeriGörüntüle
3FEDÂYÎd. ? - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
4HACI PİRd. 1934 - ö. ?Doğum YılıGörüntüle
5BAKİ, Baki Arsland. 1934 - ö. ?Doğum YılıGörüntüle
6NOKSANÎ, Mustafa Yalçınkayad. 1934 - ö. ?Doğum YılıGörüntüle
7SEDAKAT RESULOVd. 01.05.1947 - ö. ?MeslekGörüntüle
8SARICAKIZ/İLKİN MANYA, İlkin Manyad. 23.06.1948 - ö. ?MeslekGörüntüle
9ZAMANÎd. 1948 - ö. ?MeslekGörüntüle
10İBAD, İBADÎ, İBAD HOCA, Abdullah Çelebid. 01.07.1866 - ö. 25.03.1949Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
11ÇINAR, Medine Çınard. 1957 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
12YALÇINKAYA, Melih Yalçınd. 03.06.1984 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
13OLGUNÎ, Hüseyin Gündoğand. 1940 - ö. ?Madde AdıGörüntüle
14YAKUP KARACAd. 01.01.1972 - ö. ?Madde AdıGörüntüle
15VECÎHÎ, Hasand. ? - ö. 1660Madde AdıGörüntüle