ADVİYE BACI, Adviye Koca

(d. 1930 / ö. 17.10.1997)
âşık
(Tekke / 20. Yüzyıl / Türkiye Dışı)
ISBN: 978-9944-237-86-4

Adviye Koca, 1930 yılında Bulgaristan’da Silistre’nin Karalar köyünde dünyaya gelmiştir. Annesinin ismi Kezban, babasının ismi ise Âdem İşbilir’dir. Ailenin tek çocuğu olan Adviye Koca, 1949 yılında henüz on dokuz yaşındayken Demir Baba Dergâh’ı postnişini Haydar Cemil Baba’dan nasip alarak Bektaşi Tarikatı’na intisap etmiştir. 1951 yılında, ailesi ile birlikte Türkiye’ye göçmen olarak gelmiş ve İstanbul’a yerleşmiştir. Aynı yılın son ayında Bektaşi Halifebabası ve aynı zaman araştırmacı yazar olan Turgut Koca ile tanışarak evlenmiştir. Bu evliliğinden ikisi erkek, üçü kız olmak üzere toplam beş çocukları olmuştur. Eşi Turgut Koca ile birlikte önceleri Balıkesir’e, ardından da İstanbul Bostancı’ya yerleşerek burada yaşamıştır. Kaynaklar, Bektaşiliği bir yaşam biçimi olarak benimsediği ve hayatının her alanına nakşettirdiği konusunda hemfikirdir. Onun bu yaşam tarzı ve Bektaşilikle içli dışlı oluşu bir Bektaşi “Anabacısı” olarak tanınmasını sağlamıştır. Bu nedenle kaynaklar kendisini Adviye Koca olarak değil de Adviye Anabacı olarak tanıtmıştır. Adviye Koca, 17 Ekim 1997 tarihinde vefat etmiştir (Menemencioğlu 2011: 137; Koca 1990: 811; Özmen 1998: 377).

Bektaşi Tarikatı’na mensup bir ailenin çocuğu olması ve gençlik yıllarından itibaren kendisinin de Bektaşi Tarikatı’na intisap etmesi edebiyat ve şiir ile iç içe yetişmesini sağlamıştır. Böyle bir çevrede yetişip büyümesinden dolayı da şiirlerinin konusunu Bektaşiliğin esasları, adap ve erkânı oluşturmuştur. Çok sayıda şiiri çeşitli dergi, gazete ve kitaplarda yayımlanan Adviye Koca, kaynaklarda Bektaşilerin en önemli eğitim araçlarından biri olan nutuk ve nefesler konusunda yetkin bir şair olarak tanıtılmıştır. Şiirlerini oldukça sade bir dille yazan şairin akıcı bir söyleyişe sahip olduğu görülmüştür. Şiirlerini hece vezniyle kaleme almış, şiirlerinin bir bölümü çeşitli kişilerce bestelenmiştir. “Çerağlar uyandı gönül şad oldu” dizesi ile başlayan şiiri, uşşak makamında ve düyek usulünde, Zeki Onaran tarafından bestelenmiştir. Yine “Pâyine sürdüm yüzümü” dizesi ile başlayan başka bir şiiri, hüzzam makamında ve raks aksak usulünde bestelenerek kayıtlara geçmiştir (Menemencioğlu 2011: 137; Koca 1990: 811, 812; Özmen 1998: 377,378).

Kaynakça

Koca, Turgut (1990). Bektaşi Alevi Şairleri ve Nefesleri. İstanbul: Maarif Kitaphanesi.

Menemencioğlu, Belkıs (2011). “Bektaşi ve Alevi Kültüründe Kadın”. Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Velî Araştırma Dergisi. 60: 129-140.

Özmen, İsmail (1998). Alevi-Bektaşi Şiirleri Antolojisi. C. 5. Ankara: Kültür Bakanlığı Yay.


Madde Yazım Bilgileri

Yazar: DR. BÜLENT AKIN
Yayın Tarihi: 09.07.2019
Güncelleme Tarihi: 05.12.2020

İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1TURAN/ÂMÂ TURAN, Turan Karakaşd. 04.02.1940 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
2KARAVELLİ KADİR, Kadir İsmayılovd. 1893 - ö. 1982Doğum YeriGörüntüle
3FEDAÎ, Durmuş Ali Özkaled. 1944 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
4Zeki Büyüktanırd. 17 Şubat 1930 - ö. ?Doğum YılıGörüntüle
5HATUN, Caferova Narınc Evezkızıd. 1930 - ö. 2007Doğum YılıGörüntüle
6KUL MUSTAFA/MUSTAFA/BURUKLU KUL MUSTAFA/TORUNÎ, Mustafa Duzağadüşmezd. 17.02.1930 - ö. 06.12.2006Doğum YılıGörüntüle
7Zeki Büyüktanırd. 17 Şubat 1930 - ö. ?Ölüm YılıGörüntüle
8HATUN, Caferova Narınc Evezkızıd. 1930 - ö. 2007Ölüm YılıGörüntüle
9KUL MUSTAFA/MUSTAFA/BURUKLU KUL MUSTAFA/TORUNÎ, Mustafa Duzağadüşmezd. 17.02.1930 - ö. 06.12.2006Ölüm YılıGörüntüle
10Zeki Büyüktanırd. 17 Şubat 1930 - ö. ?MeslekGörüntüle
11HATUN, Caferova Narınc Evezkızıd. 1930 - ö. 2007MeslekGörüntüle
12KUL MUSTAFA/MUSTAFA/BURUKLU KUL MUSTAFA/TORUNÎ, Mustafa Duzağadüşmezd. 17.02.1930 - ö. 06.12.2006MeslekGörüntüle
13Zeki Büyüktanırd. 17 Şubat 1930 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
14HATUN, Caferova Narınc Evezkızıd. 1930 - ö. 2007Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
15KUL MUSTAFA/MUSTAFA/BURUKLU KUL MUSTAFA/TORUNÎ, Mustafa Duzağadüşmezd. 17.02.1930 - ö. 06.12.2006Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
16Zeki Büyüktanırd. 17 Şubat 1930 - ö. ?Madde AdıGörüntüle
17HATUN, Caferova Narınc Evezkızıd. 1930 - ö. 2007Madde AdıGörüntüle
18KUL MUSTAFA/MUSTAFA/BURUKLU KUL MUSTAFA/TORUNÎ, Mustafa Duzağadüşmezd. 17.02.1930 - ö. 06.12.2006Madde AdıGörüntüle