AĞCAKIZ, Ağcakız Kerbelayı Dadaşkızı İmanova

(d. 1870-80 / ö. 1974)
âşık
(Âşık / 20. Yüzyıl / Azeri)
ISBN: 978-9944-237-86-4

Azerbaycan sahası kadın âşıklarından olan Ağcakız 1870-1880’li yıllarda şimdiki Neftçala bölgesinin Hacımanlı köyünde doğmuştur. Asıl adı Ağcakız Kerbelayı Dadaşkızı İmanova olan âşık Ağcakız mahlasını kullanmıştır (Ceferzade 2005: 134; Namazov 2004: 39). Aslen Şirvanlı olan Ağcakız'ın ailesi19. yüzyılın ortalarında Şamahı’da meydana gelen büyük deprem nedeniyle Netfçala’ya göç etmiştir. Ağcakız on dört yaşındayken evlenmiştir. İyi bir el becerisine sahip olup halılar, rengârenk çoraplar ve süs eşyaları dokuduğu bilinmektedir. 19. yüzyılın sonlarında, tahminen ve yüz yıla yakın ömür sürüp 1974 yılında köyünde vefat etmiştir (Ceferzade 1991: 134-165).

Âşık halk arasında bayatı, koşma ve geraylıları ile tanınmıştır. Söylediği şiirler hâlen dillerde yaşatılmaktadır (Ceferzade 2005: 134). Kaynaklarda “Kocanın”, “Alaçık” redifli koşmaları ve “Koyun”, “Döndüm”, “Bendi”, “Gelin” (Ceferzade 1991: 163-167) redifli bayatıları kayıtlıdır. Şiirlerinden Ağcakız’ın ömrünün göçebe hayvancılıkla geçtiği, çadırlarda yaşadığı ve zor günler geçirdiği anlaşılmaktadır. Âşık, “Kocanın” ve “Alaçık” koşmalarında hayatını açıkça ifade eder (Namazov 2004: 39-40). Özellikle “Alaçık” redifli koşması dikkat çekicidir. Dört bentlik olan bu koşmasında, ömrü çadırlarda geçen göçebe kadının yaşamını tüm gerçekliğiyle tasvir eder. Bu duyguyu sadece bu hayatı yaşayıp derinden hissedebilen bir sanatkâr başarılı bir şekilde verebilir (Ceferzade 1991: 165). Ağcakız’ı bu yönüyle usta bir söz sanatkârı olarak tanımlamak mümkündür. “Koyun” redifli bayatısında âşık, yaşadığı göçebe hayatın izlerini yansıtmasının yanı sıra çektiği dertten dolayı adının “gözüyaşlı” olarak anılmasını isteyerek zorlu yaşamına vurgu yapar. “Döndüm” redifli bayatısında hasret teması, “Gelin” redifli bayatısında ise evlilikle ilgili nasihati göze çarpar. Açık ve sade bir dille söylediği şiirlerinde hecenin 7, 8 ve 11’li kalıplarını kullanmıştır.

Kaynakça

Ceferzade, Ezize (hzl.) (1991). Azerbaycanın Aşık ve Şair Kadınları. Bakı: Gençlik.

Ceferzade, Ezize (hzl.) (2005). Azerbaycan Kadın Şairleri Antologiyası. Bakı: Avrasiya Press.

Namazov, Qara (2004). Aşıklar. Bakü: Seda Neşriyyatı.

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: ARAŞ. GÖR. TUĞBA BAYRAKDARLAR
Yayın Tarihi: 30.12.2017
Güncelleme Tarihi: 02.12.2020

İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1BAHATTİN ÇAMURALİd. 1931 - ö. 27.04.1991Doğum YeriGörüntüle
2İPEKNİSA MEŞEDİ MEHBALI KIZId. ? - ö. 1941Doğum YeriGörüntüle
3FEDAİ, Mehmet Bağdaşd. 1940 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
4BAHATTİN ÇAMURALİd. 1931 - ö. 27.04.1991Doğum YılıGörüntüle
5İPEKNİSA MEŞEDİ MEHBALI KIZId. ? - ö. 1941Doğum YılıGörüntüle
6FEDAİ, Mehmet Bağdaşd. 1940 - ö. ?Doğum YılıGörüntüle
7BAHATTİN ÇAMURALİd. 1931 - ö. 27.04.1991Ölüm YılıGörüntüle
8İPEKNİSA MEŞEDİ MEHBALI KIZId. ? - ö. 1941Ölüm YılıGörüntüle
9FEDAİ, Mehmet Bağdaşd. 1940 - ö. ?Ölüm YılıGörüntüle
10BAHATTİN ÇAMURALİd. 1931 - ö. 27.04.1991MeslekGörüntüle
11İPEKNİSA MEŞEDİ MEHBALI KIZId. ? - ö. 1941MeslekGörüntüle
12FEDAİ, Mehmet Bağdaşd. 1940 - ö. ?MeslekGörüntüle
13BAHATTİN ÇAMURALİd. 1931 - ö. 27.04.1991Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
14İPEKNİSA MEŞEDİ MEHBALI KIZId. ? - ö. 1941Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
15FEDAİ, Mehmet Bağdaşd. 1940 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
16BAHATTİN ÇAMURALİd. 1931 - ö. 27.04.1991Madde AdıGörüntüle
17İPEKNİSA MEŞEDİ MEHBALI KIZId. ? - ö. 1941Madde AdıGörüntüle
18FEDAİ, Mehmet Bağdaşd. 1940 - ö. ?Madde AdıGörüntüle